Onte lin en Berria o que dicía un tolosarra que vive en Utrech: “…podemos saír á rúa. Deixaron en mans da conciencia civil a decisión de como actuar. Con todo, non hai ninguén na rúa”. Un amigo que vive hoxe mesmo en Leipzig: “A xente está en parellas ou en grupiños. Si son da mesma casa funcionan con normalidade e si non deixan un pouco máis de espazo, 1,5 metros. Pero, en xeral, vese xente na bicicleta, tombado nas pradarías... hai moita diferenza co de aí. Creo que os máis maiores están máis coidados”.

Pois si, hai unha diferenza terrible! Aquí, na Comunidade Autónoma Vasca ou Comunidade Foral de Navarra dependente do Reino de España, os nenos en casa e os adultos tamén, salvo saídas excepcionais. Teñen peores resultados en Holanda e Alemaña os contagios, hospitalizacións e falecementos? Non. Todo o contrario. Onde está a diferenza? Na conciencia cívica?

A liberdade para fortalecer a conciencia cívica é imprescindible, e xunto cos dereitos tamén temos deberes para sentirnos e pornos en práctica. Se saio á rúa e os ertzainas ou policías municipais detéñenme, ou teño medo diso, e por iso vivo confinado, o meu non é unha elección libre, senón unha elección forzada, e por tanto non teño nin mérito nin culpa, estou ou estou preto de converterme nun monicreque dependente das autoridades.

Si, pero estou a escoitar, por solidariedade, por solidariedade comunitaria, hai que quedar en casa: queda en casa! Despois, nos medios de comunicación, aplaudirán a nosa posición.

Non é de aplaudir, non é libre. É digno de encomio que Utrech ou Leipzig, a pesar da súa liberdade, fagan un uso responsable dela, pero para iso é imprescindible a liberdade.

O gran poder (o Goberno de España e os poderes fácticos) ordenou o confinamento, e en todas as autonomías do reino, confinado en casa. Pequenos mandatos, é dicir, o Goberno Vasco non quere parar a economía, unha senda entre a saúde e a economía; unha pandemia para superar rapidamente as medidas de disidencia máis duras, en China. A verdade é que xa temos un mes en casa, rendidos inevitablemente entre as catro paredes. E non se sabe cando se aplacarán as severas ordes. E sen liberdade, conciencia e responsabilidade cívica nun grao moi baixo.

En xeral, as autoridades considérannos inmaturos aos cidadáns. No tema dos residuos, a porta a porta era unha imposición intolerable –desgraciadamente escusa e forraxe para a peor loita política–, e mostrariamos en liberdade a nosa conciencia cívica. Pero era mentira, porque o proxecto da incineradora xa se aprobou e empezouse a avanzar e agora xa está a piques de empezar, apelar á excelente conciencia cívica da cidadanía era unha trampa e unha trampa. Mala política, e todos padeceremos as lamentables consecuencias desta mala política.

Na actual crise sanitaria, ao contrario, optouse por cortar case por completo a liberdade. Paseo solitario ou prohibido correr. Prohibido saír de forma individual con nenos pequenos. Prohibido ir ao monte. Tamén desprazarse en coche, aínda que non causen danos a ninguén. Bombardeo nos medios de comunicación para quedar en casa e quedar en casa.

Volveríame tolo si reivindicase que cada un faga o que queira. Non. Reivindico un uso responsable e solidario. Pero con máis liberdade. Pola contra, consideralo como un neno eterno, que, a través dos medios de comunicación e policías, as autoridades leccións e neguen a liberdade, fágannos contentarnos coa zanahoria velenosa, converténdonos ao fin nunha marioneta.

Castigar con multas as condutas merecedoras da multa, incluso as que se despracen de calquera xeito, pero hai que ter máis confianza na cidadanía –e vimos estes días con máis claridade como o poder devora a pequena autoridade– para que teñamos cada vez máis liberdade e unha conciencia cívica mellor. Non somos nenos para ser tratados como nenos!

Como imos saír disto? Volveremos antes que moito ou nada será como antes? Non teño moitas esperanzas de que as cousas vaian cambiar moito ou moito. Non sería malo que se fixese máis setentrional e, entre outras cousas, que a pequena autoridade que aquí exercía tivese unha decidida aposta polo poder, elevásese nos dereitos e na confianza cívica dos individuos.