Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Máis de 600 deportados vascos foron levados a campos de concentración nazis

  • O martes cumpriranse 75 anos da liberación de Mauthausen. O Goberno Vasco ha feito público un estudo sobre a deportación de polo menos 253 cidadáns vascos por parte dos nazis. A esta lista, con todo, fáltanlle moitos nomes de euskaldunes de Iparralde, e segundo o relato realizado por ARGIA, serían en realidade máis de 600 os deportados vascos.

04 de maio de 2020 - 16:21
Mauthausen ondoan zegoen Ebensee zelaia izan zen askatzen azkena, 1945eko maiatzaren 6an, 18.000 lagun pilatu zituzten bertan. Irudian, presoak erizaindegian askapen egunean (arg: USHMM)
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

O ano pasado o Boletín Xeral de España publicou a lista dos presos republicanos mortos en Mauthausen, entre eles os 89 presos de Hego Euskal Herria. Pero sabíase que as vítimas do Sur que caeron en mans dos nazis foron máis de duascentas. En concreto, segundo un estudo do Instituto Gogora do Goberno Vasco, que agora fixo público, polo menos “253 vascos” foron deportados –113 deles falecidos-.

Na lista publicada pola institución presidida por Aintzane EZENARRO figuran os nomes dos deportados que "naceron ou viviron en Euskadi ou que recibiron o apoio do Goberno Vasco no exilio", incluíndo os de Navarra, pero queda patas por baixo da perspectiva de toda Euskal Herria, xa que faltan vítimas de Iparralde para chegar á cifra total de vascos deportados, aínda que estes datos están ao alcance de todos.

ARGIA rexistrou a base de datos da Fundación Francesa para a Memoria dos Deportados, e no reconto de urxencia realizado atopou polo menos outros 355 vascos. Por tanto, pódese deducir que levaron aos campos de concentración nazis a máis de 600 vascos, unha cifra que supera amplamente a que lles deu Gogora.

En todos os pobos hai un deportado vasco

Baiona, Bokale, Ainhoa, Senpere, Maule, Hendaia, Aldude, Gixune, Altzürükü, Donapaleu… En case todos os pobos de Lapurdi, Behe Nafarroa e Zuberoa hai deportados vascos. Os seus nomes e apelidos e o seu lugar de nacemento están nas listas dos convois desde Francia ocupada ao nove principais campos de concentración nazis.

A maioría deles, case un centenar, foron trasladados a Buchenwald, pero tamén a Auschwitz, Dachau e Ravensbrückera –a este último dedicáronse moitas mulleres vascas á escravitude nas armas–, case todas foron detidas entre 1943 e 1945, moitas delas pola súa resistencia.

Traballando na canteira de Mauthausen. Foi o "matadoiro" de moitos deportados (foto: USHMM)

Os deportados do Norte foron recoñecidos no seu día polo Estado francés. Pola contra, os de Hegoalde estiveron esquecidos durante décadas despois da morte de Franco. As asociacións de vítimas pediron en numerosas ocasións que se publique a listaxe oficial de vítimas. Hoxe en día, a maioría deses deportados xa están mortos, e desgraciadamente, as institucións públicas chegan tarde.

O Goberno Vasco ha aproveitado a efeméride da liberación de Mauthausen para facer públicos os datos, pero a investigación é froito do traballo realizado durante anos polo historiador Etxahun Galparsoro, acompañado de Josu Chueca e BEÑAT Iturrioz.

De aí dedúcese que a maioría dos deportados do Sur foron trasladados a Mauthausen –115 persoas– entre 1940 e 1942, e que dous terzos non lograron sobrevivir a este campo de concentración austríaco. Ademais, na lista aparecen dez mulleres –catro faleceron–, algunhas das cales son coñecidas, como a donostiarra Simonne Lelouch, gaseada por ser xudía en Auschwitz.

ARGIA dedicou a reportaxe principal e a portada na revista desta semana ao tema dos deportados vascos, e o martes adiantará toda a información na web.


Interésache pola canle: Oroimen historikoa
Monumento aos Caídos de Pamplona
Familiares dos fusilados piden que non se use o nome de Marabillas Lamberto
A Asociación de Familiares de Fusilados de Navarra criticou duramente o acordo alcanzado por EH Bildu, Geroa Bai e PSN sobre o Monumento aos Caídos en Pamplona. Di que hai mellores sitios para facer "pedagoxía" e que ao centro de interpretación váiselle a facer unha... [+]

Acordan que o Monumento aos Caídos de Pamplona sexa o centro de interpretación Marabillas Lamberto
EH Bildu, PSN e Geroa Bai acordaron converter o Monumento aos Caídos de Pamplona nun centro de interpretación para a denuncia do fascismo e a memoria democrática. A derriba parcial do edificio e a eliminación ou cubrición de elementos de sentido franquista, incluída a gran... [+]

2024-11-18 | Hala Bedi
O Concello de Lagrán homenaxeou o sábado aos represaliados do franquismo [Galería de fotos]
"Basta con 88 anos de silencio; os nosos cidadáns merécense por fin un acto de recoñecemento"

2024-11-12 | Julene Flamarique
Sortu manifestarase o 20 de novembro en Bilbao con motivo do aniversario dos asasinatos de Brouard e Muguruza
Sortu advertiu de que os Estados español e francés queren "afogar o movemento de liberación nacional" e afirmou que os asasinatos dos militantes de HB Santi Brouard e Josu Muguruza "forman parte da guerra sucia" que fan ambos os estados.

Gardados na memoria e no corazón, seguirán ampliando a historia de Saturraran
Organizado pola Asociación Saturraran, reuniuse este sábado no Día da Memoria nos arredores do Cárcere de Mulleres de Saturraran, entre 1939 e 1944, para lembrar e homenaxear ás mulleres e nenos presos.

2024-10-25 | ARGIA
Identificadas outras sete persoas feridas o 3 de marzo de 1976 en Vitoria-Gasteiz
Aquel día, a Policía Nacional matou a cinco traballadores e feriu a varias decenas de persoas. Agora, a Asociación 3 de Marzo anunciou que atopou a outro sete feridos que non foron identificados como talles. Con todo, aínda non se puido identificar a outras 20 persoas que... [+]

Puig Antich, o Estado nunca pide perdón
O Goberno español ha remitido ás irmás de Salvador Puig Antich un documento da man do ministro da Memoria Democrática, Anxo Víctor Torres. Trátase da "acta de nulidade" da condena de morte que o franquismo impuxo ao anarquista catalán. É sorprendente a pouca repercusión... [+]

2024-10-17 | Cira Crespo
Herriaren ahotsa onartuko duzu

Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]


ANÁLISE | 12 de outubro
Torturados: valentes ou libres?

“No boletín de hoxe ao mediodía, veredes ao alcalde da vosa capital, ofrecendo a praza principal da cidade ao corpo militar que nos torturó. No informativo de hoxe ao mediodía, veredes desfilar polas nosas rúas a estrutura que asasinou aos nosos amigos e familiares. E... [+]


Propoñen que La Cumbre sexa a “casa das vítimas do Estado”
Grupos memorialistas e familiares de Joxean Lasa e Joxi Zabala propuxeron que o Palacio de La Cumbre convértase nun espazo de recoñecemento, reparación e divulgación das vítimas. Segundo a Lei de Memoria Democrática, o edificio quedará en mans do Concello de Donostia-San... [+]

Eguneraketa berriak daude