Desterrado do cálido canapé, tiven que ir lonxe do ambiente da miña casa para acender a pantalla nun recuncho onde non hai ninguén máis. Á clase de libros que aínda non sacaron das caixas: computador, cascos, escuridade e Bago!

Xa veñen. Os coaches e os concursantes saíron coma se beberían nitroglicerina, cantando na canción de presentación “aquí estamos para sempre”. Pareceume un sinal. Pensei: eles saben o esforzo que temos que facer para estar nesta parte da pantalla semana tras semana, quixéronnos manifestar que a nosa loita tamén é a súa, terémolos aí, para sempre. Solidariedade. Case me saen as bágoas.

Pero non: este ano non se estiliza chorar. A terceira sesión desta edición de 2019 volve Xabier Saldias –e grazas, porque sen el o programa convértese nun autobús escolar cheo de nenos e nenas epilépticos que non levan a ninguén voante cara ao barranco a 180 horas–, pero unha vez terminada a emisión podemos confirmar que algo cambiou con respecto a edicións anteriores. Esa mirada curtida en mil romarías, ese par de ollos azpeitiarra coa capacidade de chorrear todo a auga que vén das cimas de Izarraitz, este ano ten os aspersores esnaquizados. Saldias non chorou. Saldias non se conmoveu. Saldias endureceuse o seu corazón? Velaquí unha das preguntas que marcou a gala de hoxe. Despois de cantar Iholdi Beristain e Aitor, dixo con claridade: “Estaba disposto a chorar”. Pero non choraba. Que lle pasa a Saldias?

Cando lle tocou cantar co concursante Iker, o fronman do grupo Egan exercitouse como profesional. Ao correr moitas prazas, a canción saíulle como sabe, demostrando os seus dotes pero na medida do posible –un par de focos saltáronse ao final da canción cando endureceu o ton; nada, para o que Saldias pode–, e levou a Iker á vitoria.

Pero algo máis chamoume a atención: Tocoulles cantar Gure bazterrak, de Mikel Laboa, e Saldias dixo sen pelos na boca que non ve nada desa canción. “As miñas marxes son a praia e a sociedade de Zarautz”, explicou. Que quere dicir con iso? Que hai detrás desta apatía? Está incómodo con algo. E creo que sei o que é: na primeira sesión unha peza de Akelarre –Matxain dirá o que queira, pero a serie B é a serie B, non compare por favor a Akelarre Egan–, nesta ocasión Laboa. E mentres tanto, cancións de artistas internacionais a outros coach. O programa quere meter a Saldias nun zapato demasiado estreito, e converter ao tigre do Urola nun home venerable que canta cancións vascas.

O normal é que se rebele contra iso. Máis que bágoas, hoxe estivo con ganas de ensinarlle os dentes. Coidado co posible desastre nas próximas sesións.

Espazo patrocinado por Goiener

Outra das cousas máis destacables da terceira sesión foi a de Ylenia "energy" Baglietto, de Andaluz. Temos que dicir máis dunha cousa sobre este coach.

Para empezar, co seu léxico: para crer o que se di nos mentireiros das redes sociais, algúns telespectadores pasaron o programa bebendo chupitos dalgún alcol fuerter. Cada vez que o coach eibarrés falaba de “enerxía”, un chupito. Cando se publique a estatística de intoxicacións etílicas de Osakidetza de 2019, nos gráficos aparecerá unha pequena chea a noite do 13 de marzo. Porque falar de enerxía é super importante. Baglietto, que non se preocupará de nada máis que do que fan os concursantes, sempre se ocupará da enerxía. Enerxía focalizada, enerxía dispersa, enerxía positiva, traer enerxía á terra, liberar enerxía... Non mencionou –aínda– as enerxías renovables, pero tendo en conta a importancia que dá ao tema, ter unha imaxe pública para a próxima campaña de socios de Goiener non é desdeñable.

