Si alguén como Seymour Hersh ou o azar non intervén, necesitaremos moitos anos para saber con certeza quen destruíu a presa de Nova Kakhova. Non perdamos a esperanza: Eu pensaba no caso do gasoduto Nord Stream 2. Pero Sy –entrando pola porta traseira, é verdade– levantou a manta e para min o feito está bastante claro. Algúns seguen amedrentando a lámpada.

O encoro do río Dnipro, polo momento, apenas sabemos como se fixo. Iluminar o modus operandi podería axudar a comprender a natureza da explosión. Con todo, haberá que esperar a que o encoro se baleire suficientemente, é dicir, necesítanse meses. E logo a vontade de observar un muro de contención roto e sacar contas.

Os danos que se observan nas imaxes indican a existencia de explosión na cavidade da presa. Pero iso tamén aclara pouco: desde que se construíu unha xigantesca infraestrutura destas características non só podería estar habilitada, senón que podería estar totalmente preparada para ser destruída nun apuro (non asustarse: non sería un caso extraordinario). Por tanto, podería facelo quen teña o alcance de activar o mecanismo. No caso de Ucraína, ambas as partes. Sen apenas destacar.

O catón da guerrería di que este tipo de horrores prodúcense na defensiva, e bastante graves, por quen está. No caso de Nova Kakhova, con todo, tampouco engade moita luz, entre outras cousas porque, aínda que as consecuencias humanitarias da destrución son evidentes, os militares non son nada transparentes. Na ribeira alagada por baixo da presa non se esperaba un movemento militar extraordinario; e a axitación que ten que aparecer nas súas marxes a medida que se vai baleirando o pantano... protexerá mellor a alguén que un pantano cheo? Todo iso á defensiva, pero non na angustia vital, co visto e prace de que o máis probable serían as forzas rusas.

Con todo, a experiencia lembra que este tipo de desmasas adoitan ocasionar danos moi superiores aos cálculos previos, mesmo á propia parte do autor. E que case nunca alcanzaron os seus obxectivos militares. Nun nivel máis baixo, en Ucraína fixéronse similares II. Durante a Guerra Mundial, sen consecuencias militares significativas.

Pero o antecedente máis memorable, e o máis coincidente, fai 85 anos, é o da destrución en Huayuankou dos diques que soportaban o Río Amarelo polas forzas de Chiang Kai-shek, seguindo as recomendacións do xeneral de Falkenhausen, durante a guerra contra os xaponeses en xuño de 1938. As consecuencias militares foron moi importantes, pero non foron decisivas. E a contía das perdas civís, en calquera caso enorme, segue sendo obxecto de estudo. Decenas, centos de miles de persoas morreron.

Iluminouse con relativa pulcritude na década de 1980, tras a morte de Chiang.