Estas foron as palabras do parlamentario de Suma Iñaki Iriarte Navarra na Comisión de Relacións Cidadás (portavoz da Comisión): “Estou a dicir que nos últimos 40 anos fixémolo todo ben? Non, facemos autocrítica e dicimos que [Mikel] Zabalza, [Mikel] Arregi, [Germán] Rodríguez e outras familias deste tipo non dixemos o noso agarimo, que nin sequera souben soster adecuadamente os seus dereitos á xustiza e, si equivocámonos, non nos custa pedir perdón a esas familias”.

Iriarte compareceu en eúscaro e criticou á esquerda abertzale por non poder dicir que “ETA foi criminal e terrorista”, mentres que UPN sempre condenou os asasinatos de GAL e BVE, como o de “Muguruza ou Brouard”. Subliñou que eles non crearon os GAL, non exerceron a violencia, non fixeron “guerras a aqueles que lles fixeron a guerra”.

Un representante de UPN afirmou que quizá sexa a primeira vez que se escoita publicamente no Parlamento unha autocrítica deste tipo, aínda que non tivo eco nos medios estatais ou navarros, polo menos na mañá do día seguinte á publicación desta noticia.

Vítimas, benvidos e torturados

O lehendakari abandonou no Parlamento o libro Compromiso social para a construción dunha convivencia democrática que leva traballando no Foro Social dez meses. Expe Iriarte, representante do Foro, sinalou que “o proceso de resolución das consecuencias do ciclo de violencia en xeral avanzou”, especialmente a partir de 2016.

O documento, no que recoñeceu que o que se abriu a partir de 2011 non é o proceso de paz habitual, contén tamén algunhas características que a ONU recoñece aos procesos de paz. Centrouse nas vítimas, os recibimentos aos presos vascos e a tortura, que son un dos principais nós xerados no proceso. Explicou que o tema dos recibimentos está case enfocado: “En 2021, até hoxe, 25 presos foron excarcerados e só dous deles foron acollidos no espazo público. E queremos subliñar que ningún dos dous estivo en Navarra”.

En canto ás vítimas, precisou que é imprescindible acabar coa repartición que se fai hoxe en día, sobre todo porque se recoñece ás vítimas de ETA, rexeitando as vítimas da violencia estatal. Neste sentido, subliñou que "hai que acabar coa visión das vítimas de primeira e segunda".

E, por último, fixo referencia ás torturadas en Navarra e pediu que a investigación sobre a tortura na CAV levada a cabo polo Instituto Vasco de Criminología leve a cabo tamén en Navarra, “porque se demostrou que é curable para as vítimas da tortura”. Por iso, propúxose celebrar en 2022 un acto de recoñecemento no Día Internacional das Vítimas da Tortura, “sempre co máximo consenso posible”.