Eu tamén lin con asombro o artigo Pequenas Revolucións de Anxo Erro que me mandaron algúns amigos, asombrados. En base á crónica da iniciativa, Garbiñe Larrea critica as palabras que se pronunciaron no discurso Doce plantas medicinais e unha infinidade de saberes na nosa tradición. Creo, digo, porque creo sinceramente que a diferenza entre o resumo superficial que fago do meu discurso e as conclusións que saca Erro é demasiado grande.

Isto é o que escribín na crónica (que incomodable facer): “Garbiñe Larrea compartiu este xoves pola tarde os segredos das plantas medicinais cos seus oíntes. Cunha fascinante sabedoría e fluidez, debullou o once das doce herbas medicinais que se poden atopar nas ‘marxes dos camiños’: ortigas, cola de raposo, persoal de herba, achicoria, pasmo, verbena... Para que son axeitados (ou perigosos), como, durante canto tempo e en que dose. Como experimentar coas herbas e aprender de forma autogestionada para liberarse da dependencia da industria farmacéutica mediante o coñecemento popular. A pesar de que a herba pasmo é ‘extremadamente tóxica’, ofrece protección contra as enfermidades infecciosas que se transmiten por vía aérea con infusión ‘minimalista’ –‘estou a dar pista’–. Porque o persoal é ideal para ligamentos e escordaduras, ademais de para mellorar a respiración: ‘Das 20 jarabes que ofrecen en farmacias, 15 teñen persoal con herba, e algunhas só con esa herba’.

Erro resume estas palabras e conclúe o seguinte: “Tropecei no resumo da charla sobre herbas medicinais (Como experimentar con herba e aprender de forma autogestionada para liberarme da dependencia da industria farmacéutica mediante o coñecemento popular). Ao parecer, actuouse sobre todo no que se refire a infusións que poden dar cobertura a casos como o COVID-19. Pregúntome si unha desas pequenas revolucións conduce ao magufismo”.

Que o lector valore si a interpretación é razoable ou non. Eu creo que nada, pero quero deixalo claro: se alguén ve razóns para relacionar o “magufismo” co que Garbiñe di, iso é a responsabilidade e o erro do meu texto, e non o que di. E que valore tamén si é mesurado reducir e cuestionar toda unha iniciativa popular –a Acampada das Pequenas Revolucións– a un só trazo, a partir dunha breve mención dun xornalista sobre unha conferencia de 30 conferencias. Aproveito a ocasión para convidar a Angel Erro e a toda a cidadanía a escoitar a charla na súa totalidade. Si quérese, para poder valorar si a crítica ten base, pero sobre todo para gozar da sabedoría e a pedagoxía de Garbiñe (invitación de alguén que vive afastado do mundo das herbas).

Creo, con todo, que o artigo é o reflexo dun problema máis grave e xeneralizado: A nosa incapacidade para debater sobre o COVID-19, as formas de entender e xestionar a crise sanitaria, as vacinas e as políticas de vacinación. Refírome á imposibilidade de discutir de forma construtiva e tendo en conta diferentes razóns, emocións e vivencias. O binarismo e a brocheta gorda non se poden soltar: todo o que mostra unha crítica convértese nun magufo que nega a existencia do virus; todo o que está de acordo con algunha medida adoptada polas institucións, é un escravo oficialista dos dirixentes políticos e das multinacionais. Magufismo ou Bayer? É esta a única opción que nos imos a dar? Serio? Non estou disposta. Teño moi poucas respostas, máis preguntas das que me gustaría. Pero teño claro que só nese gran espazo entre os dous extremos poderemos atopar respostas individuais e colectivas interesantes. Alimentémosla en contido e formas.