Pasaron máis de catro décadas desde que a esquerda abertzale reuniuse nas estruturas da Unión Local, e hoxe en día os creadores de opinión temen que en Madrid o PSOE estea disposto a dar os pasos necesarios e en 1998 algo parecido aos acordos de Stormont, que din que pode ser un obxectivo.

Tamén preguntan publicamente –co fin de espertar o medo nos arredores– si o PSOE do señor Pedro Sánchez conseguise a “foto” que tanto soñaba, canto tardaría o PNV e EH Bildu en expor a autodeterminación no novo escenario, cunha maioría bastante máis ampla que a actual, e que o bloque constitucional está “fráxil”.

Estas son as razóns que impulsan aos seus novos acólitos do PP e do VOX que asumiron a obrigación de perpetuar España en Franco. Talvez por iso os vultos están engurrados, vendo como se coñece a “folla de ruta” de quen teñen como obxectivo redefinir o Estado español a medio prazo.

Eu creo que hai outra pregunta, que non se atreven a facer, e que demostraría que os xestores “supostamente” demócratas están a facer o intrusismo. Levan 40 anos incapaces de superar a selectividade.

A pregunta que terían que facer é que situación estariamos hoxe en Euskal Herria si os estados francés e español, tentando borrar a esquerda abertzale, non incumprisen constantemente a súa Constitución?

Si a dereita franquista Ultra creceu con certa forza, por suposto impulsada pola dirección do PP, e dando a cara –eu creo– aos famosos cadáveres políticos de diversa procedencia, produciuse porque os movementos do PSOE foron axeitados para iso.

Non todos estarán de acordo con esta afirmación, vale, pero esta base, a dereita natural do nacionalismo español, é imprescindible afastarse dos posicionamentos ultra dentro do PSOE para cumprir o seu obxectivo principal. É dicir, renovar o aluguer de Moncloa.

Si miramos de cerca os movementos, as presenzas e as ausencias da zona de Gasteiz, e recoñecemos a veracidade das filtracións procedentes da contorna técnica-asesor de Lehendakaritza, que normalmente están ben informadas, pódese afirmar que a estancia do señor Urkullu en Ajuria Enea está a piques de caducar.

Non é difícil entender a causa. A realidade aritmética expresada no Parlamento de Gasteiz como “activa” obriga á dirección do PNV a establecer elementos correctores á hora de asegurar a “viabilidade” da estrutura pesada da súa empresa partidista.

Non son novos nin sorprendentes estes movementos do PNV. Lembrade, si non, as situacións que vivían os anteriores presidentes. Sábeno moito os señores Garaikoetxea e Ardantza. Memorable, esta última, como o seu partido “afastou” do Tratado de Estella por razóns coñecidas.

Hoxe pode haber unha situación parecida, porque non é o señor Urkullu o que leva un remo longo na traiñeira do PNV, aínda que nos últimos anos xogou o seu papel principal.

No PNV o patrón é o EBB e parece que puxo a proa a outra baliza. E, nesa baliza, a dirección do PNV ten outras prioridades, polo que algúns axentes que foron necesarios até hoxe, quizais non son tan convenientes.

Nesta situación é importante o concepto de amnesia xeneracional para entender as concepcións en conflito “PNV no mundo”. Fronte aos movementos políticos que están a tomar parte das novas xeracións que están a adquirir poder nestes momentos.

Á vista do que din, e sobre todo do que están a facer, diría que esta nova xeración saltou a nota do filósofo George Santayana: “Os que non lembran o pasado están condenados a repetir ese pasado”, dixo.

Podería recoñecer que a sociedade evolutiva que formamos os vascos non é especialmente acelerada e non ten demasiada tendencia a unirse á onda de cambios que levan dun extremo a outro.

En calquera caso, non se ve que a falta de interese polo pasado desta nova xeración jelkide estea substituída polo interese polo futuro, e isto é moi grave. Tendo en conta o momento actual, sen esquecer que o suxeito activo de todo movemento posible é só Euskal Herria.

O resultado é evidente. Ao parecer, están a suceder tantas cousas nas que a xente perdeu a esperanza de entender e, máis aínda, de predicir o que pode vir. Isto lévanos á conclusión de que si tanto o pasado como o futuro están fóra do coñecemento, só queda o presente.

Ese é o seu falso e maliciosa mensaxe. Porque o PNV aposta pola continuidade xeneracional no mundo, é dicir, fan e abordan o mesmo que o anterior.

O próximo acto central aproxímase. Sobre o tempo e cos últimos retoques. Pronto terminarán os movementos de arrastre do mobiliario e máis tarde recollerán a tea do teatro. No centro atópase unha longa mesa, rodeada de elegantes cadeiras tapizadas. Por tanto, dentro de poucos meses, os actores entrarán no escenario. Por desgraza, algúns non levarán o guión ben apreso, pero afortunadamente aínda hai recordatorios que permanecen “gardados”.

Produciríase un desastre se, a pesar dos dous intentos de que o director de escena prosperase, a obra tivese que ser suspendida. Por que e porque o actor principal ha plantado, renunciando á interpretación.

Quen pelará o fume negro en Sabin Etxea?

Josu Iraeta, escritor