Floración, goce e tolemia
- O día comezou a cortar as luces, é evidente. A Terra conforma o ciclo máis decisivo para as plantas na súa danza ao redor do sol: ampliar o día na primeira metade do noso calendario e recortar o día na segunda metade. Esta recapitulación acaba de empezar.
É un fito para as plantas o que se produce da prolongación do día á curta. Non é unha mouteira calquera, un fito de atención, un fito de comida. Cortar o día significa que chega o inverno e para entón as plantas danse conta da necesidade de adiantar os traballos. Sobre todo aqueles que completan a súa vida durante o ciclo do ano. Foron as grandes floraciones ou están agora na furialdia. Antes de morrer no outono ou no inverno, teñen que completar os froitos desas flores, os froitos que levan as sementes, como el, as sementes que van producir novas plantas que serán da súa suor.
Como nós os animais do noso sangue, as plantas queren facer as súas novas de suor, para que a súa caste, a súa raza, a súa liñaxe, non se perda a súa familia. Cando nós miramos ás plantas, parécenos que todas son iguais, idénticas. Nin moito menos! Aquí tamén, ao noso modo, cada un é único. Mira unha pradaría e imaxínaa: cada herba que hai nela, como ti e os teus, é unha soa e única. Iso é o que cada un quere manter ao estender as súas sementes.
No camiño cara á creación de sementes, o punto de partida é a flor. A flor a miúdo non se ve, e noutras moitas é espectacular, olorosa, palpable. Moitas das plantas que queremos ao noso ao redor colócanse por iso, pola súa beleza. Queremos gozar da beleza da súa flor. Beleza. Porque unha pinga de beleza é moito, moito e cinco.
Rosal (Rosa spp.) cando a vemos chea de flores, esquecemos que esta planta redondeou esas obras de arte de cores, formas e cheiros extraordinarios para conservar e mellorar a natureza e a xenética, curtida pola ruta da avoa da súa avoa. Esquecemos que a flor dará froito, que para iso ten que haber unha asociación tumultuosa dos sexos, que os insectos polinizadores traerán pole dalgunha outra flor, que a fecundación terá que producirse cada vez que creza un milagre para hibridar a natureza do pai e da nai e crear unha nova que nunca existiu. O rosal lémbrao todo.
Nós só queremos rosas. Convertémoslle en escravo para que esqueza todos os seus desexos e ofrézalle flores continuamente, para o noso deleite. Esquéceche das túas avoas, esquece a túa caste e dá só flores, flores e flores.
Para iso, temos unha técnica especial: cortar e arrincar os fragmentos de femias fecundadas que se converterían en froitos e sementes a medida que as flores se marchitasen. A nai está tola, non pode producir froitos e con todo o seu valor dálle flores e dálle flores. Os ingleses chaman deadheding “decapitar a cabeza seca” a esta técnica. Para nós é unha flor seca, o rosal ten o núcleo para crear os seus descendentes e perdeuno. Perdéronse un tras outro. Tolos? Había que volverse tolo!
Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]
Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ugaztunei eskainitako azken artikuluaren amaierako hitzak hurrengo animalia aurkezteko aitzakia paregabea dira. Bertan esaten genuen muturluzeak erreka “garbi eta txukunak” behar dituela, kutsadurarik gabeak baina elementu natural anitzekin. Animalia txiki horren... [+]
Mila milioika mintzo dira agintariak. CO2 isurketak konpentsatzeko neurri eraginkor gisa aurkeztuta, zuhaitz landaketei buruzko zifra alimaleak entzuten dira azken urteetan. Trantsiziorako bide interesgarria izan zitekeen, orain arteko oihanak zainduta eta bioaniztasuna... [+]
Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko oihaneko liken eta goroldioetan. Ikerketan ondorioztatu dute kutsatzaile horietako batzuk inguruko hiriguneetatik iristen direla, beste batzuk nekazaritzan egiten diren erreketetatik, eta, azkenik, beste batzuk duela zenbait... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Antxoa, bokarta edo albokartia, gure arrain komertzialen artean txikiena, euskal kostaldera hurbildu da.
Magnoliak eleganteak dira. Dotoreak. Anddereak. Pontxoak. Apainak. Pimentak. Gurbilak. Ponposak, ponpoxearrenak. Ortiroak. Ia-ia fazazkoak, kriket eta kraket. Ez naiz harritzen, beren loraldien azpian lurrarekin urtzerainoko handitasunaren menpeko sentitzen naiz urtero.
Gaur abiatu da Bizi Baratzea Orrian kide egiteko kanpaina. Urtaro bakoitzean kaleratuko den aldizkari berezi honek Lurrari buruzko jakintza praktikoa eta gaurkotasuneko gaiak jorratuko ditu, formato oso berezian: poster handi bat izango du ardatz eta tolestu ahala beste... [+]