Na nosa contorna, sobre todo a ELB Euskal Herriko Laborarien Batasuna fixo durante estes anos un esforzo por reforzar a posición dos gandeiros. Agora Confederation Paysanne –Conf– recompila nun libro os seus argumentos sobre este delicado tema: “O que din os baserritarras sobre a relación entre o home e o animal. Reivindicando a gandaría popular”. Aquí presentamos as pasaxes seleccionadas deste documento traducidos ao euskera.

Os agricultores non debemos caer en caricaturas das nosas posicións contrarias, limitándoas aos ‘extremismos’. Moitos militantes veganos traballan con vontade de ‘facer ben’. Non limitemos a razón da corrente vegana a un complot económico-industrial. Derívaa industrial, a urbanización e a individualización das producións gandeiras que se están producindo na nosa sociedade son razóns importantes.

Trátase dunha contra-produción que responde a argumentos como “sempre foi así” á pura tradición. A tradición nunca serviu para xustificar nada. Isto permite aos veganos ir aínda máis lonxe no cuestionable emparellamento entre a loita contra o esclavismo e a dominación masculina e a explotación gandeira.

Hai que manter a calma para reivindicar a gandaría. Tampouco debemos temer que se recoñezan algúns puntos escuros da gandaría actual. Determinados condicionantes económicos e políticos (tendencia á depreciación dos prezos, normas industriais inadecuadas, rendibilidade que se esixe aos matadoiros…) obrigan ás veces aos baserritarras ás lamentables lóxicas cos animais, que a miúdo perden ao mesmo tempo a súa autonomía e os seus coñecementos prácticos. Por iso, a loita contra a industrialización únese á loita polo benestar dos campesiños e polo bo trato cos animais.

Pretender impor a súa ideoloxía a calquera prezo non converte aos veganos en alertas. Realizar actos simbólicos pacíficos é unha forma de acción respectable, nós tamén as utilizamos. Pola contra, a difusión dos acosos psicolóxicos contra os gandeiros, traballadores de matadoiros e carnicerías, o intento de provocar shock noutros seres humanos e a violencia psicolóxica contra eles é absolutamente despreciable. É inaceptable que o que así fai chámese a si mesmo alertista. Por tanto, respondamos as preguntas lexítimas e crecentes que moitos cidadáns teñen sobre as relacións entre o ser humano e o animal.

1.- “É inmoral matar animais por pracer”

A industrialización das producións gandeiras, é certo, expón unha gran cuestión moral, sobre todo cando se ve como afecto aos terribles ritmos de traballo que se impoñen sobre os traballadores dos matadoiros, aos danos medioambientais e á saúde.

Con todo, o afastamento da vida dos animais do ciclo mostra como o afastamento do ser humano cara á natureza é sensible, moral e metafísico. Somos parte dun ecosistema, dun territorio. A gandaría é unha forma desenvolvida de relacións que unen estreitamente aos seres humanos, aos animais e ao seu territorio. A cuestión é saber: que estilo de vida queremos? Queremos vivir cos animais? Ou o que queremos é que a natureza salvaxe –paradoxalmente para darlle a súa “liberdade”– limítese e siga vivindo en espazos sen natureza (cidade, formigón…) rodeados de temas sintéticos?

A gandaría popular está estreitamente ligada aos recursos do territorio no que se asinta. A coherencia dos sistemas de polilabos e gandaría permite unha relación real coa natureza, non se pode negar ou dicir que se trata dun comportamento inconsciente. Os baserritarras poden falar máis que ninguén desa relación especial coa natureza, que a miúdo se perdeu nunha sociedade que é a cidadanía, mesmo no medio rural. Os gandeiros, polas súas relacións cotiás, coñecen desde hai tempo que os animais son capaces de sentir as cousas de forma subxectiva.

O rexeitamento á morte mostra como síntoma de como a cultura occidental afastouse o máis posible do proceso de morte. Con todo, o medo e a repugnancia á morte aumentaron á vez. Pero non hai vida sen morte. E quen traballa con seres vivos sabe que se alimenta de orgánico. O rexeitamento ao sufrimento é lexítimo cando se trata dun sufrimento inútil e, por tanto, cruel. Con todo, nós asumimos integramente a necesidade de morrer dentro do ciclo da gandaría. O sufrimento é inherente á vida.

2.- “Hai que pechar os matadoiros”

O debate público sobre os matadoiros [no Estado francés] permitiu que se clarifique o tema dos matadoiros, que durante moito tempo eran escondidos e escuros, símbolos dun distanciamento xeneralizado da morte e da desviación da agro-alimentación industrial e estandarizada. Ante o reto, nós [Confederation Paysannek] traballamos propostas concretas: matadoiros próximos, móbiles e de caserío, aligeramiento de ritmos de traballo, rotación de postos de traballo, formación de persoal, aumento de valor de oficios, acortamiento de tempos de transporte de gando.

