Naturkone quere que os partidos políticos que queren chegar ás Xuntas Xerais de Gipuzkoa e, por tanto, ao goberno da Deputación Foral, expliquen á cidadanía cales van ser os seus criterios en materia de protección do medio ambiente no próximos catro anos. O primeiro documento que lles enviou é o dos bosques, un tema de gran actualidade, xa que debido ás enfermidades do piñeiro insignis, as actuais autoridades (PNV-PSE) decidiron fumigar os piñeirais con óxido de cobre. Pero nas próximas semanas trasladaralles tamén outro documento sobre a xestión da caza e a pesca, e –prometeu Naturkon- "nun tempo, imos recoller e presentar as respostas que nos deron".

O primeiro documento remitido por Naturkone aos partidos políticos que se presentan en Gipuzkoa di textualmente:

Necesidade de cambio forestal en Gipuzkoa

O sector forestal en Gipuzkoa e en Bizkaia é un tema de opinión pública desde o outono do ano pasado. A nosa paisaxe está a arroibarse, e non porque os piñeirais estean afectados pola enfermidade, senón porque a necesidade de sacar a madeira de forma intensiva con maquinaria pesada e matarrasa fainos ver as montañas cada vez máis despexadas. Unha vez máis, un gran número de toneladas de terra aos arroios e ao mar, aumentando a erosión e o empobrecimiento do solo. Tanto si trátase dun espazo público como privado, un espazo natural protexido ou a Rede Natura 2000.

O sector da madeira é o que rexe nas políticas públicas forestais da administración. Ao seu favor regúlase a silvicultura como a única opción para a xestión dos nosos montes, como un modelo de explotación intensivo baseado no monocultivo de especies exóticas. Sen ter en conta os danos medioambientais, o diñeiro público sustenta esta actividade cada vez menos rendible para os baserritarras e o resto de pequenos terratenientes. É denunciable o clientelismo político que practica o PNV, sempre en detrimento do Medio Ambiente. Pero, a pesar de que este modelo de explotación provocou unha crise sen saída que non se pode ocultar, a nosa Administración está empeñada en manter este modelo. Reordenar as subvencións para cortar a madeira, fumigar con aire con óxido cuproso non probado que afecte o piñeiral e substituír os piñeiros por outros coníferas de crecemento rápido e especies exóticas arbóreas (incluído o eucalipto): é dicir, manter dalgunha maneira a política estruturada para alimentar o sector da madeira, ese é a formulación da nosa administración ante esta crise ambiental.

Necesidade de verdadeiras políticas forestais innovadoras

Esta localidade, tan avanzada e previsiblemente adiantada noutros sectores económicos, traballa no sector primario con comportamentos do século XIX, sen prestar atención á influencia ambiental da actividade humana. En Gipuzkoa apenas dispomos de bosques naturais (na CAPV xa se perdeu o 75% dos bosques orixinais), as pequenas parcelas que temos están nunha situación ecolóxica deplorable, cun impacto na biodiversidade. Enchemos o territorio de plantacións de madeira destinadas á extracción de leña tanto en montes públicos como privados. É competencia da Deputación a xestión da nosa contorna natural e dos valores naturais, polo que cabería esperar que polo menos nos montes de utilidade pública e nos espazos naturais protexidos priorizásense outras políticas de recuperación do patrimonio común, recuperando os bosques autóctonos (carballais, hayedos, encinares ou melojares) e abandonando a produción de madeira. Pero non é o caso.

Nun país cun clima e unha orografía como a nosa, o bosque é o soporte do medio natural. A auga obtémola do bosque, o bosque sostena. Sempre explotamos os nosos bosques, coñecemos as consecuencias de sacar madeira de forma non sostible: levámolos á case desaparición dos bosques. Con todo, non aprendemos nada do pasado, non cambiamos o bosque na súa forma de entender e ver. Nos países avanzados este debate vén dando desde hai tempo. Non hai máis que mirar cara a Europa do Norte para ver outras políticas forestais. As plantacións realízanse con especies autóctonas, por suposto, para obter beneficios. En Navarra e Álava tamén temos outros modelos.

Pero para iso tamén ten que cambiar a industria da madeira. Hai que dar saída a unha madeira cun crecemento máis lento e de maior calidade, e iso é o que non está disposto a facer a industria de aquí. A leña barata parece ser máis favorable. E é un choio. Para os próximos anos acumuláronse toneladas ao seguinte prezo de cero. Os propietarios atópanse nunha situación preocupante, non agarrei a industria da madeira. Recentemente presentáronse as formulacións de futuro do consorcio Basotek. Refírense á bioeconomía, a bioetiqueta, a economía sostible, a química verde e a bioeficiencia: Basoa 4.0 alajaina, unha estratexia que engloba as disciplinas de I+D+i. Palabras, palabras buxán, para dar novas saídas á madeira de baixa calidade obtida a través de especies de crecemento rápido. Pero sen facer a menor reflexión sobre o impacto ambiental. Dunha ou outra maneira, queren manter o modelo, pór os nosos montes ao servizo dunha industria determinada. Resúltalles rendible.

Ademais de madeira, todos os servizos dos bosques

O bosque achega outros beneficios que non son a madeira: auga, lecer, comida,… saúde. Noutras palabras, os bosques ofrécennos servizos ecosistémicos que se poden medir en diñeiro. Estes servizos son moito máis beneficiosos que a madeira e poden ser máis rendibles mediante o cambio das políticas forestais. Naturkon, a asociación de grupos naturalistas e ecoloxistas de Gipuzkoa representou os eixos e o grupo de traballo que deberían de partir para iso: Consello da biodiversidade. Corresponde á Deputación a posta en marcha deste consello e o deseño dunha nova política forestal. A crise que vive o sector primario esixe un cambio de sistema que conjugue a modernización coa conservación da explotación do medio natural para situala na paradigma da crise ecolóxica global. Está en xogo o futuro.