Nestor Esteban achegouse ao Museo de Navarra coa súa familia o 29 de decembro do ano pasado. Na sala prehistórica querían ver a Man de Irulegi e o Home de Loizu. A visita non estaba programada, pero o empregado da mesma, Oier Santamaría, díxolles que daría algunhas explicacións. Recibiulles en eúscaro. Con todo, os alí presentes reuníronse para realizar unha breve visita en castelán. Esteban coñecía a un visitante que estivera na anterior rolda e preguntoulle a el que idioma utilizaran na súa. A mesma resposta é o castelán.

Coa cuestión do idioma na cabeza, de maneira inesperada, Esteban leu nas redes sociais unha mensaxe de Santamaría: “Desde hoxe pódense visitar a Man de Irulegi e o Home de Loizu no Museo de Navarra. Alí estarei a traballar en mediación, resolvendo dúbidas”. Santamaría animaba á xente a ir ao museo. Esteban respondeulle que si se podía recibir en eúscaro, e Santamaría pediulles que necesitasen a petición oficial e o apoio popular, é dicir, que se escribisen á entrada do museo.

Postas en común, o Observatorio recepción e xestión da queixa queixas por visitas guiadas en castelán porque na entrada da queixa só se fai en castelán.

E, ao parecer, as peticións dos cidadáns tiveron un impacto. Esteban dáse conta diso a través dos seus fillos. No centro convidáronlles a visitar a Man de Irulegi e ao Home de Loizu e entón deuse conta de que agora anuncian as visitas guiadas (como antes non), cos horarios establecidos e o idioma. Entre o venres e o domingo comezaron a realizar dez visitas, das cales catro son en eúscaro. Esteban di: “Hai un desequilibrio entre as linguas, pero agora polo menos pódese facer en eúscaro e até agora non, aínda que sexa unha guía euskaldun”. Ten claro que os vascos teñen a oportunidade de coñecer en eúscaro a Man de Irulegi e o Home de Loizu porque agora se queixaron, pola contra non ocorrería. Resultáballe curioso ter que visitar en castelán a Man de Irulegi que fala sobre o idioma, tendo en conta que a maioría dos visitantes eran vascos, “había unha chea de vascos, ouvíase en eúscaro!”.

Entrada en castelán

Tamén recibiron unha queixa no Observatorio sobre a xestión lingüística ou a non xestión da lingua de entrada. Un usuario que visitou o museo varias veces con nenos informou de que o persoal da entrada non sabe eúscaro. Dicirlle a alguén que saiba eúscaro que chame e responda: “Estamos todos, non hai ninguén...”. Na compra de entradas, así, ocorreulle o mesmo co traballador que organiza os desprazamentos de grupos de xente, que debe facelo en castelán. O usuario di que cando o último se foi, había unha longa fila de persoas para visitar a sala de Prehistoria e que se podían ouvir varios dialectos.

Non sempre chega á proporción 6-4

Seis en castelán e catro en eúscaro para visitar a Man de Irulegi. Case media. Se miras na web do Museo de Navarra, estas proporcións non son as habituais. Por exemplo, hai dezanove visitas programadas en castelán para a exposición da Lúa na auga e nove en eúscaro. En canto ás sombras de luz, seis son en castelán e dous en eúscaro. Nestor Esteban lembra que en eúscaro tamén hai euskaldunes que se queixaron.