Comunidade, nación, república
A vontade de moitos cidadáns e cidadás é que Euskal Herria no seu conxunto organícese como unha República libre e democrática.Na anterior ocasión apuntaba que unha xeración de vascoparlantes anteriores esforzouse por deseñar un proxecto nacional completo, ben sexa con bases ético-filosóficas ou ben cunha teoría política, ben con plans conxuntos nos ámbitos lingüístico e cultural, ben co propio aspecto estético enlazando á ética social. Os arquitectos non fallaron, dicía entón, pero os construtores non acertamos.
Co obxectivo de corrixir erros e reemprender o camiño na construción nacional, agora estamos a analizar o labor dos fundadores do proxecto nacional, como Aresti e Azurmendi, tanto na achega de cada un como na colaboración entre ambos. Niso estamos, apareceunos Joseba Sarrionandia en persoa e lembrounos un concepto entrañable de Joxe Azurmendi: o da cidadanía.
"Este pobo dos vascos ten algo de determinación e de coraxe. E, con todo, non ascendemos. Que falta nos fai?
Entre outras cousas, Sarrionandia falounos dos danos do nacionalismo, de que non fomos capaces de compartir estratexias culturais e de actuar en común. E seguindo ese fío, comecei a repasar os fitos que vivimos no desenvolvemento desta comunidade no último medio século (para tomar unha referencia): a cuestión de Burgos que lembramos estes días e todo o que nos trouxo; o proceso creativo do eúscaro unificado; a feira de Durango ou Korrika e AEK; a loita antinuclear de outrora e o movemento popular vitorioso contra a costa nuclear vasca; Jakin, ARGIA E KortEAKEREKOLALDIA. E chego á conclusión de que este pobo de vascos ten bastante de decisión e de coraxe. E, con todo, non ascendemos. Que nos falta?
Analicemos, pois, as organizacións que deron lugar a este esforzo colectivo. Ferramentas que deben servir para converter toda esta forza temporal nunha consecución duradeira: Euskal Telebista publikoa, vai polo camiño dos seus obxectivos fundacionais?O Parlamento e o Goberno, de verdade, logran que a vontade dos vascos convértase en lei e fágase fixa?As diferentes leis do eúscaro, por exemplo, dan ao eúscaro unha base sólida para o seu desenvolvemento na sociedade? Cal é o sistema de comunicación que prevaleceu nos ámbitos vascos?E nas universidades, conseguimos que o País Vasco sexa suxeito e obxecto principal no campo da ciencia, as artes, o coñecemento?
Isto é unha sociedade moi complexa; a convivencia democrática, nada máis, ten que ser a clave para poder crear unha nación democrática desde esta comunidade plural na que vivimos. A economía, que necesariamente ten que ser socio-económica, ten que partir dese obxectivo. Nas sesións que realizamos, as cooperativas, as caixas, os modelos industriais… van nesa dirección agora?
Que tipo de nación queremos? Para que unha nación? Sarrionandia, en diálogo intelectual con Azurmendi, dinos que a nación é sobre todo un espazo de comunicación e que a definición de comunidade de comunicación é máis funcional que calquera outra definición de nación. Estou disposto a aceptalo, si consideramos que o eixo da comunidade de comunicación segue sendo a lingua, e que, a pesar da fecundidade das linguas presentes, a única opción para organizar o territorio libre é o eúscaro. Unha república vasca plurilingüe.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ukrainako gerrar hasierako zergatiak ez dira azaldu zizkigutenak bakarrik, beste arrazoi batzuk ere badaudelako. Errusiak zioen Ukrainako errusiar hiztunen defentsarako urrats bat eman behar zuela; Ukrainako Gobernuak, aldiz, Errusiaren armadari aurre egin behar zitzaiola,... [+]
Ekonomialariei asko gustatzen zaizkie merkatuen jokabideak adierazten dituzten grafikoak, kurbak alegia. Deigarria egin zait zentzu horretan Pluralistic webguneko “The future of Amazon coders is the present of Amazon warehouse workers” artikuluan (Amazonen... [+]
O pasado mércores, a Facultade de Educación de Leioa estaba cargada de estudantes, xa que viña Samantha Hudson. É un artista, cantante e influencer transgénero mallorquino nado en 1999. A estrela dos encontros Kantatzen Herria contaba cunha fileira interminable de selfies e... [+]
Bekatu bat aitortu behar dut hemen. Duela lau urte, ohitura berri bat sarrarazi nuen nire bizian: igande gauetan, kaka kanoi baten antzera "informazio" jarraikia hedatzen duen CNews telebista kate ultraeskuindarra begiratzen hasi nintzen. Hasieran ordu erdi bat astero... [+]
Hay coincidencias sorprendentes na vida. Cantos espectadores poderían reunirse no Teatro Arriaga? Cantos aseos hai en cada planta? Que probabilidades hai de que dúas mulleres guipuscoanas coincidan no mesmo instante e lugar, despois de 35 anos sen verse?
Así atopei a Itziar... [+]
Transfeminismoak argia eta konplexutasuna ekarri ditu gorputz, genero eta desirei buruzko eztabaidetara. Hala ere, itzalak ere sortu ditu. Ustezko koherentzia politiko erradikal baten izenean –askotan hegemonia oso zehatz bati lotua–, diskurtso transfeminista batzuek... [+]
Vivimos tempos curiosos e realmente vivimos. Son tempos nos que se di que a educación está en crise e, polo menos, á vista de todos, a bolita ten xa 2.361 anos.
Non fora da academia de Platón, o seu querido mestre Aristóteles, para erixir un liceo. Un Liceo, evidentemente,... [+]
Hai unhas semanas, na rúa Deputación, no centro de Vitoria-Gasteiz, dous homes arroxaron a unha persoa sen fogar desde o pequeno rellano da escaleira que daba ao exterior do local onde durmía. Non só o derrubaron, senón que inmediatamente colocaron ante a lonxa unha varanda... [+]
Recentemente abriuse o plan de ordenación urbanística exipcio para o territorio de Gaza. Un debuxo recolle as rúas, edificios e imaxinarios do futuro, sobre unha realidade que aínda cheira a metralla e a artefactos explosivos. Proposta urbanística, utilizada como outro... [+]
Tanto feministas como ecoloxistas vimos a oportunidade de pór a vida no centro da pandemia de Covid-19. Non eramos uns idiotas, sabiamos que os poderosos e moitos cidadáns estarían encantados de volver á normalidade de sempre. Especialmente, os que pasaron un confinamento... [+]
O último informe do Instituto Vasco de Estatística, Eustat, destaca que aumentou a sensación de inseguridade cidadá. En Gurea, en Trapagaran, Seguridade xa, algúns veciños chamaron a manifestarse contra os delincuentes.
Dous foron as razóns que levaron a esa sensación... [+]
Hai vivendas que están subscritas a portais de venda porque queren comprar unha casa. De cando en vez fan citas para ver as casas, e estou seguro de que o vendedor sabe que esas persoas non comprarán a casa, non polo que atopan na visita, senón polo que non teñen... [+]
Arthur Clark escribiu en 1953 a novela distópica O fin da infancia: unha descrición dunha sociedade que deixou de xogar. E non é o momento de xogar especialmente a infancia? O momento de xogar, de sorprender, de ver e de facer preguntas vivas. O momento de deixar o espazo... [+]