A cooperativa Elika está formada por 10 membros preocupados pola perda do mundo rural en Oiartzun. A modo de exemplo, sinálase que en 1930 o 50% da poboación do municipio dedicábase á agricultura e hoxe en día oscila entre o 1% e o 2%. Vían que «o do baserritarra é un traballo explotado, con poucos recursos e mal pago» e pensaron que había que facer algo práctico ante iso, segundo explican Ioritz Mitxelena e Jakobe Beramendi.

Dentro do proxecto Lurbizi, o Concello de Oiartzun, xunto coa Asociación de Desenvolvemento Rural Behemendi, alugou dúas hectáreas do caserío Kutxo e establecéronse dous proxectos de horta. Por unha banda Elika e por outro Arraztalo, asociación de enfermos psíquicos de Oiartzun. Jakobe e Ioritz tiñan hai tempo gañas de «non ser xefes», como din cun sorriso. «Esta é unha oportunidade para empezar a traballar co noso algodón, cun novo proxecto. Vemos que iso esixe responsabilidade, pero ese pracer que dá tamén está aí».

Traballo altruísta

Mitxelena recibiu dos seus pais o coñecemento do caserío, sempre tiveron a horta en casa. Jakobe Beramendi vén da xardinaría e di que «desde pequeno habemos visto que é un traballo duro. Agora en Oiartzun creouse este pequeno grupo, con conciencia e ilusión por traballar». A cooperativa Elika está composta por 10 persoas e conta con dous traballadores: Ioritz e Jakobe, dedicados á produción de alimentos. Entre o oito membros restantes encárganse de cuestións distintas á tesouraría, á área xurídica, á área de subvencións e á produción. «Para nós está moi ben poder concentrarnos en producir toda a forza. Un proxecto deste tipo require unha gran burocracia e non ter que preocuparse por iso permite centrarse máis na produción», subliñan. «Fan un traballo verdadeiramente altruísta porque creen niso; hoxe en día hai moi pouca xente disposta a iso, de verdade que é de agradecer».

O pasado mes de outubro moveron a terra, realizaron análise para coñecer o terreo e aos poucos foron montando os invernadoiros. «Despois dos análise enviáronnos unha serie de recomendacións. Arar, botar cal e dar un mes de repouso á terra. Estivemos comprando e montando invernadoiros e a finais de novembro empezamos a pór a primeira colleita».

O terreo ten menos de 10.000 metros de terreo. En total instalaranse catro invernadoiros e no resto da superficie cultivaranse hortalizas ao aire libre. «Queremos tomar o camiño cara ao ecolóxico. O que pasa é que á hora de obter sementes temos dificultades e que non todas as sementes son ecolóxicas, pero as técnicas de produción e os produtos que imos utilizar serán ecolóxicos».

Valoran moito os ensinos recibidos da nai de Ioritz, «a súa nai é a que nos ensina a recoller as sementes, a gardalas, a sementalas… iso dá unha tranquilidade», subliña Jakob.

Valoran positivamente o recoñecemento obtido no pobo, «cando fixemos a presentación, apareceron ao redor de 120 persoas. É unha alegría ver como a xente do pobo tomou o proxecto, por exemplo, á hora de pasar polo bidegorri que hai xunto á horta, as avoas dannos as súas recomendacións, estiveron toda a vida na horta e dannos o seu punto de vista, iso é moi satisfactorio».

Intención de ampliar a oferta

En canto á oferta de hortalizas que van ter, destacan que até agora coñecían as «variacións de sempre», pero cando se empezaron a estudar a posibilidade de ampliar un pouco a oferta, «démonos conta de que hai unha chea de variedades». Neste sentido, queren apostar polas plantas aromáticas, “queremos tamén pór herbas de cociña e temos a intención de crear unha variedade e traballar un pouco a xenética desde o punto de vista das verduras. Coa intención de empezar aos poucos, pero queremos tentalo ao redor das herbas da cociña, como se pode pór o perexil, queremos cultivar a menta, o tomate, etc.».

Espérase que a produción estea lista entre abril e maio, que a primeira colleita recóllase e póñase á venda. No momento da comercialización expuxéronse tres vías. Por unha banda, pensouse facer a través da cesta; por outro, utilizarase a tenda de Oarsoaldeko Labore; e por outro, puxéronse en contacto cos pequenos comercios. «Como estamos á beira da vía vermella, a xente tamén nos manifestou a súa intención de comprar por ela, pero de momento pensamos deixar esa opción para o final, centrándonos antes nos demais».