Os que vivimos no campo somos a terra, a fronteira, as ladeiras, os cumes, os arroios e o mar. E todo o que pode entrar neles, todos os que poden entrar, tamén nos fai. É dicir, sen eles, nós non somos. Por iso facemos palabras de Joseba Sarrionandia: “Dificilmente deixa a súa terra natal onde ten raíces”.

Fatígaa necesita moito, enorme, para deixar a alguén á súa terra natal, o seu lugar no mundo. No medio rural o exilio non é novo, os nosos antepasados sufriron e, desde entón, a morcilla non cesa. O futuro estaba aí –está–, alén, no 11% do territorio, onde comezan e terminan as estradas e os ferrocarrís.

Crer que aquí non había nada e que todo estaba na zona urbana, isto morto e alí a vida. Unha pandemia demostrounos que a nosa valía, que os que nos fan non só son elementos para o goce, senón que son espazos respiratorios imprescindibles. O noso traballo era máis básico que nunca, porque non había acceso á comida desde fóra, a presión de toda unha sociedade fixo que a prohibición das feiras durase só dous días. Tememos que o vento leve todos eles.

Non hai máis que tomar revistas de autoridades de distintas administracións para ler que a localización axeitada dos macroproyectos enerxéticos, e outros, é rural, entre outras cousas, porque vivimos poucas persoas e, por tanto , o impacto que terá na sociedade é pequeno, por tanto aceptable. Trátase do campo de sacrificios. Territorios sacrificables. Das persoas sacrificables. Estamos a falar de nós en papeis oficiais. E de ti, que vives no espazo urbano.

Porque os dous ámbitos son necesariamente complementarios –outra cousa é a relación de poder que se construíu–. As que vemos ao abrir a xanela, sexas consciente ou non, son tamén parte de ti. Sen coñecer a existencia destes vales ou cascos de montaña. É máis, quizá algúns dos pratos que tes na cociña creáronse aquí e pasen polas nosas mans, sexan animais ou vexetais.

Teremos pan se tapamos os campos con placas solares? Si cóbrense plantacións de sementa de cereal ou de curado de herbas para o inverno, será para os animais de aquí para comer? Si non fose así, por onde o leite e a carne? Si non se pode plantar remolacha entre as placas solares, non hai azucre?

Os cambios inherentes ás instalacións de muíños de vento e liñas de alta tensión –estoures, movementos de terra, desaparición de mananciais...–, como afectarán á gandaría de montaña?

A lema "0km" cumpre os anuncios, todo é local –case todo é ecolóxico ou–, pero a realidade demóstranos que, como nalgúns botes de conserva, hai que ler a letra pequena e que os quilómetros, a miúdo, empezan a contar no porto de Bilbao.

Como, si non, entender que as administracións teñan tanto interese en asinar acordos comerciais con países do outro lado de calquera océano? Desde aquí exportar tecnoloxía, máquina-ferramenta e trens, a cambio de traer alimentos locais a prezo.

A soberanía enténdese como un concepto de emerxencia para utilizar as burbullas inchadas polos mercados unha vez estaladas. Baleiraron a soberanía e utilizárono con conveniencia, até converterse nun despropósito. Exemplos diso son as subvencións aos laboratorios de produción de carne sintética e o apoio institucional. Deles, invernadoiros hidropónicos. Exemplos diso son os macroproyectos previstos.

É difícil entender o concepto de soberanía na súa totalidade cando vén da man da multinacional brasileira Biotech Foods, que ten unha estreita relación con Bolsonaro, para crear carne nun laboratorio en San Sebastián. Aínda máis difícil cando toda a tecnoloxía e o coñecemento está en mans do capital privado, e moi grave si temos en conta que recibiu diñeiro público de fondos da CAPV, do Estado e da Unión Europea.

Similar aos tomates. Neste caso, a multinacional Hispalus –Cultivos Araba s.l. Rexistrado co nome de Tuesta, cando recibe subvencións públicas para a construción de vinte hectáreas de invernadoiro, que en principio serán cinco. Os tomates venderanse por agora en Eroski e posteriormente en Francia.

En canto ás instalacións eléctricas industriais, outro tanto: todo o diñeiro e a protección institucional. Leis e normas ad hoc orientadas á seguridade económica das multinacionais enerxéticas. Todo en beneficio de Rede Eléctrica de España e do oligopolio eléctrico que cotiza no IBEX 35.

Ante a situación, calquera diría que nos queren expulsar de aquí, que non queren testificar o intento de colonialismo enerxético que se está levando a cabo no territorio, nin un país que defenda a terra.

Tamén nos chegan preguntas, que poden ser sinxelas para algúns, pero imprescindibles para todas as persoas, para saber cal é o noso lugar no mundo.

Quen queda si o que nos mostra a xanela é negro nos pobos e montañas? Quen mirará o horizonte que quedará tras os barrotes dos cumes? Si temos que pór en mans das multinacionais a alimentación, o patrimonio natural e cultural deste país, para que estamos? Para que están estas mans? Para que, a sabedoría transmitida de xeración en xeración?

Que sentido teñen a terra que nos fan e o horizonte, as ladeiras e os cumes, os arroios e o mar?

Aínda que é difícil respirar esperanza desde aquí, non temos máis. O noso lugar no mundo é este, non temos máis. É o que dicía o poeta no corazón: “Dificilmente deixa a súa terra de orixe quen ten as súas raíces”.

Por iso sumámonos ao día da mobilización que organizou EH Bizirik o 13 de abril en Azpeitia.