3.- “As especies animais están ao mesmo nivel que a especie humana: o antiespecismo ten que prevalecer”

Non debemos esperar á chegada da filosofía do antiespecismo para entender que o ser humano forma parte da natureza e que non hai que establecer unha xerarquía entre as especies. Isto non nega que existan relacións tróficas, ecosistémicas, situadas en cada territorio. Os propios veganos non son antiespeciistas, xa que establecen a fronteira entre as especies, entre os animais, sobre todo os mamíferos, e o resto dos seres vivos. A sensibilidade de cada ser vivo baséase na capacidade de percibir as cousas de forma subxectiva, de ter experiencias. Ten que ver coa conciencia e o sufrimento. Pero está xustificado ese límite? Non debemos respecto aos demais seres vivos polo que se refire aos animais sensibles? Son admisibles as formas de cultivo tan prexudiciais para as plantas e os animais invertebrados como os insectos? O respecto débese a todos os seres vivos e tamén aos recursos dos ecosistemas (solos, auga, aire…).

O cultivo das plantas tamén vive a expensas da destrución dalgúns pequenos animais. É máis, si deixásense crecer algunhas especies, entrarían en competencia coa alimentación que producen os campos para o ser humano (xabaril, coello…). Como cren os veganos que hai que xogar con estes animais? Esterilizándolo? Cercando? Reducindo drasticamente a poboación humana?

Todo é cuestión de equilibrio e de capacidade produtiva da natureza. Convivir cos animais é unha opción social, como o estilo de vida que se elixe con respecto a eles. Segundo as sociedades, desenvolvéronse diversos equilibrios, sempre en combinación co gando, desde pastores nómades até unha parte da sociedade da India, a vegetana. A eliminación dos animais do ciclo económico non pode supor a desaparición dos mesmos, senón o sometemento ao capricho dalgúns seres humanos privilexiados (posibilidade de cidadáns ou turistas…).

4.- “A loita pola prohibición da gandaría supón un progreso moral, ao mesmo nivel que a loita contra o esclavismo ou a dominación do masculino”.

A domesticación dos animais, e o seu compoñente é a gandaría dos baserritarras, non pode considerarse como unha forma de dominación. O feito de ser un Abmodelo non implica un aumento social en detrimento do resto da poboación. Ao redor de mil millóns de persoas viven no mundo da gandaría e moitas delas son da poboación máis pobre. A gandaría popular axúdalles na seguridade alimentaria e a supervivencia. Un progreso moral é naturalmente universalista. Por tanto, non se pode dicir que os inuitas ou os nómades de Mongolia sexan esclavistas.

A gandaría popular baséase na complementariedad entre a planta e o animal, traballa cos ciclos da natureza para conseguir unha contorna armonioso para os seres humanos e para os animais. Habería máis harmonía sen o gando de gandaría? As nosas paisaxes xurdiron dunha historia humana e natural moi interrelacionada, froito desta unión entre ambos. O distanciamento da poboación humana, cada vez máis urbana, con respecto á natureza na súa vida cotiá, provoca a desconexión entre natureza e cultura, entre vida e morte, entre agricultura e alimentación.

Sen dúbida, a industrialización supuxo unha inxustificable lóxica de rendibilidade dos seres vivos. Esta lóxica é devastadora tamén para o benestar humano, o clima, o medio ambiente e os animais. Pero sen piedade actúa sobre todo ser vivo. Loitar contra a industrialización dos animais de produción non supón en ningún caso un rexeitamento á gandaría popular. O sistema económico e financeiro é malo e inigualable o que pomos en cuestión no seu conxunto.Este sistema estableceu a opresión da poboación, dos baserritarras e dos animais, en función da forza económica que cada un teña.

Unha estratexia dos veganos é situar o seu camiño na dirección da Historia dentro dos movementos progresistas para convencer á súa audiencia: “O futuro daranos a razón”, “o progreso vai por aí”, etc. Parece que a posición do seu camiño no conxunto das loitas humanistas, feministas e sociais é o que dá máis forza á tese que eles chaman ‘antiespeciista’, unha tese que non está en absoluto universal e intelectualmente fundada. Tomando para si a palabra antiespecismo, colócanse a si mesmos no lado do ‘ben’. Con todo, a súa tese só recibe o nome de antiespecista, xa que establecen unha nova jerarquización de seres vivos en base aos conceptos de conciencia e sensibilidade. Fronte a isto, nós preferimos unha visión sistémica dos seres vivos que, como os animais, non clasifique aos vexetais, os insectos e as plantas en función da súa capacidade de sufrimento ou da súa conciencia (que non coñecemos ben) ou de calquera outro criterio. Nós mesmos formamos parte dese equilibrio ecolóxico. Este equilibrio, que é a verdade dolorosa, foi debilitado polas accións humanas, como a agricultura industrial, xa sexa na produción animal ou vexetal. Somos unha das principais vítimas, os campesiños.