Pasaron 40 anos desde que o veciño de Zizurkil Joxe Arregi Izagirre morrese o 13 de febreiro por mor das torturas provocadas pola policía. «Esta morte produciuse uns anos despois da morte do ditador, cando a inercia franquista e os casos de tortura mantíñanse nos centros de detención», sinalaron Ixone Fernández e Enkarni Branco, da fundación Egiari Zor.

«Arregi non foi o primeiro asasinado por torturas no contexto do conflito político, pero si o primeiro tras a reforma do réxime e a firma da Constitución española. Desgraciadamente, na época da democracia, a Joxe Arregi engadíronselle outros nomes na lista de asasinados por tortura na cuadrícula tétrica», dixeron nunha comparecencia en Bilbao.

Os membros da Fundación Egiari zor recoñeceron que hai un longo camiño por percorrer ao redor das consecuencias da tortura. Cren que se debe verdade, recoñecemento e reparación a quen sufriron esa «aberración». «E as persoas, partidos e institucións que vulneraron os nosos dereitos aínda non asumiron responsabilidades. Aínda non fixo ningún responsable un exercicio de honestidade recoñecendo o dano causado».

Só o 3% dos casos documentados no proxecto de investigación de torturas e malos tratos realizado polo Instituto Vasco de Criminología en Álava, Bizkaia e Gipuzkoa entre 1960 e 2014 foron recoñecidos como casos de tortura. «É necesario aclarar o papel que xogaron políticos, xuíces, médicos forenses, policías, medios de comunicación... para que a tortura sexa posible. É necesario esclarecer as mortes que se produciron no momento da aplicación da tortura ou como consecuencia dela, así como o trauma que xerou xeración tras xeración esa vulneración de dereitos que se levou á práctica na protección do Estado, e que se levou a cabo con total impunidade, seguindo unha estratexia».

CHAMADA DE SORTU

A realidade da tortura esixe, segundo sortu de Tolosaldea, que se «recoñeza e aclare» as responsabilidades. Nun comunicado, indicou que a tortura foi unha «arma sistemática e sistémica» contra o independentismo vasco nas últimas décadas. Por iso, considerou necesario que a verdade saia á luz «xunto co recoñecemento, a reparación e as garantías de non repetición que se merecen os miles de torturados para que este pobo avance cara a un novo escenario de paz e liberdade».

Sortu de Tolosaldea cre que, aínda, a tortura segue tendo total impunidade: «Nestes tempos nos que vivimos a batalla do relato, negar a existencia da tortura en si mesma, no fondo, busca ocultar o conflito político de Euskal Herria cos estados. Desta maneira, quérennos impor un relato ficticio, entre os bos e os malos, para seguir negando a palabra e a decisión a todo un pobo, para perpetuar o sufrimento e a dor de todo un pobo».

Sortu informou de que se puideron acreditar polo menos 262 casos de tortura na comarca de Tolosaldea. «Con todo, ningún responsable político ha feito ningún exercicio de honestidade nin deu pasos para recoñecer o dano causado», afirmou na nota. «Neste pobo tivemos que aprender a vivir cun sufrimento grave. Aínda non se curaron as dores causadas pola barbaridade que nos causaron nos cuarteis da Garda Civil, a Policía Nacional e a Ertzaintza. Insultáronnos e humilláronnos, desprezaron e menosprezaron, tocaron e afogaron, golpearon e violaron, até o punto de causar a morte a varios».

EVENTOS O FIN DE SEMANA

Sortu, de Tolosaldea, anunciou a súa intención de levar á rúa estas reivindicacións e organizou tres mobilizacións para mañá. En Anoeta e Tolosa, ás 19:00 horas, levarán a cabo concentracións para reclamar "recoñecemento, reparación, garantía de non repetición". En Lizartza, sortu realizou o chamamento ás 20:00 horas.

Con motivo do 40 aniversario do asasinato de Joxe Arregi por torturas, a Fundación Egiari Zor celebrará, como cada ano, un acto conmemorativo o 13 de febreiro en Zizurkil. No mesmo, reivindicarase o recoñecemento e reparación de todas as vítimas da tortura e instarase ás institucións a seguir traballando no conxunto deste fenómeno. O acto terá lugar na praza Joxe Arregi, o xoves ás 12.00 horas, nas condicións que permita o estado de saúde. Sortu de Tolosaldea fixo un chamamento a participar no mesmo, na medida en que a mobilidade entre os pobos permítao.

Ademais, en Bilbao, en colaboración co Máster en Dereitos Fundamentais e Poderes Públicos da UPV/EHU, a Fundación Egiari Zor realizará unha lectura dramatizada da obra de teatro Zutoin Beltza de Alfonso Sastre, o mesmo sábado ás 11.00 en castelán e ás 12.30 en eúscaro. O evento terá lugar no Bizkaia aretoa da UPV/EHU, en Abandoibarra (Bizkaia).