Que valoración fan da folga do mércores?

Moi positivo. Practicamente todos os traballadores do taller realizaron a folga, excepto os servizos mínimos e o persoal eventual.

Fai máis de dúas décadas que a cadea de produción non se detén.

Non o sei exactamente, pero polo menos 20 anos si.

Esperaban ou sorprendestes?

Estou moi orgulloso da resposta dos traballadores. Na situación na que nos atopamos, baixo a presión da empresa e da clase política, cando o ambiente no comité de empresa non é o máis axeitado para que todos os traballadores únanse... Sorprendeunos positivamente.

Levades ano e medio negociando o novo convenio laboral. Cales son os principais nós?

Estamos a falar dun ano e medio porque a empresa o quere: a situación alargouse á espera de que se aclare como se ían a repartir as axudas europeas. Isto aclarouse no mes de marzo, cando empezou a negociación a empresa, dicindo que vai facer un investimento substancialmente superior á que prometera.

Que investimentos prometéranlle antes?

No mes de marzo, sen dar rigor, dixéronnos que en Alemaña se estaba pensando nun investimento de 800 millóns de euros para o novo vehículo eléctrico. Unha vez aclarada a das axudas europeas, viñéronnos con 1.200 millóns, un pouco máis de concreción, pero pouco a dicir.

En que condicionan as axudas da Unión Europea o proxecto de investimento de Mercedes?

Desde marzo clarificáronse as condicións para poder recibir fondos europeos no Estado español, e dos 1.200 millóns de euros, Mercedes é candidata a recibir 250 millóns de axudas. A isto hai que engadir a "colaboración público-privada" anunciada polo lehendakari Urkullu, que non sabemos en que se vai a levar a cabo.

Mercedes ten fama de empresa moderna, que paga ben, que respecta os dereitos dos traballadores. Pero vostedes denunciaron unha realidade moi diferente dos sindicatos. Cal é a realidade?

Nós somos conscientes de que as condicións laborais que temos son mellores que as dos traballadores en xeral en Álava, pero iso non significa que teñamos que aceptar que as nosas condicións empeoren. Afortunadamente ou desgraciadamente, somos unha referencia no sector do metal en Álava, e cando as condicións do que é referencia deterióranse, as dos demais van por detrás. Defendendo as condicións laborais dos traballadores de Mercedes, defendemos as de todos os traballadores do metal de Álava.

Devandito isto, as nosas condicións laborais han cambiado moito nos últimos vinte anos. A carga ou ritmo de traballo non ten nada que ver coa da hora, e en canto aos salarios, o noso poder adquisitivo ha baixado moito.

En Mercedes denunciouse en varias ocasións o acoso a algúns sindicatos e a promoción doutros.

Esta realidade é innegable, é coñecida por todos os traballadores. Un traballador eventual nunca se afiliará a ELA porque sabe que nunca vai ser fixo. Hai acoso a algúns sindicatos e favoritismo a outros. Tamén á hora de facer o traballo sindical: a algúns, si superamos as horas sindicais do mes en cinco minutos, quítannos do salario; outros representantes non cinco minutos, nin sequera pisan o seu posto de traballo, sen ningunha consecuencia.

Van ser un vinte anos que un amigo me alargou sorprendido: "Dixéronme que si quero facer o fixo teño que afiliarme a UXT". Acabo de ler a mesma denuncia nunha reportaxe de Alea.

A empresa apoia aos sindicatos asinantes de convenios laborais. Hai sindicatos que o utilizan, que din aos traballadores que si queren ser fixos teñen que afiliarse a el –aínda que logo non poden cumprir con todos os que lles fan promesa–. É un segredo evidente entre os traballadores.

Establecéronse dous bloques entre os sindicatos: UXT e CCOO, por unha banda, ELA-LAB-ESK por outro. Cales son as diferenzas?

A principal diferenza é que nós tentamos ter en conta a opinión dos traballadores, e eles non. Hai un mes ELA, LAB e ESK expomos no comité de empresa a convocatoria dunha asemblea aberta de traballadores. UXT e CCOO oponse, Acción e PIM van sempre detrás deles. No momento da recollida de firmas, máis do 50% dos traballadores solicitaron a asemblea, case o 80% dos traballadores do taller, e aínda que a lei di que o 33% é suficiente para convocar a asemblea desde o comité de empresa, volveron oporse.

Onte [folga do mércores nas mobilizacións do día], os berros contra a sexta noite e a maior flexibilidade foron moi evidentes. Nas propostas que hoxe están encima da mesa, estes sindicatos non están en contra, limítanse a pór un prezo. Non hai máis que ver o número de persoas que estaban nas mobilizacións convocadas por cada bloque, tanto pola mañá como pola tarde, para ver en que posición están os traballadores, aínda que teñen maioría sindical [isto é a composición do comité de empresa de Mercedes: 7 representantes de UXT e ELA, 4 de LAB e CCOO, 3 de ESK, Ekintza e PIM.

Tendo en conta o que di, temedes que algúns sindicatos aborden os intereses da empresa nesta situación de conflito?

Xa o están tentando. Hoxe mesmo [xoves] UXT enviounos a proposta de que se anulen todos os días de folga que convocaramos anteriormente, tamén o que eles mesmos convocaron xunto con CCOO para o 29 de xuño, e que se sumen ás folgas do Metal de Álava. Só o 30 de xuño está convocada unha folga no Metal de Álava antes do verán e despois xa en setembro. UXT onte sorprendeunos a todos, quere durmir ese espertar dos traballadores. Cando nas convocatorias de folga ante o Metal de Álava tampouco quedaron os seus delegados, nin sequera convocaron aos seus afiliados á folga.

