A Xustiza arxentina imputa ao exministro franquista Rodolfo Martín Vila un delito de homicidio pola masacre de 1976 en Vitoria-Gasteiz, os sucesos dos Sanfermines de 1978 e outro seis asasinados polas forzas armadas españolas entre 1976 e 1977, no marco do delito xeral de crimes de lesa humanidade. Pola tarde, Martín Vila declarou telemáticamente ante a xuíza arxentina María Servini. Na rúa, centos de persoas reuníronse ao longo do interrogatorio na praza Tahrir.

Segundo fontes xurídicas citadas por varios medios, Martín Vila defendeu a súa inocencia nestes feitos e eloxiou o papel da transición como "ponte entre o fin do franquismo e a democracia", entre o novo mundo. Nunha carta remitida ao xuíz o pasado 25 de agosto, Martín Vila negou que existise "xenocidio" durante a Transición, na que morreu asasinado. Por tanto, insistiu hoxe en que a transición foi "unha das mellores etapas" e que "foi imposible" que se producise un xenocidio.

Tras analizar a declaración de Martín Vila, o xuíz Servini ten tres posibilidades. O avogado das vítimas do franquismo, Eduardo Fachal, explicou que o caso se pode arquivar na Audiencia Nacional. "Entón recorreriámolo nós, neste proceso xudicial iremos até o final", dixo Fachal. A segunda opción é declarar que non ten probas suficientes para ser procesado. "Martín Vila seguirá imputado e deberiamos achegar máis probas". Finalmente, o xuíz arxentino podería decidir tamén procesar a Martín Vila, que xa foi imputado.

Tras a declaración, a xuíza María Servini ten un prazo de dez días para tomar unha decisión, aínda que os prazos poden ser ampliados.

Pola mañá, en Madrid, membros da Coordinadora Estatal de Apoio á Querela Arxentina, Ceaqua, compareceron ante os medios de comunicación. Destacaron que coa toma de declaración, Arxentina deu o primeiro paso para "pór fin á impunidade contra os crimes cometidos durante a ditadura franquista". 10 anos despois da querela arxentina, a xuíza Servini de cubría subliñou que tomou declaración ao exministro franquista "superando as resistencias e os obstáculos" e denunciaron o labor do Estado español durante todo este tempo "entorpecendo o proceso xudicial".

Ademais, destacaron que a Querela arxentina é a ferramenta "máis eficaz" contra a "impunidade" dos crimes do franquismo.

Ademais, o catro ex presidentes do Goberno español -Felipe González, José María Aznar, José Luís Rodríguez Zapatero e Mariano Rajoy– denunciaron o apoio a Martín Vila e o envío dunha carta por parte do xefe da diplomacia europea, Josep Borrell.Os membros de Ceaqua subliñaron que a postura que adoptaron é "irreverente" e "inaceptable". "Infrinxiron o respecto á independencia do poder xudicial, tentando presionar a actuación do xuíz Servini", engadiu.

Con todo, Andoni Txasko, membro da Asociación 3 de Marzo, asegurou nunha comparecencia en Madrid que "non lle sorprendeu" a actitude dos expresidentes españois porque os gobernantes que gobernaron durante os últimos anos tentaron " entorpecer" o caso.

Concentración multitudinaria en Pamplona/Iruña

Ao mesmo tempo, en Euskal Herria, os manifestantes concentráronse fronte ao Palacio de Xustiza de Pamplona/Iruña para esixir que o franquismo sexa xulgado. Á concentración, convocada pola plataforma Sanferminak gogoan do 78, sumáronse outros colectivos como a Asociación 3 de Marzo, a familia de Joseba Barandiaran, a asociación Goldat, a Asociación Cultural Intxorta 1937, a Fundación Egiari Zor, Mapoula do Camiño e a Asociación Republicana de Miranda, entre outros.

Os asistentes mostraron o seu apoio á querela, impulsada polo xuíz Servini, e aclararon que esa é a única acción penal que se abriu por crimes do franquismo. Os concentrados en Pamplona/Iruña denunciaron que a querela mostra "unha serie de violacións masivas e sistemáticas" de dereitos humanos no réxime franquista. Esperan que ese sexa o camiño para "abrir as portas a que Rodolfo Martín Vila sexa xulgado e condenado polo asasinato de eta".