Tamén a chaman a señora branca dos camiños de vaca en Zuberoa, porque cando aparece a neve das montañas comeza a derretirse, e así abre os camiños para que as vacas se dirixan ao monte. En Biarno chámana María Branca e de aí tomou o seu nome o famoso porto pirenaico: Marie Blanque.

En canto á Mari branca, referímonos ao voitre branco (Neophron percnopterus), tamén coñecido nalgúns lugares como voitre branco ou aguia branca. Como o seu nome indica, ten unha cor branca excepto nas plumas de voo, que son negras. Parece cegoña de cor, pero as súas longas pernas son visibles cando voa, mentres que o alimoche ten as patas curtas. O pico non é grande, pero ten un rostro moi característico, sen plumas e de cor amarela, algo raro. Os nenos son de cor parda escuro, case negros e ilumínanse co paso dos anos, até alcanzar o plumaje branco e negro da madurez aos 4 ou 5 anos.

O voitre branco é devastador, come principalmente a masacre de pequenos animais e gando e busca a masacre en lugares abertos. Pero é unha especie bastante especial, xa que se alimenta de ovos con técnicas especiais: cando os ovos son pequenos, cólleos e tíraos contra as pedras para romper a casca e comerlla; cando os ovos son grandes, pola contra, colle a pedra co pico e arróxaa contra o ovo para rompela. Tamén é un coprofano (copro, estiércol; fago, que come), é dicir, aliméntase de excrementos, sobre todo de tenreira. Os excrementos de gando conteñen moitos carotenos, e como o alimoche non pode producir estes compostos, tómaos dos excrementos. Os carotenos son os que producen a cor amarela do seu rostro.

Esta ave, que pasa o inverno nas terras do Sahel, achégase a nós en marzo-abril para cría: Viaxa en 20 días. Manteñen ás parellas ao longo de toda a vida e, como as golondrinas, usan o mesmo niño todos os anos: ás veces teñen un par e todos os anos elixen entre eles. Ao ser unha especie de voitre, nidifican nas rocas como os demais voitres.

Desgraciadamente, esta especie é moi sensible e, por tanto, a súa taxa de éxito reprodutivo non é moi elevada: 0,51 chaquetas por parella, e descende notablemente respecto de anos anteriores. De feito, a nivel mundial está clasificada en “perigo”. É unha especie que vive moito tempo e iso significa que é “moi lenta”. Por exemplo, alcanza a madurez sexual aos 7 anos, e o seu período reprodutivo é longo: comeza en marzo e prolóngase até o mes de setembro. Por tanto, a recuperación de poboacións require moito tempo, o que fai máis sensible aos danos. O alimoche tamén é extremadamente sensible ás actividades humanas, xa que corre o risco de perder ovos ou pollitos si hai molestias na zona do niño durante a cría. Observouse que a escalada, o voar con parapentes ou as probas deportivas, si pásase cerca do niño, provocan a morte dos pitos. Por iso, estas accións regúlanse durante a cría do alimoche branco, co fin de evitar unha forte caída das poboacións. Tamén son mortais os pitos cando se realizan traballos selvícolas e obras nun radio dun quilómetro do niño, e aínda por riba, cando estas accións se realizan fóra da época de cría, dependendo da magnitude das mesmas poden provocar cambios no niño ou territorio da parella.

SAI ZURIA Neophron percnopterus

GRUPO: Vertebrado / Ave.
TALLA: De pico a rabo: 55-65 cm. Lonxitude Sur: 155-170 cm.
ONDE VIVE? En roquedos, en espazos abertos.
Que come? Matanzas, ovos, excrementos.
NIVEL DE PROTECCIÓN Está protexida a nivel europeo.