A pandemia do coronavirus obrigounos en primeiro lugar a quedarnos en casa e agora a manter a distancia entre nós na rúa. Por tanto, tamén tivemos que cambiar a organización das cidades. É un bo momento para redeseñar o espazo público para que sexan máis compartidos e tranquilos. Tamén é unha oportunidade para promover unha mobilidade máis sostible: un modelo menos agresivo, con bos transportes públicos e máis cómodo para peóns e ciclistas. A pesar de que estas ideas foron escoitadas unha e outra vez, escoitadas polas institucións e lidas nos tratados internacionais, os asinantes deste manifesto consideran que as palabras e as accións non coinciden: San Sebastián, máis que avanzando, parece retroceder.

Hai dúas décadas, o nome de San Sebastián asociouse ás medidas de mobilidade que se estaban impondo en Europa: peóns, bicicletas e transporte público. Nos seus inicios, as iniciativas a favor dos peóns, a bicicleta e as persoas máis vulnerables suscitaron críticas entre comerciantes e partidos políticos. Con todo, o Pacto Urbano de Mobilidade de 1999 permitiu un amplo consenso político e social. Desgraciadamente, coa execución destas iniciativas comezouse tamén a escavar o centro para aumentar o número de prazas de aparcadoiro subterráneo. Esta decisión que priorizaba o coche privado condicionou o presente e o futuro da nosa mobilidade, xa que se trataba de adxudicacións a longo prazo.

San Sebastián é membro da Rede de Cidades pola Bicicleta, pero está a quedarse atrás no movemento. Na pandemia quedou claro que a rede pediu medidas firmes para mellorar a mobilidade de peóns e ciclistas. Cidades como París, Berlín, Barcelona ou Londres, entre outras, adoptaron medidas de carácter provisional que lles permitiron estabilizarse nalgunhas zonas da cidade. Outras cidades de tamaño medio como Valencia e Valladolid tamén experimentaron importantes transformacións. Con todo, Donostia-San Sebastián só adoptou unhas poucas medidas superficiais que non son suficientes; priorizáronse as mensaxes publicitarias ás iniciativas para garantir a seguridade e o confort de peóns e ciclistas.

Desde que o Goberno Vasco declarase o estado de emerxencia climática en 2019, a nosa cidade non tomou decisións importantes en favor da mobilidade sostible. Comprometida no Pacto dos Alcaldes polo Clima e a Enerxía para a mellora do medio ambiente e a saúde da cidadanía, asinou a Estratexia Climática 2050. Con todo, unha vez máis, as accións non responden a compromisos internacionais. Pola contra, anunciou recortes no transporte público para os próximos dous ou tres anos.

Entendemos que as recadacións van decrecer, entendemos que o orzamento vai ter que facer fronte a gastos imprevistos, entendemos que a medio e curto prazo vanse a necesitar axustes. Pero non entendemos que se manteña ou mesmo se incremente a enorme presenza dos coches privados no noso país. Non podemos, ata que se reduzan os servizos públicos de transporte, promover o uso dos coches privados e destinar os recursos de todos para iso (espazo público, calidade do aire, diñeiro para construír e manter estradas e aparcadoiros...) a favor dos coches.

Os recortes non son a única vía para reducir o déficit da compañía de transporte público Dbus. A falta do servizo prexudicará aos cidadáns que non teñen outra forma de desprazarse e afastará aos demais usuarios (co que, por suposto, reducirase o diñeiro recibido). Cando o estado de saúde garántao, haberá que buscar un Dbus máis competitivo: carrís bus, prioridade en semáforos, prezos alcanzables, estacións axeitadas... para que poidamos movernos atractivos, eficientes e sostibles.

Por suposto, os coches e os motores teñen a súa función na nosa casa e necesitan o seu espazo. O problema radica na contía deste espazo: é evidente que non dispomos de espazo suficiente para que todos os donostiarras e visitantes poidan realizar todos os desprazamentos en vehículo privado, é evidente a necesidade de compartir espazo para vivir, andar, correr, montar en bicicleta ou sentar na terraza. Consideramos excesivo o espazo dedicado aos coches. Ademais de contaminacións, ruídos, riscos e accidentes, é necesario compartir espazos comúns. Por iso necesitamos unha nova mobilidade que actúe con firmeza en favor do transporte público, dos peóns, das bicicletas, dos nenos, das persoas maiores e das persoas con mobilidade reducida: para compartir o espazo de todos dunha maneira máis axeitada, limpa e amable.

Por tanto, facemos un chamamento ao Concello de Donostia-San Sebastián para que teña en conta e faga realidade esas demandas que, ao noso xuízo, interesan á maioría da cidadanía.

Signatarios

Ana Malagon Zaldua, deseñadora de produtos e servizos dixitais

Agurtzane Intxaurraga, dramaturga.

Ander Gortazar Balerdi, arquitecto e profesor da UPV.

Ander Izagirre, escritor.

David Gonzalez Cob

Eduardo Malagón Zaldua, Profesor de Economía Aplicada da UPV/EHU.

Ekain Munduate Thhusberg, estudante de Enxeñaría.

Federico Abreu Silveira, consultor en cooperación.

Gorka Hoyos Berastegi, en representación da asociación Kalapie.

Ían Zaldua Gonzalez, escritor.

Imanol Intziarte Arruabarrena, xornalista.

Iñaki Zaratiegi, xornalista.

Itziar González Gurrutxaga, profesora da UPV/EHU na Escola de Enxeñaría de Donostia-San Sebastián.

Jesús Mari Alquézar Fernández.

Jonander Agirre Mikelez, arquitecto.

Laura Maioz Basterretxea.

Manuel Jiménez Pérez, arquitecto – urbanista.

Mikel Iturria Aristizabal, técnico de cultura.

Miren Urquijo Arregui, profesora de Antropoloxía na UPV/EHU.

Nerea Lizarralde Gonzalez, xornalista.

Nora Erdozia Ibañez, arquitecta.

Pello Gutiérrez Peñalba.

Sabin Zubiri Rei.

Xabier Vazquez Eizmendi.