Apareceron os mesmos sentimentos de once días e de noite que cada dous anos: a ilusión de que o primeiro día empeza a funcionar, a emoción de que se penetra na comarca ou no pobo, a alegría e os nervios de ver a furgoneta de lonxe, a alegría de correr e gritar, esa estraña sensación de cando acaba… e a plenitude do último día, como cando este ano vemos a Vitoria chea de xente. Xa pasaron 21 edicións desde que algúns tolos puxeron en marcha a iniciativa, e aínda nos emociona.

Con todo, o sucedido estes días non debe afastarnos da realidade. A pesar de que se avanzou moito nas últimas décadas, falar en eúscaro segue sendo unha forma contra a normalidade. Non debemos esquecer que o pobo do eúscaro non se limita á CAV, e que en 2019 non é a lingua que temos como oficial en todo o noso territorio. Na Alta Navarra, máis aló das promesas electorais, a lei do Vascuence segue vixente, fragmentando á súa poboación e recoñecendo diferentes dereitos. Xa é hora de deixar de lado as fobias e de que todos os navarros poidan aprender, usar… Linguae Navarrorum. Doutra banda, na rexión máis aló dos Pireneos, en Iparralde, que a miúdo vemos tan lonxe, o eúscaro non ten recoñecemento oficial. A nosa supervivencia debémola aos seus habitantes, aos axentes locais, ás ikastolas, ás escolas nocturnas, aos euskaltegis, ao movemento popular…

Tal e como nos lembrou Amets Arzallus en Euskaraldia, agora todos estamos a favor do eúscaro, porque é difícil estar en contra da “cultura”, a ver quen pode xustificar iso. Con todo, cando o eúscaro sae do ámbito no que se supón que é seu, a algúns lles xera inquietudes e problemas. Non hai que esquecer tampouco o boicot que sufriu a KORRIKA durante moitos anos. “[Calquera dos pobos de Euskal Herria], polo eúscaro!” é un das lemas máis repetidos que se escoita na KORRIKA. A clave, en cambio, virá cando deamos o salto de estar a facer, como nos lembra Euskal Herrian Euskaraz. Tamén nisto Maialen Lujanbio agarroulle con severidade a mensaxe da testemuña. As institucións deben reunir e executar os desexos do pobo. Para que nos serve si os diferentes partidos, o Parlamento, as deputacións, os cargos electos… toman a testemuña e logo non fan unha aposta real polo eúscaro, cando non é o contrario? Para que acudir á KORRIKA si os nomes dos edificios/iniciativas que se inaugurarán ao día seguinte son como BEC (Bilbao Exhibition Centre), Itzulia Basque Country, Urdaibai Bird Centre, Basque Culinary Centre, Basque Fest, Bermeo Tuna World Capital, Bizkaia Silver Week…? As consecuencias da globalización, dirán algúns, “renovarse ou morrer” outros… Eu engadiría “Cosmopolitas vs kosmopaletos”.

Non quero esquecer, porque eles tamén son a institución, o quilómetro dos que fixeron no Antigo, o quilómetro dos que multaron a un mozo unhas semanas antes e levaron a un xornalista aos xulgados… Noutro tema especial que hai que tratar.

Nesta aposta polo eúscaro tamén se reflicte a influencia das institucións nos medios de comunicación. Subvenciónanse as publicacións de información en eúscaro. Pois, só hai que ver como se fai esa separación, entre eles e en que cantidade, para sentir un gran auzolan. Necesitariamos un artigo especial para analizar a situación de Euskal Irrati Telebista, un dos principais patrocinadores da KORRIKA. Só un par de apuntamentos rápidos; o tempo que hoxe se dedica a Teleberri, que en moitas ocasións obrígase “” aos vascos a responder en castelán, a diferenza de programas (misa, deporte rural…)… teremos que dar un par de voltas a estes si queremos conseguir unha cadea pública vasca de referencia. Un abrazo aos medios de comunicación alternativos, vascos e populares!

É difícil, e AEK non ten por que limitar ou elixir quen van participar na KORRIKA e quen van levar a testemuña, pero algúns non teñen o compromiso de xustificar a súa ausencia neste tipo de iniciativas… o tempo porá a cada un no seu sitio.

Pois ben, imos seguir emocionándonos coa KORRIKA (chegará o día en que non sexan necesarias este tipo de iniciativas), pero non como unha acción anecdótica de dous anos. De feito, temos un pobo por crear, como dixo Maialen Lujanbio no campionato de bertsolaris de 2009, “do eúscaro e en eúscaro”.