ELA, LAB e ESK convocaron unha folga dunha semana a partir do próximo luns. Cal é a situación agora?

Os traballadores queren unidade, nas mobilizacións tamén iso foi evidente. Nós tentamos telo en conta, pero tamén explicamos que a unidade non é só ir xuntos, senón acordar onde imos. Pero moita xente non o entende. Na manifestación da tarde do día da folga, os sindicatos ELA, LAB e ESK comprometémonos/comprometémosnos a volver trasladar a Sexta Noite non proclive ao comité de empresa, a ver si conseguimos unha unión respecto diso. No comité de empresa propuxemos ao resto de sindicatos que se anulen as convocatorias de folga de luns e martes, e que o mércores, día en que todos os sindicatos convocamos folga, fágase unha asemblea aberta, fáganse as súas propostas, escoiten aos traballadores e decídanse en consecuencia. A resposta deuna UXT por niveis. Ao redor da sexta noite non din nada claro e móstranse dispostos á asemblea, pero se nós comprometémonos a apoiar o convenio laboral no referendo os traballadores din que si. Eles saben que nós non estamos de acordo coa forma de facer os referendos.

Que ten malo un referendo?

É algo que ocorre hai moitos anos. Chaman democracia á determinación das condicións duns poucos entre todos. Nós estamos de acordo en preguntar aos traballadores, pero sobre as cousas que afectan a cada grupo de traballadores. Non nos parece xusto que un gran número de traballadores que non se verán afectados pola flexibilidade ou a sexta noite, estamos a falar duns 800 traballadores que non traballan no taller, de tomar decisións respecto diso. O mesmo para os 500 traballadores que traballan en fins de semana e festivos: por que hai que preguntar a todos a ver si aceptan as condicións que se queren impor a eses 500?

Doutra banda, a marca é logo, UXT pídenos que nos comprometamos a aprobar o convenio laboral que se votaría en referendo, cando aínda non sabemos cal sería o seu contido. Claro, a súa xogada é que nós non nos neguen, para que eles argumenten que non aceptan a asemblea aberta porque nós renunciamos ao referendo.

E CCOO que dixo?

Na reunión din que están dispostos a comprometerse contra o sexto tema, pero que hai que buscar alternativas. Non me fai unha actitude comprensible: terás que buscar alternativas se estás a favor de profundar na flexibilidade. Expor alternativas é tarefa da empresa, que ha visto que os traballadores manifestan claramente que non á súa sexta quenda. En calquera caso, comprométese a loitar contra a sexta noite. En canto á Asemblea Xeral, en principio si, pero tamén fala de alternativas, citando as enquisas. Pero a ver como o fai para garantir a transparencia das enquisas... Eu non coñezo ningunha ferramenta máis transparente que a asemblea, na que os traballadores poidan participar e discutir.

Entón, en que quedou o calendario de folga?

No comité de empresa ELA, LAB e ESK dixemos directamente que anulamos as convocatorias de luns e martes, mantendo os mércores, xoves e venres. CCOO expón o mércores e o xoves, e nós aprobámolo. Priorizamos a asemblea xeral e as mobilizacións conxuntas. Se a asemblea de traballadores consegue o desbloqueo do comité de empresa. Pero a da Asemblea vexo complicada, porque tentan evitala constantemente.

As principais institucións públicas de Vitoria-Gasteiz, Álava e a CAPV desprazáronse claramente a favor da empresa, pedindo ao persoal que actúe “responsablemente” ou “sen ruídos”. Desde os sindicatos denunciaron a “presión” das organizacións, como afecto aos traballadores?

Non é a primeira vez, é a presión que se repite cada vez que hai negociación do convenio laboral, porque, aínda que esta vez é maior, o investimento sería maior. Pero as institucións non empezaron a falar xusto agora por casualidade. Cando Mercedes mencionou 800 millóns en marzo tamén falaban, pero seguramente Mercedes díxolles: "Non saias agora, que aínda non temos definido o proxecto, porque non sabemos en que van quedar as axudas europeas". Nesta ocasión saíron dous minutos despois de anunciar o investimento. Non dicir que grazas ao traballo dos traballadores de Mercedes a empresa decidiu investir en Vitoria-Gasteiz, senón que aceptemos as condicións para pedir aos traballadores. Falaron do conflito e de que o conflito está claro cando se chaman folgas, pero tamén cando se nos pide que aumentemos as xornadas, que os pluses se conxelen durante seis anos ou que o salario non suba segundo o IPC.

O que vimos estas semanas non é un exemplo de enfoque neoliberal xeneralizado? Mercedes en Álava, Volkswagen en Navarra... A sociedade e os traballadores somos os que están en débeda coa empresa por crear "riqueza" e "postos de traballo", e non ao revés, polo que hai que facer todo o posible para seducilos: os traballadores aceptan calquera cousa, as institucións reconducen os recursos públicos en beneficio deles...

É evidente. Eu adoito dicir que Mercedes non é unha empresa, senón a embaixada de Alemaña en Álava. Aí dentro fano e desfano a vontade. Eu entendo que a administración se ocupe e que unha empresa como Mercedes traballe para seguir alí, pero non pode ser a cambio das condicións laborais dos traballadores e da achega de diñeiro. Temos estas experiencias noutras empresas, fóronse e despediron traballadores.