Reforma comercial

Predominan a narrativa do libre comercio e a competencia baseada nos prezos –o exemplo máis recente é o acordo EB-Mercosur–. A alimentación non se considera un dereito humano, senón un beneficio fundamental para as negociacións comerciais. A reforma das políticas comerciais é necesaria para protexer e reproducir granxas a pequena escala máis sostibles e viables. Tamén para axudar a crear mercados relocalizados e economías territorializadas, priorizando o comercio local.

Prezos xustos, salarios dignos e solo dispoñible

A liberalización do comercio foi un factor esencial para influír nos prezos dos alimentos artificialmente baixos e na escasa remuneración dos agricultores. Neste sentido, a UE tentou fomentar a competitividade dos produtos agrarios. Segundo esta lóxica, os agricultores deben reducir os custos de produción, aumentar o tamaño das explotacións, mellorar o rendemento e reducir os custos laborais a través da innovación tecnolóxica. Todo iso provocou unha redución no número de caseríos que se atopan na zona. Por unha banda, xa en 2013, o 3% das explotacións controlaban o 52% dos terreos. Doutra banda, debido ao envellecemento demográfico e ás dificultades para a substitución, os proxectos agrarios van desaparecendo: Desde 2005, a UE perdeu máis de 4,2 millóns de fogares.

Investigación e innovación (I&B)

Invístese en novas tecnoloxías, confiando en impulsar a transformación dos Sistemas Alimentarios, paralizando a perda de biodiversidade, asegurando a seguridade alimentaria e garantindo a súa adaptación ao cambio climático. Priorízanse os intereses industriais e corporativos. Para garantir a seguridade alimentaria, as vidas sostibles, o uso dos recursos e os retos para mitigar o cambio climático, debemos colectivizar a I&B, afastándonos da investigación vertical e fragmentada, a mercantilización do coñecemento e o centrismo científico.

Promover a transformación da alimentación a través da agroecología

Aínda que a UE recoñece que a agroecología é unha das claves para levar a cabo as transicións cara aos Sistemas Alimentarios sostibles, baséase nunha mirada restritiva do concepto, que entende a agricultura como unha práctica sostible e como unha perspectiva científica, á marxe das dimensións sociais e políticas. A mirada holística da agroecología aborda as complexidades do noso mundo interconectado, fomenta a aprendizaxe interdisciplinar, as prácticas sostibles e as contornas de gobernanza axeitados para transformar os Sistemas Alimentarios.

Democratizar a gobernanza dos Sistemas Alimentarios

En xaneiro de 2024, a UE lanzou o "Diálogo Estratéxico sobre o Futuro da Agricultura". Este foro ten como obxectivo proporcionar unha visión agrícola compartida da UE. Nela reúnense os principais aspectos interesados de toda a cadea alimentaria, os grandes grupos de presión da industria alimentaria, así como algunha ONG. Si non se abordan adecuadamente as relacións de poder, ponse en risco a gobernanza democrática. As transicións alimentarias equitativas esixen outro tipo de procesos de gobernanza con mecanismos claros de transparencia, lexitimidade e participación.

Segundo este grupo de académicos, a UE debe desenvolver unha nova narrativa que abarque este cinco temas fundamentais. A ver si esta Europa que se inclinou cara á dereita demostra a súa capacidade para facelo.