Como todos os días, o 7 de maio de 1980, María José Bravo e Javier Rueda, veciños de Loiola de 16 anos, acudiron á clínica Asepeyo da Avenida de Madrid para curar unha queimadura no traballo de Rueda. Con todo, ese día non foi outro, xa que mentres se atopaban sentados no Paseo de Zorroaga foron agredidos.

A familia de Olaia Rueda (Loiola, 1984) viviu moi de cerca este suceso, xa que era irmán do seu pai, Javier, e da súa nai, Bravo. Así contou Rueda o suceso: “O meu tío Javier tiña amnesia. O único que lembraba era que, despois de dar unha volta pola Vaina, sentáronse, acenderon un cigarro e, de súpeto, María José volveu a cabeza e gritou. Supostamente, déronlle un golpe na cabeza ao seu tío, non sabemos con que, e crendo que estaba morto arroxárono pola ladeira”.

Segundo Rueda, o seu tío espertouse "coa choiva" e, como puido, rubiu a ladeira do monte, coa cabeza completamente ensanguentada. Un home que paseaba viuna e trasladouna á residencia de monxas, próxima a ela, para despois ser trasladada ao hospital. Rueda explicou que nas proximidades do lugar onde se produciu o ataque había unha casa e que hai "varias contradicións" respecto diso: “Sempre pensamos que viran algo, pero que estaban ameazados. Unha das contradicións é que a familia viu ao seu tío e chamáronlle á residencia, onde as monxas lle esperaban á súa chegada. Cando preguntaron aos seus familiares, dixeron que viran a Javier, pero que crían que estaba a correr e que tiña unha mercadromina na cabeza”.

Javier foi ingresado no hospital da UCI e os pais dos dous mozos presentaron unha denuncia por agresión sexual. Moitos veciños buscaron a Bravo, pero non o atoparon. Ao mediodía do día seguinte, a radio Radio San Sebastián dixo que Bravo estaba vivo e os seus pais recibiron unha chamada telefónica, unha voz descoñecida díxolles: “Ola, mamá, non me coñeces? Son a túa filla, papá, estou en Amara, na praza das Armerías”. A Policía Nacional atopou o corpo sen vida de Bravo esta tarde, preto do lugar no que se produciu o espertar de Javier. Bravo estaba espido de cintura para abaixo, e a autopsia confirmou que foi violado e que foi golpeado na cabeza polo que resultou ferido leve.

O grupo parapolicial ultradereitista Batallon Vasco Español fíxose cargo do asasinato e, ao ver que Javier estaba vivo, ameazaron a este e á súa familia co asasinato dun policía. Rueda lembra que os veciños apoiaron á familia: “Empezaron a chamar ao hospital e os veciños empezaron a facer a garda; mesmo cando o meu tío estaba en casa dos meus avós continuaron facendo a garda”. Así mesmo, Rueda explicou que os axentes da Policía Municipal acudían en numerosas ocasións á localización de Javier: "Cando o seu tío saíu do hospital, acudía á súa casa en numerosas policías, forzándolle a facer o percorrido do suceso. Supostamente, facíano tentando resolver o caso, pero querían tolealo. Ao final unha das miñas tías foise ao Goberno Civil e díxolles que xa non volverían levar a Javier. Eles mesmos dicían que tiñan que seguir investigando, “quizais porque foi ETA”.

Tras o asasinato, produciuse unha multitudinaria manifestación que partiu do Centro de Bilbao cara a Loiola, e, ao finalizar, a policía dirixiuse contra os manifestantes. “A casa de María José, por exemplo, lanzáronse botes de fume. As cargas policiais non se entenden porque era unha manifestación pacífica”, subliñou Rueda. Os achegados de Bravo tamén pediron á policía que lle trouxesen as súas roupas, pero se lles informou de que se perderon.

A familia, marcada para sempre

Javier fixera unha vida case normal durante uns anos, pero a súa cabeza falecíalle e morreu case oito anos despois.

Así, o suceso marcou para sempre á familia, “non se falaba, pero sempre era un tema que nos rodeaba, un silencio que gritaba”, destacou Rueda. Así mesmo, explica que cada un levou a dor dunha maneira: “A avoa, por exemplo, estaba sempre chorando detrás da porta e bicando as fotos; despois decateime de que ela quería falar do tema. O seu avó, con todo, non falaba diso, levábao moi por dentro. En canto ás miñas tías, unha terminaba chorando cando saía o tema, e a outra quería falar, pero, naturalmente, non podía. O meu pai levoulla con rabia, tiña e segue odiando moito. Nós somos tres irmás e falabamos entre nós, porque era un tema que se vía. A nosa nai tamén nos contaba algunhas cousas, pero poucas. Ademais, sempre nos deixou facer de todo, pero quería saber en todo momento onde estabamos e como volveriamos”. “Creo que o que son, en gran medida, é polo que pasou”, engadiu Rueda.

Rueda insistiu en que hai que cambiar que Bravo e Javier aínda non están considerados como vítimas: “Polo menos non estaría mal que se considerase vítima”. Por outra banda, segundo Rueda, a familia nunca entendeu por que se enfrontaron á parella de 16 anos: “Temos claro que non foi por azar, porque sempre facían o mesmo camiño. Non hai culpables e non haberá nunca; quizais están vivos, pero o caso non o abrirá ninguén”.