Estamos ante a crise sistémica que veu para quedar. Nesa pouca dúbida. Entrar nas causas e causas do grupo de crise é cousa doutra cuba. Hai quen di que nunca saímos da crise de 2008. Segundo a ortodoxia económica, finalizou en 2014. Os números de crecemento económico así o din, pero no Estado español en 2019 foron 60.000 os desafiuzamentos, e as familias ou cidadáns destes tejavanas seguro que non pensan da mesma maneira. Nin sequera millóns de mozos precarizados nas últimas décadas, ou eses millóns de pensionistas que chegan xusto ao final do mes.

Entre 2008 e 2012 houbo 171.000 desafiuzamentos en España, segundo a Plataforma Hipotecaria. E os graves datos do COVID-19 dos dous últimos anos tampouco se nos esquecerán de inmediato, aínda que os dixerimos en frío, cada vez máis tenros. Todos eles estarían ao carón da balanza. No outro, por exemplo, poderiamos pór as oito convocatorias de folga xeral en Hego Euskal Herria entre 2008 e 2013. O capital-traballador da loita de clases na balanza, é evidente que o primeiro gañou con folgura en todo o mundo. En consecuencia, coñecéronse situacións pre-revolucionarias en diversos lugares de Europa, como Grecia ou Jaka Hortelano en Francia. Ou a imparable expansión da punta dereita (Polonia, Hungría, Suecia, Italia, Francia, España...).

As autoridades da UE responderon, por unha banda, con políticas asasinas de austeridades e recortes públicos indesexables, a que o neoliberalismo se trasladase a fronteiras non coñecidas en Europa. Doutra banda, ao ser a crise financeira a base dos problemas, as enormes cantidades destináronse ao rescate dos bancos que se afundiron para evitar un colapso económico total. Así o dicían polo menos. Pero, unha vez pechados os buracos máis grandes, todo seguiu igual, enriquecendo aos máis ricos e empobreciendo máis aos máis pobres. Nisto tamén hai poucas dúbidas á esquerda e á dereita.

Agora, con todo, a UE está a mostrar unha posición diferente, non está claro si trátase de prescindir do austericidio do pasado e evitar posibles levantamentos da cidadanía, ou simplemente polo fin do actual modelo de globalización, de conectar máis e mellor aos Estados o próximo. En calquera caso, onde o Estado non podía intervir de ningunha maneira na economía, agora está a sacar o colchón, por exemplo, controlando os prezos enerxéticos, gravando os beneficios enerxéticos, e coa nacionalización das empresas enerxéticas (Francia, EDF).

Os traballadores, as clases máis baixas, non melloraron a súa situación desde 2008 até a actualidade. Na década pasada estaba claro a quen se enfrontaron estas oito folgas, pero hoxe en día non está tan claro. Os dereitos e o benestar proveñen do cordón umbilical que lles une en contra e a favor, pero nesta situación non é fácil adiviñar como actuar a favor da vida.