“As bibliotecas son espazos para a cultura e cremos que o patrimonio cultural non está só nos libros, senón tamén nas experiencias persoais e comunitarias”, explica Flamarique. Lembrou que as palabras cultura e "cultivo" teñen o mesmo orixe etimolóxica e, por tanto, por que as bibliotecas non serán un espazo propicio para a difusión e protección da cultura das sementes e a terra? Ese vínculo foi o que puxo en marcha o proxecto. Para empezar, repartiron armarios para gardar as sementes en 23 bibliotecas e abastecéronos con sementes doadas pola Rede de Sementes de Navarra e INTIA. Ademais desta colección básica, en cada pobo pódense doar sementes autóctonas. E, evidentemente, non só para dar, senón tamén para recibir.

Pero, ademais da biblioteca física de sementes, quixeron pór en valor o patrimonio inmaterial ligado á agricultura coa iniciativa "Mintegi" do proxecto. En colaboración coa Universidade Pública de Navarra, están a recollerse palabras e promesas antigas relacionadas co solo e a agricultura. Ademais, en 2022, tras a posta en marcha do proxecto de biblioteca de sementes, o proxecto foi presentado a unha subvención ás bibliotecas iberoamericanas e recibiu unha subvención para o seu desenvolvemento. “Grazas a iso, puidemos programar un amplo programa de actividades relacionadas coas sementes e a agricultura: sacamos un calendario con información de variedades antigas, realizamos talleres de sementa, charlas, proxeccións…”.

Agora en busca dos gardiáns das sementes

Unha das partes máis ricas do proxecto é que a biblioteca de sementes levouse a moitas comarcas de Navarra. “Sempre tentamos impulsar desde a rede proxectos colaborativos que se estendan a todo o territorio para que as bibliotecas sexan promotoras”, di Flamarique. As bibliotecas de sementes xa están en marcha en Leitza, Olazti, Aurizberri, Roncal, Ponte a Raíña, Terra Estella, Artajona, Allo, Tafalla, Olite, Mendavia, Castejón, Arguedas, Cintruénigo, Ribaforada, Monteagudo e algúns barrios da Comarca. “Tamén recollemos sementes de cada pobo que non tiñamos nun principio pero que logo fomos recollendo”, explicou Flamarique.

O proxecto, que foi elaborado en colaboración con asociacións e colectivos da comarca e da soberanía alimentaria, foi valorado moi positivamente durante estes anos. De face ao futuro, o reto que teñen agora entre mans é atopar aos coidadores das sementes para coidar, manter e reproducir as sementes recollidas.