O martes pola mañá a Rede Navarra de Torturados deu a coñecer a noticia na concentración fronte ao Concello de Pamplona. O Goberno de Navarra aprobou dezanove novos cidadáns na lista de vítimas de motivación política causadas pola extrema dereita, a Policía ou a Garda Civil. O Goberno aprobou en abril as doce primeiras vítimas, entre elas cinco torturadas, pero non tan contemporáneas. A Rede non deu a coñecer o nome e apelidos das dezanove vítimas novas admitidas, pero si do cinco torturadas e subliñou a importancia deste recoñecemento.

Mikeldi Díez foi detido en 2005, acusándolle de pertencer a ETA; Iker Aristu e Oihan Ataun en 2008, acusado de pertencer á organización xuvenil Segi ou de cometer ataques rueiros; Garbiñe Urra en 2009, con macro contra Segi; e Iker Moreno en 2011, na operación contra as organizacións Ekin e Askatasuna. O cinco foron detidos e torturados pola Policía Española ou a Garda Civil. Iker Aristu, Oihan Ataun e Iker Moreno foron detidos en operacións dirixidas por Fernando Grande Marlaska, e no caso de Ataun, ademais, o Tribunal Europeo de Dereitos Humanos condenou a España por non investigar as súas denuncias de tortura.

Máis de 1.000 casos de tortura a declarar

A Rede Navarra de Torturados convocou a todos os torturados a presentar as súas peticións de recoñecemento como vítimas para “seguir avanzando no coñecemento e reparación de toda a verdade”. Dar a coñecer todo o sucedido é para a rede “a forma máis eficaz de erradicar esta práctica” e lembran que a tortura foi unha “realidade cruel” de seis décadas.

En abril, a Rede de Torturados de Navarra e o Instituto Vasco de Criminología notificaron a verificación de 1.083 casos de tortura para o período 1960-1975. Deles, 741 corresponden ao período 1979-2015. Cos que comunicaron o martes, de momento 31 son as vítimas de motivación política, os grupos de extrema dereita ou os funcionarios públicos que recoñeceu o Goberno de Navarra. Dez deles son cidadáns torturados. Por tanto, habería outros 1.073 casos de torturas pendentes de recoñecer.

A Comisión de Recoñecemento e Reparación de Navarra anunciou a principios de 2023 que abría un prazo de catro anos e medio para presentar as solicitudes de recoñecemento como vítima. En abril comunicou que tiña 60 casos estudados. É un procedemento longo que inclúe entrevistas ás vítimas ou aos seus familiares, ou o estudo de médicos e psicólogos.

Mocións nos concellos

Durante a concentración na praza do Concello de Pamplona discútese a moción presentada pola rede en cada localidade. En nome da rede toman a palabra Mikel Soto e Merche González. A moción esixe recoñecemento, reparación e garantía de non repetición, e saíu adiante co apoio de EH Bildu, PSN e Dean. UPN abstívose e a concelleira, María Cabaleiro, dixo a Soto e González “Créovos”. O único partido en contra foi o PP.

Soto valora positivamente a aprobación da moción, explica que a mesma moción foi presentada pola rede en 99 localidades navarras, sempre que están torturadas, e que foi aprobada en 63.