“A Asociación de Desenvolvemento Rural planifica para cinco anos e no seu día encuestamos para identificar as necesidades dos produtores da comarca”, explica Arrien. Neste traballo, os produtores manifestaron a necesidade de espazos de transformación dos seus produtos e clarificaron a súa implicación na posta en marcha destas infraestruturas. “Tamén pasamos o cuestionario aos concellos, preguntamos si tiñan locais para pór en marcha proxectos de transformación e disposición a implicarse na xestión”. Entre as respostas recibidas, o lugar idóneo para a implantación da zona de transformación foi o pavillón do Concello de San Millán, que tras obter a cesión da zona mediante convenio púxose en marcha.

En xaneiro de 2019 comezou o primeiro proxecto da zona, o dos legumes. “Cinco produtores de legumes reuníronse e compraron a lavadora grazas á axuda da Deputación. Esta máquina non é nada do outro mundo, pero é custosa para que un só produtor cómprea”, explica. Os produtores de legumes crearon a asociación Lautadako Lekaleak para pór en marcha este espazo, cuxa xestión está en mans dos produtores e do concello.

Non só, en colaboración

O ano pasado reuníronse os membros do proxecto Ekiolio. Adquiriuse unha máquina de zumbar de colza e girasol para producir aceite e, ademais, para aproveitar os excedentes sólidos que se xeran no proceso, existe un trato cos gandeiros da zona. Ao mesmo tempo, os produtores de pito da rexión reuníronse para responder ao baleiro dun pequeno matadoiro. Grazas a unha axuda e pondo parte do seu peto, este ano púxose en marcha o pequeno matadoiro de pito. “A unha empresa italiana compráronlle un pequeno módulo e na Llanada crearon unha cooperativa para a súa xestión denominada Bertan”.

Finalmente, incorpórase ao proxecto o proxecto de fariñas. A asociación Garapen estaba a traballar nun proxecto de cooperación sobre fariñas e instalou un pequeno muíño na zona. De momento, os produtores e os panadeiros poden utilizalos como proba para testar fariñas. De face ao futuro, Arrien adiantou que tamén teñen máis proxectos colectivos entre mans: “Ter unha maquinaria propia moitas veces non é viable, e de face á substitución as cousas simplifícanse. E ademais, aproveitando mellor o diñeiro público”.