Pero o feito non é novo e moito menos si temos en conta os dous principais portos da nosa contorna, Pasaia e Bilbao. Algúns medios toman o papel de altofalantes e publicistas destes cruceiros. Ofrecen información de interese sobre eles á chegada aos portos: entrevistas á tripulación, publirreportajes... Estes medios de comunicación enxalzan o turismo que se está convertendo nun monocultivo económico no noso territorio. A recollida de cruceiros cóntannolo como unha boa noticia e unha boa noticia. A pasada lexislatura a Deputación Foral de Gipuzkoa incluíu no seu plan de turismo iniciativas sobre os cruceiros. A pesar das dificultades que presentan as súas características físicas, o intento de introducir o porto de Pasaia na ruta dos cruceiros foi constante:A proposta de realizar o Camiño de Santiago por mar, a través de pequenos cruceiros, entre outros. Entre outras cousas, trátase de chegar a Pasaia en autobuses e traer turistas a Donostia-San Sebastián.

Existen datos sobre os problemas que expoñen os cruceiros. Transport & Environment, un barco destas características contamina como un millón de coches segundo a campaña europea de mobilidade sostible. A miúdo díxose que o cruceiro é un pobo flotante; hai que ter en conta que o lixo e a contaminación que xera non queda nesta localidade, senón no mar, no aire e nos territorios que visita. Atopámonos ante unha das formas máis representativas do turismo extractivo. A través dos cruceiros, os promotores turísticos utilizan o patrimonio e os recursos naturais, culturais e sociais dos territorios para o seu negocio e só deixan dano no territorio.

Na rede SET de cidades do Sur de Europa que se atopan fronte á turistificación, hai cidades e territorios que sofren o problema dos cruceiros cun impacto moito máis negativo que Donostialdea e a costa vasca. O pasado mes de setembro reunímonos en Lisboa membros de Lisboa, Barcelona, Venecia e San Sebastián. Neses días espertabámonos e viamos fronte a fronte a dous xigantescos cruceiros. Foi unha escusa para que os membros debullasen con detalle as influencias dos cruceiros. En Barcelona e Venecia están identificados como un dos elementos máis relevantes e prexudiciais da turistificación, como o demostran as campañas Stop Grandi Navi e Stop Creuers.

Segundo os membros de Barcelona, a entrada deste tipo de monstros no porto equivale a abrir a porta da destrución. A ela acoden diariamente un cinco xigantescos cruceiros, entre eles os máis grandes de Europa (10 000 persoas). Os miles de visitantes son levados á cidade durante unhas horas. Normalmente todo está organizado, a maioría das comidas e servizos ofrécense no propio barco e durante o tempo que permanecen na cidade visitan a fume de carozo os lugares e monumentos máis representativos.

Pola súa banda, os membros de Venecia afirmaban que o número de habitantes da cidade triplícase cada día, especialmente coas persoas que traían os cruceiros. Por outra banda, o compañeiro da cidade italiana comentaba: É sabido que o turismo masivo prexudica as vivencias do turista e que escoitar aos turistas que se queixan do exceso de turistas na zona da praza de San Marco, raramente pisada polos venecianos, é habitual. Nos últimos meses, ademais, dous cruceiros sufriron accidentes en Venecia, volvendo pór sobre a mesa o problema dos cruceiros.

Os gobernantes dos nosos territorios maniféstanse unha e outra vez a favor dun turismo sostible e de calidade. Estas palabras grosas no caso dos cruceiros son totalmente equivocadas. Como se mencionou anteriormente, os cruceiros son unha forma de turismo contaminante e extractiva. En comparación con Venecia, Barcelona, Lisboa e Canarias, os barcos que chegan a San Sebastián son pequenos e teñen poucos pasaxeiros. Algúns dirían que son de calidade, como Sexa Dreams I, que pagan viaxes de luxo porque son turistas ricos. Desde o punto de vista da sustentabilidade social hai que ter en conta que este tipo de iniciativas poden ter un gran impacto na nosa cidade. En contra do mito de que ao chegar á cidade os visitantes con rendas máis altas xeran riqueza para os donostiarras, estásenos demostrando a realidade do aumento dos prezos de consumo e a exclusividade de determinados espazos.

Desde a plataforma Bizilagunak, esta primavera presentamos dezaseis propostas cun compás cara ao descrecimiento turístico. Os prexuízos que o actual modelo turístico xera á cidadanía de San Sebastián son diversos e cada vez resúltalles máis difícil ocultalos: prezo da vivenda, ocupación do espazo urbano, mercantilización da cultura, posta en risco de espazos naturais, incremento dos postos de traballo precarios, ahogamiento do comercio de proximidade... Xa non é de recibo celebrar o crecemento do turismo e contalo como unha boa noticia. As propostas cara ao descrecimiento turístico facémolas desde a perspectiva de quen vivimos e queremos vivir nel; levounos a iso ver en perigo as nosas condicións de vida e poder vivir na nosa cidade.

No que respecta aos transportes, reivindicamos a necesidade de deseñar e organizar a mobilidade do territorio de acordo ás necesidades dos seus habitantes. Tamén nos opomos á construción de grandes infraestruturas innecesarias (portos xigantes, pasante de metro...). Chegou o momento de probar alternativas que non sexan o crecemento, cunhas poucas ganancias e un xogo que a maioría das veces perde. Ademais, debémonos a nós mesmos unha reflexión como sociedade sobre a hipermovilidad hoxe tan xeneralizada. No encontro Stay Grounded que se celebra estes días en Barcelona participarán, entre outros, nesta decena de activistas anti-ampliación e multiplicación de aeroportos.

Por todo iso, vemos claramente que os cruceiros non son necesarios nin beneficiosos nos portos da nosa contorna. A quen di que o problema da nosa cidade non é equiparable ao de Barcelona ou Venecia, respondémoslle que hai que reaccionar antes de chegar a iso. Se os cidadáns somos conscientes do que está a suceder e non pomos límites, pódennos levar a unha situación irreversible entre quen padecen fame de beneficio insaciable e cegueira severa. Estamos a organizar en Donostia, pero é moito o que queda por facer. En Pasaia tamén hai motivos de preocupación para quen propoñen turismo e cruceiros como solución á resurrección económica da bahía. Ademais dos turistas, temos que dar a benvida a estes barcos que traen danos ecolóxicos e sociais? Non, non!

Eihar Egaña

Con BiziLagun, membro da plataforma de donostiarras que se afoga co modelo turístico.