Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Mouras, maruga, fresa e moral

  • Non sei si para o lingüista ou para o filólogo, pero aquí hai un traballo. É unha confusión extrema, polo menos eu. Neste apuro atopeime con frecuencia, sobre todo á hora de comunicar, de expresar e de adoptar palabras. E a palabra de mestura ou de bocadillo é “masusta”.
Marugatze zuria (Morus alba)

02 de decembro de 2020 - 12:03

Como di Masusta ou Wikipedia: mastro, maazuza, masustra, masusa, masurta, ma(t)zusta, masosta, marzusta, marzuza, martutza, marzoza, marzoza, matsutsa, matsuts, matxinch, matust, mastro, mastro, machuja, mastro.

Saiba vostede que o que é de aquí para atrás é a miña mera opinión. Paréceme que coa palabra “masusta” indícase un determinado tipo de froita. Froita en forma de polidrupa, cunha nutria que contén moitos grans co drupa ou un óso no seu interior.

As mouras son producidas por plantas de dous xéneros: Rubus e Morus. O laharra (sobre todo Rubus ulmifolius) e o mugurdiondo (Rubus idaeus) pertencen ao xénero Rubus. A froita do arbusto chámase mouras, a do arcoíris frambuesa, dúas vermellas tamén mouras, cortantes, pintas, vermellas, marcillosas, pintadas... A Fresa (Fragaria vesca) coñéceselle tamén como pintura, pintura, magu, mangueira, martelo, martelo, araña e artimaña; á planta tamén se lle denomina pintura. Os louros son arbustos, as fresas son herbáceas, todas perennes.

O xénero Morus é o buco da outra sidrería. Son árbores, eu chámoos "marugar". Son moitos, dous dos máis coñecidos: o marugado branco (Morus alba) e o marugado negro (Morus nigra). O nome de Morus provén do latín, neste idioma denomínase "marugada". O marugado tamén é coñecido como masusta, masuster, masustondo, masusta arbola, masusta árbore, moraondo, martoltza, martolzaondo, marzokaondo, martutz-piku, martutzondo, martotsondo martxuka, marukaondo, marusta-habe, masustabe, parra, etc. A froita do marugado é a maruga, pero tamén un luuco de martola, martoltza, martutz, martxuka, etc.

Foi, en parte, o feito de que se desenvolveu xunto co castelán o que nos trouxo esta mestura? Eles chaman “moura” ao gran da zarzamora en lugar de “zarzamora”, e ao da bolboreta. Nós mordemos aos dous. Tamén coñecemos cos mesmos nomees froitas parecidas, desa forma ou similares ás anteriormente citadas. E a maioría dos nomes comezan con ma. A marua é unha mancha, o rastro que deixa o moscú ou moscorona do gran de noz; é dicir, a maruca. Ma, ma, ma...

Hai que volverse tolo nesta festa de nomes. Hai moito tempo que me volvín tolo nestas cousas, pero supoño que teremos que facer algo para entendernos. Porque se necesita valor e enerxía para vivir nesta lea. Marugar, maruga é para a árbore e zarzamarra para a marfil. En efecto, era un deber moral comigo mesmo. En castelán dise así á masticación: “moral”.


Interésache pola canle: Landareak
2024-12-27 | Leire Ibar
O éxito da industria da champaña baséase na man de obra explotada
O diario The Guardian analizou a situación dos migrantes que traballan na industria da champan en Épernay (Francia). O estudo revela as condicións precarias e ilegais de quen traballan en viñedos de marcas de champiñones de luxo.

2024-12-23 | Irati Diez Virto
Non son un rato, nin un topo; son un rateador
Ao ouvir a palabra mamífero, a miúdo os primeiros representantes que se nos veñen á cabeza son os de maior tamaño: o oso, o lobo, o cervo… Ás veces os primeiros en aparecer son o gato domesticado ou o can, ou leóns afastados e elefantes. A espectacularidade adoita... [+]

Gabonetan tokikoa eta sasoikoa kontsumitu eta, bide batez, Israelgo produktuak boikoteatu

Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.


2024-12-23 | Jakoba Errekondo
Ilarraren entzumena

Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.


