Lizarraga deixou na súa parroquia Koplak, os sermóns para os veciños de Elkano e outras obras. A partir das páxinas, o traballo pode chegar a 4.800 páxinas. Un exemplo deste traballo son as Vidas dos Santos, traducidas ou adaptadas probablemente doutras hagiografías.

No Depósito de Clásicos preparado pola araña, podemos atopar o índice dos santos segundo o calendario. Sobre todo nos santos que teñen a marca Martiri, atoparemos ese cru e colorido gore.

Por exemplo, as de San Vicente de Zaragoza:

Traídos os arañazos e as briznas das batallas, fixeron rascar todo o corpo de arriba abaixo, furiosamente, (...) Colocárono logo como un lodo de batalla, prendendo lume por todas partes: sangue por todas partes, arañas confusas, sollas queimadas case polas espiñas e ennegrecidas polo próximo con gran rapidez. Ordenade a Daziano que volvese levar os anacos de tea, os tendiles e arrastrédelos sobre o gañán das flores, e non lles detiven a réplica.

Xa non tiveron piedade os idólatras de Santa Eulalia ou de Olaia Mérida:

Un Leni espido e espido, azoutaron todo o corpo sen piedade, araron os seus ósos con golpes de ferro, logo derramáronlle aceite fervendo a través de todo o corpo, e logo, nun rasguño de bravura, estreláronlle e arriostraron, alzáronse nun berro e desgarraron as súas ramas.

Despois de ler varios martirios, darémonos conta de que Lizarraga completa estes relatos sanguentos con outro tipo de comentarios. Quizá o cura de Elkano sabía que o exceso de morbo non conviña, e a escena máis grave compleméntaa con outro tipo de comentarios. Por exemplo, tras a descrición superior da dor de Olaia, Lizarraga introduce a seguinte frase:

Noraño pode pasar pola fábula dos diaños que apenas senten inhumanidades polo feito de ser un ano nunha nena de anos.

Pero, bo, a continuación, outra vez a marcha:

Regado por Errabias, Xuíza ordenou que todo o que se achegou colocásese no calabozo vivo, auga do botatus gañán, queimoullo e coceullo vivo.

E unha vez máis, un descanso retórico, non sexamos demasiado seducidos polo espectáculo:

Como explota o pobre biombo na enfermidade!

As pasaxes sanguentas, por tanto, son tamén provistos doutro tipo de mensaxes. Milagres, conversiones e mesmo incentivos argumentais para a narración. Volvéndose cara a Vicente de Zaragoza, Lizarraga cóntanos que o mártir excitou ao xefe que ordenou a súa tortura, o gobernador Daziano:

Os bizantinos respectáronlle como sereno, Sinesta, Daziano, e que a min non me debe gustar máis que a min.

Entón, na reacción de Daziano, un excelente plot twist:

Rechinaba Daziano de tal modo, que os seus ollos se agrearon e os seus ollos habíanse inflamado; o lume, os seus ollos, un marrón leonado, arrebataba azóutelos a un verdor, e así lanzaba aos de máis alá, máis ben aos de máis alá, aos de máis alá, aos de máis alá, eran uns inútiles, sen fundas.

As dúas imaxes que recollemos para a ilustración son da iconografía destes dous santos concretos, e atopámolas na Wikipedia. Lizarraga describe cada un das pasaxes, ademais. Este Le Martyre de Saint vincent, no Louvre, é da escola valenciana do século 15. Lizarraga describiu así a escena: Instaláronse nunha especie de matanza polas nubes, prenderon lume por todos lados...

É da mesma época, o martirio de Olaia no Museo Nacional de Arte de Cataluña:

 

 

 

 

O que aí se ve, o de Lizarraga, en eúscaro: anoitecer de burriña foi pastoreo e arriostrado...