Nacido en Urepel en 1944, Mixel Aire Etxebarren, fillo do prestixioso bertsolari Xalbador de Fernando Aire Etxebar, tamén coñecido como Xalbador II. O home faleceu nas últimas horas, segundo informaron fontes da emisora de radio Euskal Irrati Telebista.

A primeira praza de bertsolaris tívoa en Hazparne, aos 23 anos, á beira do seu pai. Fixo máis, pero foi pastor a Estados Unidos. Non se apartou do verso, pero... Só en América escribiu unha serie de versos en 1969, que posteriormente sería premiada, ao redor da soidade e a nostalxia. Regresou a Urepel tras cinco anos de pastor en California, con máis de 30 anos. Entón comezou a traballar de forma máis continuada nas prazas.

En Euskal Herria, ademais de cantar por praza, participou en varios campionatos de bertsolaris. Participou tres veces no Campionato de Bertsolaris de Euskal Herria, e foi tres veces gañador do Campionato de Navarra de Bertsolaris: 1980 en Lesaka, 1985 en Leitza e 1988 en Pamplona. Participou dúas veces no Campionato de Ipar Euskal Herria. En 2010 anunciou que deixaría as prazas.

En 1976 casou con Mari Michel Betart e tiveron tres fillas: Miren, Amaia e Paxkalin Aire, membros do trío de cantantes Aire Ahizpak, formáronse en 1992. Entre outras cousas, o grupo estivo presente na creación de EHZ, e gravaron as cancións para ese festival en adóitea de Arrosa. Na gravación, entre outros, estiveron Niko Etxarte e Mikel Markez. Por exemplo, teño cómplices e a canción, escrita por Uxue Alberdi e musicada por Markez, está cantada coas irmás Aire.

"A morte do amigo fai dano"

Jean Louis Harinordoki Laka era amigo de Mixel Aire Etxebarren. Laka falou con Euskal Irratiak, que se sentiu doída pola morte do seu compañeiro de viaxe.

Laka di que ademais de ser un gran bertsolari, tamén era pensador: "Sempre pensaba no que diría, era un orador guapo, sempre tiña un eúscaro admirable na lingua", engadiu. Tamén era purista Mixel Aire Etxebarren, a quen Laka estimaba: "O que destacaría é que se escapaba do exilio. Estabamos nesa mesma concepción, nesa lingua pura, na expresión desas palabras que se están perdendo, estabamos niso."

Na entrevista, Laka subliñou que o bertsolarismo, pola súa banda, era moi bo, tanto de súpeto como nos bertsos sentados. Por iso, subliñou que "Euskal Herria perde un bo bertsolari". "Home popular, xusto", segundo Laka, con amigos por todas as partes. Por exemplo, fóronse xuntos a California fai uns quince anos, xa que lles levaron a cantar bertsos e, segundo lembrou Laka, "tiña moitos amigos nos vascos de alí, porque era unha fada".

"Nós eramos pernas que tiñan a ponte en pé"

No diario Berria, o xornalista Joanes Etxebarria entrevistou a Mixel Aire Etxebarren en outubro de 2011, pouco despois de abandonar as prazas. Falou non só de bertsolarismo, senón tamén de formas de cultivo.

Sobre o bertsolarismo, por exemplo, dicía que se mellorou moitísimo na técnica, sobre todo grazas ás bertso-eskolas. Tamén se mellorou o uso do eúscaro e, sobre todo, fíxose especial fincapé na literatura. O xornalista preguntoulle si o que gañara na técnica perdeuse no fondo e respondeu:

Non, non. Para que perder? Os bertsolaris seguen sendo grandes. Xalbador era un bertsolari de animación, pero Xalbador era Xalbador. Quizá Xalbador xa tiña algo que Amets non ten, pero Amets xa ten algo que Xalbador non ten. Xa dixen, quizá demasiado, que Xalbador foi o bertsolari máis grande, pero agora tamén son bos. Mencionei a AMETS, pero como non mencione a Egaña, Maialen...

Foron pontes intergeneracionales en Etxebar, etc., "fan o mesmo que eu". Dicía: -Ah! Eramos pernas que tiñan a ponte en pé.