Arizona
Actores: Aitziber Garmendia e Jon Plazaola.
CANDO: 26 de xaneiro.
ONDE: Casa de Cultura de Berriz. na praza.

-------------------------------------------

Margaret (Aitziber Garmendia) e George (Jon Plazaola) partiron de Idaho para tentar salvar a fronteira que separa Arizona de México. Coincidindo co proxecto en cuestión de minutos, chegaron á zona seca da muga con Arizona, onde situaron o Txoko de Coidados. Teñen unha misión clara: Controlar o fluxo de inmigrantes ilegais que queren pasar de México a Estados Unidos.

O proxecto Minuteman, punto de partida da obra, foi creado na primavera de 2005 polo activista estadounidense Jim Gilchrist. Aínda que pareza mentira, foi un verdadeiro proxecto en Minuteman. Arizona, creada en 2008 polo guionista Juan Carlos Ruiz, acaba de estrear en Barakaldo a súa nova versión en eúscaro. A proposta en eúscaro foi dirixida por Esteban Roel, que contou coa colaboración de Kepa Errasti. Errasti foi, precisamente, a encargada de traducir o texto ao eúscaro.

Esgotáronse todas as entradas para a sesión da Casa de Cultura de Berriz. Por falta de asento, vin a obra desde o recuncho dos técnicos e puiden compartir con Kepa Errasti algunhas reflexións e impresións antes e despois da actuación. Errasti coñece moi ben a Garmendia e Plazaola, e antes de que empece a actuación adiantoume que ambos os actores tentaron vestir a obra con ese humor absurdo tan característico da parella.

Os protagonistas de Arizona representan un patriotismo tolo, pero viven de forma moi diferente a función que se lles asignou. A inocencia de Margaret choca co ton autoritario de George. Margaret querería facer un musical, pero George, co rifle na man, defende con entusiasmo a esencia do proxecto Minuteman: “Viñemos a defender a nosa patria. A controlar aos veciños e a reflexionar sobre as fronteiras”.

O espectáculo está cheo de humor absurdo e desde o principio puidéronse escoitar as risas no teatro. Pero o tema é profundo, tolo e real. George defende a orde das cousas e ten claro a súa inimizade cos mexicanos. Pero Margaret ten moitas preguntas para George: Que viñemos a facer aquí, George? De quen debemos defender á patria? Por que queren cruzar os veciños do sur?

A medida que avanza a obra, a sucesión de dúbidas e respostas autoritarias pon de manifesto a relación de poder que sustenta a relación entre Margaret e George. A obra vai perdendo aos poucos o seu ton humorístico inicial, e cada vez son máis violentas as actitudes e o contido das conversacións de George. Plazaola e Garmendia realizan un notable cambio de rexistro, engadindo a crueza do tema.

O musical máis absurdo converteuse nun drama. Ao final do teatro, os actores recibiron un aplauso, pero non se puideron ouvir as primeiras gargalladas dos espectadores. Traballaron nunha situación extrema, con personaxes extremos e, sen ánimo de facer demasiado spoilers, a solución que os personaxes atoparon á situación é extrema.