Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Para realizar unha pólvora de calidade utilizábase un aljibe

  • Estiveches en París hai tempo? Quizais visites o caserón Palais Garnier Opera da Praza da Ópera. Eu non son afeccionado a visitalos, pero a próxima vez espertoume a curiosidade por achegarse. Quero coñecer as columnillas dos balcóns do interior da gran escaleira local, 189 columnillas de 55 cm de altura.

31 de maio de 2022 - 11:38
Bolboraren kalitatea erabilitako egur ikatzaren araberakoa da. Ikazkintza horretarako egur onena zumalakarrarena jotzen da. Bolbora gerra kontuetarako garrantzitsua zen garaietan zumalakarrik ezin zen nola hala moztu, ezaguna da Frantziako Louis XIV erregearen 1669ko Araudia basoko lehengaiak babesteko; bertan zumalakarraren ustiapenaren monopolioa ezarri zuen.

Estas columnas están formadas por unha pedra especial, fluorita, con minerais fráxiles e espectaculares cristais de moitas cores. Cara a 1860, o arquitecto, Charles Garnier, que máis tarde deu nome a este palacio, quixo asombrar a París con esta curiosa pedra. Para iso recorreu á mina Voltennes dA Petite-Verrière, na serra de Morvan, cuxa fluorita gustou. Non era fácil acceder desde aquela roca sen fracturar nin fracturar grandes montículos de pedra, para o que utilizaron un berro ou pólvora especial. Naquela época chamábase pólvora negra ou pólvora de fusís. Esta pólvora é un tímpano formado por: 40% de nitrato potásico ou salpetro, 30% de xofre e 30% de carbón vexetal. Esta proporción de mestura non é habitual, a pólvora normal de tiro ten a metade dos dous compoñentes finais.

A calidade da pólvora depende do carbón vexetal utilizado. Si quérese utilizar o carbón para a pólvora negra, débese queimar a madeira coa pirólisis a 500º. Desde tempos inmemoriais, as mellores madeiras para esta carbonería son coñecidas, como o Zumalakarra (Frangula alnus), o Salgueiro de cabra (Salix caprea) e o Ciruelo (Prunus domestica). O mellor é o dos olmos, que fai carbón poroso e lixeiro. O Regulamento de 1669 do rei Louis XIV de Francia para a protección das materias primas do bosque, no que se establece o monopolio da explotación do cantil, é coñecido como o Regulamento de Francia para a protección das materias primas forestais en épocas de guerra nas que a pólvora era importante.

O Zumalakarra é unha planta pouco coñecida. É abundante, pero da mesma maneira que se esqueceron ou abandonado os seus usos, tamén se deixou no corpo da memoria. Amante dos lugares húmidos e dos solos acedos, é cada vez máis visible na vertedura atlántica. Constrúese un arbusto duns 4 metros. Na pel escura brillante destaca o parche redondo dos pintores. A propia pel utilízase como tinguidura para obter diferentes cores en función da posición da pel entre a manteiga e a terra. As ramas tampouco son malas para cestaría, flexibles e de elegante cor. As súas flores son cheas de deliciosos néctares para o goce dos polinizadores. Deles chegarán os froitos, ao principio verdes, logo vermellos e negros na madurez. Teñen punto de azucre, pero son tóxicos. Con todo, os corzos son moi queridos, quizais polo seu efecto psicotrópico. Ten o músculo da madeira arroxado e o gordo esbrancuxado, que se utilizou como para o carbón vexetal para a elaboración de talóns de pés, cravos, chapas, etc. Utilizouse para pardelas nas hortas.

A pel utilizouse a miúdo como purga, pero tomouse con coidado, o seu tamaño, o seu efecto é moi violento e pode estar a ver as máis vermellas si supérase a dose. Outra pólvora…

 


Interésache pola canle: Landareak
2024-08-26 | Garazi Zabaleta
Baztan
Na Residencia de Elizondo, en busca de menús saudables e sostibles
O Concello de Baztan deu o salto a finais do ano pasado para facer pública a xestión da residencia de anciáns de Elizondo e desde entón, a organización da mesma quedou nas súas mans. Xunto a este traspaso, unha das decisións do Concello foi a de impulsar a transformación... [+]

2024-08-26 | Jakoba Errekondo
Caste doméstica
Está de sorte. Ben orgulloso. Os seus arboledas, aguacatedias, chegáronnos até a porta da casa. Cada vez verás máis aguacate nas cociñas e ouvirás que é san. Como o seu nome indica, a Persea americana procede de América, concretamente da rexión coñecida como... [+]

