Solo, patrimonio vivo
O solo é un patrimonio natural dos valores, funcións e servizos dos ecosistemas, do mesmo xeito que a auga e o aire. Con todo, millóns de toneladas de solo se erosionan e desembocan cada ano no País Vasco. Para a creación deste solo foron necesarios centos ou miles de anos, pero deixámonos perder facilmente esa envoltura viva. Por unha banda, pola urbanización ou eliminación baixo cemento ou asfalto (en torno ao 10% do territorio) e, por outro, pola erosión. De feito, as áreas de forte pendente déixanse espidas no ciclo forestal, sen vexetación; doutra banda, as barreiras dos vales, bosquetes e outros elementos protectores vanse desvanecendo, dando paso libre ao vento. Por último, porque o arboledo dos ríos e arroios está adelgazado, din “bosque de cola”, cando non desapareceu nas condicións máis desfavorables.
O solo é un alicerce inesquecible do patrimonio da geodiversidad. Doutra banda, hai que reivindicalo como unha cuberta viva da biosfera. É un excelente hábitat de biodiversidade e vida, unha capa edáfica imprescindible dos ecosistemas terrestres. Ademais, o solo é un depósito principal de carbono. O futuro que inspira como soporte ou base produtiva a curto prazo é curto.
A árbore necesita solo, o peixe necesita auga. Pero na nosa paisaxe montañosa e abrupta vemos os collados espidos, borrando toda a vexetación
A árbore necesita solo, o peixe necesita auga. Pero na nosa paisaxe montañosa e abrupta vemos os collados espidos, eliminando toda a vexetación, golpeando o solo na carne viva, sen solo, e as manchas das pistas en todas partes. As fortes choivas son máis frecuentes no cambio climático; no escenario que vén, a meteorología extrema provocará e impulsará ramplas de auga máis fortes nas montañas e concas.
Cando mira ao río Ibaizabal pola ponte do Arenal de Bilbao, tras a tormenta, ve unha coada de bosque sen auga. Os pés do bosque hanse erosionado e atravesa a conca para tinguir o mar Cantábrico de cores pardas. Esta pluma parda tamén a observarás na costa de Urdaibai, xa que tras abrazar a illa de Izaro esténdese polo par de Ogoño até estenderse polas augas guipuscoanas. Nas desembocaduras do Urumea, do Oria e do Aturri prodúcense por igual grandes plumas sedimentarias. Así, o “solo” das concas prodúcese e obsérvase en todos os ríos e estuarios do País Vasco.
A Cidade Vasca é unha fermosa metáfora, pero a visión ou o obxectivo non debe ser converter todo o territorio nunha cidade. Ao contrario, a cidade debe contemplar o territorio e protexer e promover os seus ecosistemas naturais e as súas paisaxes rurais: bosques, lanzar, campiña, ríos e humidais vivos. O territorio e os seus ecosistemas achegarán múltiples valores e servizos, pero para iso é necesario protexer firmemente o solo.
Xabier Arana Eiguren, Licenciado en Ciencias Biolóxicas
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Horra Libération egunkariak berriki argitaratu duen idazkia:
“Bayonne” bukatu da, Libérationek “Baiona” idatziko du
Hiri baten izenaren erabilpena ohiturazkoa delarik, egunkari batean izen horren erabilpena aldatzea zaila da. Alta, irakurleen... [+]
Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak Datu Zentroen instalazioei ateak irekitzen dizkiete horiek arautzeko legedia sortu aurretik. Bilbao-Arasur Dantu Zentroarekin, bere lehen fasea gauzatuta, eta instalatzea amesten duen Solariaren Datu Zentroarekin, 110.000 m2... [+]
Otero jauna, garai honetan artzain honek ez du tarte handirik izaten ezertarako, justuan ibiltzen naiz, baina gaurkoan ezin utzi erantzun gabe zure azken kolaborazioa. Izan ere, sortu didan egonezinak pisua du. Haserrea ere astuna egiten zait. Ez pentsatu, ordea, dela zenbait... [+]
Duela gutxi, asteburu berean, Ertzaintzak bi salaketa jaso ditu: lehenengoa, emakume kolonbiar batena; lekukoen arabera, ertzainak kolpeka jarraitu zuen lurrera bota ondoren eta konorterik gabe zegoela; ospitalean garuneko edema eta paralisi partziala diagnostikatu zizkioten... [+]
Frantziskok "Franciscomanía" zeinuarekin hasi zuen bere Aitasantutza. Fenomeno soziologiko horri esker, Vatikanoko boterearen zirrikituak aldez aurretik ezagutzen ez zituen gaztetasunaren ikono eta Elizako aldaketa-haizeen intsuflatzaile bihurtu zen.
Era berean,... [+]