Nun plano estritamente artístico, chamoume a atención unha cousa: dedicouse máis a valorar aos concursantes que nas anteriores sesións, coma se quixese para el o papel do xurado malvado que sempre ten que haber neste tipo de actuacións –e case sempre o leva Risto Mejide neste tipo de sesións españolas–. Esta actitude, ben: dá o contrapunto á tendencia de aplauso fácil que predomina nas valoracións. Pero a cuestión é que Bago! é diferente a outros talent shows –e por iso encántanos tanto–: aquí o xurado ten sempre unha pata en estiércol. Agora está a criticar, pero logo será criticado. E iso tráelles a miúdo grolos salgados –ou tragar a totalidade dunha comprimida que flotaba directamente no mar, como a semana pasada pasoulle a Alex Sardui: no primeiro programa criticou a falta a un competidor e no segundo, para chegar ás notas máis altas, Abraham Olano, máis que no Mortirolo–.

Pero esas son as regras do xogo. E non serve para valorar aos demais despois de pasar un peite estreito, cando a túa actuación chega, empezar a “pedir”, como fixo Baglietto: “Eske Aintzane estivo sen voz durante toda a semana”, “non puidemos preparar ben”, esta e a outra.

Desastre por non entender a Madonna

Escusas. Vendo como se representou o Material girl de Madonna, o problema non foi o problema da voz do concursante, que cantou ben. O problema foi a incapacidade absoluta para entender un monumento de pop como Material girl. E creo que todos estaremos de acordo: a responsabilidade é do coach. O coach é o encargado de dirixir ao concursante. O coach debe explicarlle o martingal dese repertorio que teñen entre mans.

(Para que están os coaches?”, preguntámonos co mesmo ton co que Xabier Usabiaga pregunta “onde están os líderes?”).

Como tiven que ver o programa desterrado nunha habitación chea de caixas de libros, púxenme a buscar un pouco de bibliografía para explicar este asunto de Madonna. Sabía que tiña que estar aquí nalgún sitio e, cun pouquiño de enerxía cara a iso, explicouse o libro Reading the Popular, de John Fiske, lido na universidade. Si nese traballo lese o capítulo que dedicou a Madonna, quizais Baglietto puidese dar un bo consello a Aintzane. Pero no seu lugar, explicoulle que interpretar a Madonna é actuar como unha “diva”.

Iso é non entender nada. Iso é mesturar allos porros e cebolas. Este é o caos conceptual que afundiu a Aintzane até case a nómina.

As divas son científicas. Madonna é outra cousa. En concreto, en Material girl, un artista que executa un exercicio semiótico moi complexo. Cunha estética que evoca a Marilyn Monroe, o patriarcado grita a imaxe da muller desexable que pode controlar a través da esaxeración e a sobre-representación e ofrece posibilidades de resistencia ás mulleres que queren liberarse. Non hai ningunha mensaxe explícita, non se trata de aparecer como unha “diva” ou como unha muller dominada. É máis sutil. É o que di Madonna nese videoclip: “Mira, collo as gaiolas culturais que nos construíron adaptadas ao desexo dos homes, desmonto peza a peza e fago con elas o que quero”.

O significado, en calquera manifestación de Madonna, é crear significados propios: nin canción, nin danza, nin diva e divaondo. Autodeterminación simbólica. Madonna é tan raíña como a do pop.

Pero claro, pasamos o día mirando á enerxía.

E xa que empezamos a levar as cousas ao plano político, non podemos deixar pasar esta crónica da terceira sesión sen darnos conta de que os responsables do programa están a tratar de impulsar a guerra civil entre os Olloki. Na terceira sesión, tras gañar o duelo a Gabriela, Eider entrou no concurso e os coach mandárono enseguida ao duelo contra outro olloki. No caso de que as cousas sigan así, Andoni Ollokiegi ten todo o dereito á rebelión do mundo.