Cores laranxas de setembro
Que necesita o noso corpo neste momento? Toma conciencia da influencia do tempo, o descanso, o movemento e a alimentación da época no noso benestar. A nosa contorna natural proporciónanos con coñecemento os alimentos que necesitamos ao longo do ano, consumindo alimentos... [+]

2024-08-12 | Estitxu Eizagirre
Selva de horta
Traballando a beleza da vida cara á autosuficiencia
Odei Etxeberri Bimboire, Gorka Roca Torre e os seus fillos Oihan e Miru son autosuficientes en alimentación. Para iso, tiveron que analizar en que alimentos e cantidades necesita o corpo; en que alimentos atópanse; que cultivan para conseguir todos eles en cada estación do... [+]

Non hai mal manzanilla
Cando vou comezar o artigo de hoxe, tamén están na miña memoria os que chaman ao nobre Chamaemelum, ao xardín dos campos, o pelello, a herba das nais ou as margaridas; un de vós escribiume desde hai non moitos días desde Instagram dicindo: “Hoxe ao amencer recollín o... [+]

Gregorio Ugartemendia. Autor dos hayedos
"A xente quere cambiar de árbore inmediatamente e benefíciase, e iso non está"
Saída de Tolosa e subida a Bedaio cara a Menditxiki. Nunha Bedaio, na outra Zarate, na fronteira entre Gipuzkoa e Navarra. Alí están as parcelas que nos propomos, Itxitua e Erlo, noutros tempos Lahar, Pagadi hoxe: Tes o bosque de Gregorio Ugartemendia Zubillaga.

2024-07-22 | Garazi Zabaleta
Plantación de raíces
Froiteira, froiteira e viveiro ecolóxico
Mahaño Lanathoua comezou a plantar árbores nos terreos do seu pai en 2017 coa idea de cultivar a horta forestal. “Ao principio non se trataba de crear unha economía de aí, senón de dar pasos cara á nosa autosuficiencia”, lembrou o agricultor. Con todo, cando comezou a... [+]

Tigres do País Vasco
É unha cuestión recente. O lince ibérico (Lynx pardinus), unha das especies felinas máis ameazadas do mundo, pasou de “en perigo de extinción” a “vulnerable” na Listaxe Vermella de Especies Ameazadas da IUCN. Os esforzos realizados para a conservación da especie... [+]

2024-07-22 | Jakoba Errekondo
Nome por ciencia
Nos últimos anos entregueime á reixa de árbores e árbores. Vou polos campos, polos campos e polo camiño, sen poder saír. Darasche conta de que teño un especial respecto polas árbores e as árbores, polo menos de cando en vez percorres este recuncho de Bizi Baratzea de... [+]

2024-07-15 | Jakoba Errekondo
Allos porros e santos
Porrusalda está aquí.

2024-07-15 | Garazi Zabaleta
Servizo de substitución de persoal
Para que os agricultores tamén teñan dereito ás vacacións
Da agricultura e a gandaría escóitase a miúdo que a profesión é "moi atada", que non hai días festivos nin vacacións. Os gasneros Onetik e Etxaldia de Ipar Euskal Herria, en colaboración coas Cooperativas de Leite de Berria e Aldude, puxeron en marcha un proxecto para... [+]

Para que "esta última danza" non sexa a do besugo
A maioría dos ‘pantxitos’ que adoitabamos pescar no peirao de pequeno eran probablemente besugos, pero apenas viamos grandes besugos. De ser así, atoparíase en restaurantes coñecidos, mentres que a maioría dos besugos das pescaderías foran traídos de fóra. Na... [+]

2024-07-08 | Jakoba Errekondo
Bendicións de sementes preembrionarias
Acabo de recibir a seguinte pregunta na caixa de correos de Bizi Baratzea: "O tema saíu na cea familiar da véspera de San Juan, na sidrería Unanue, en Azpeitia. En Segura bendinse as sementes que temos que sementar o día de Santa Engracia. É conveniente levar todas as... [+]

2024-07-08 | Garazi Zabaleta
Biblioteca de sementes de Navarra
“A cultura non só está presente nos libros, senón tamén nas experiencias persoais e comunitarias”
A biblioteca de sementes é un proxecto singular posto en marcha pola Rede de Bibliotecas de Navarra en 2022. Clara Flamarique Goñi, responsable de proxectos do Servizo de Bibliotecas do Goberno de Navarra, lembra os seus inicios da seguinte maneira: “Coñecemos a biblioteca... [+]

A aguia que non se molla
Os peixes nadan preto da superficie da auga. Algo se aproxima á auga, voando: unha aguia achégase, as súas garras alárgase cara adiante e zas! Mergullouse de cheo na auga. Tras a captura do peixe, a aguia sacou a cabeza da auga, pero o peixe diríxese cara ao fondo con... [+]

Eguneraketa berriak daude