2024-12-23 | Garazi Zabaleta
Ekin Dulantzi
Zona de test agroalimentario en Dulantzi
Cada vez contamos con máis puntos de test agrícolas, é dicir, espazos de formación en agricultura e gandaría antes de pór en marcha o seu proxecto. O espazo Zunbeltz de Navarra e a Trebatu de Gipuzkoa e Ipar Euskal Herria son algúns dos exemplos que se puxeron en marcha... [+]

2024-12-16 | Jon Torner Zabala
Sidra Vasca
Norte e sur, tradición centenaria baixo o mesmo chapeu
A Denominación de Orixe Euskal Sagardoa marcouse un reto: Recollida de mazás e sidreros de todo o País Vasco. “A cultura da sidra está en todo o territorio e mantivéronse as mazás para a sidra en todo o territorio”, coméntanos Unai Agirre, coordinador da marca de... [+]

2024-12-16 | Garazi Zabaleta
Produción de zume de mazá de Ozaeta (barrundia)
8.000 litros de zume de mazá producida en 900 habitantes
“Sacarei un zume de mazá?”. Con esta pregunta comeza unha entrevista cos membros do Economato de Barrundia Koldo López Borobia, Susana López de Ullibarri e Santi Txintxurreta. Reunímonos ao redor da ponte de mazás e no xardín rodeado de manzanos. Isto non é Hernani ou... [+]

2024-12-16 | Garazi Zabaleta
Colectivo de Zuberoa
Huerta colectiva en Maule para sementar relacións sociais
Unha das liñas de traballo de Xiberoko Kolektiboa é a de promover a rede entre a cidadanía e os espazos para a vida social. Neste camiño, en 2020 presentóuselles a oportunidade de crear un horto colectivo en Maule e, sen dúbida, decidiron emprender o proxecto. “Foron uns... [+]

2024-12-16 | Jakoba Errekondo
Adicción ao chocolate negocio
O chocolate nace do cacao. O cacao chámase Theobroma cacao; Theobroma significa “alimento dos deuses”. Hai tempo que o culto ao chocolate; o que era dos deuses fixémolo rapidamente. No País Vasco, é un dos que máis crece en importación de alimentos xunto co azucre e o... [+]

Ouro na cabeza, a maioría na acuicultura
Hai varias especies que parecen forzadas a permanecer sempre nas pescaderías. Un peixe entre eles ten un resplandor especial, porque nos mira cunha coroa de ouro: douradas (tamén en castelán, obedecendo á mesma característica, dourada). Xunto a eles hai un lote que parecen... [+]

Onde está o pobo?
A fronteira entre os conceptos micro e macro é difusa, e aínda que a interacción sexa difusa, tamén inflúe. Tamén en nós. O problema vén cando na cegueira da néboa non acertamos onde estamos, onde está o pobo.

2024-12-09 | Jakoba Errekondo
Pan de Errasti
Lentella navarra en guisantes
Ceo santo, ceo santo! O ceo, a maxia, a maginxeta, a lingua, o magín, pero, a aguia dos guisantes, a mancha, a teca ou, o máis coñecido, a vaina. Hai algo tan fermoso como o legume, o gran de legumes, o legume ou a vaina que leva dentro para endulzar o inverno? Este ano será... [+]

2024-12-09 | Garazi Zabaleta
Pan de Errasti
Pan creado co coñecemento dos anteriores e a macrobiótica
O proxecto Errastiko Ogia, impulsado por Xabi Abasolo Etxabe e Naiara Uriarte Remedios, está situado no barrio de Beroña de Arrasate. Cada un chegou ao mundo da panadaría pola súa conta, pero no modelo ecolóxico e na produción de masa nai combinaron moi ben os saberes dos... [+]

Cazador forestal
É de noite. A luz da lúa pasa a través das poucas follas que quedan nas árbores. O silencio é absoluto. Os paxaros dormen entre a maleza, protexidos, durmidos. Pero de súpeto algo golpeou o estómago. A maioría dos paxaros asustáronse, pero quedáronse xeados, en... [+]

2024-12-02 | Jakoba Errekondo
Voda de Gintonika
Foi onte á noite. A familia sorbía gintonic. Hai moito tempo que me divorciei da gintonica. Gústanme moito os guisantes, os dentes moi mollados, pero non podo beber as tónicas, demasiado doces e demasiadas pompas groseiras.

Eguneraketa berriak daude