Durante anos fuches Nekane de Goenkale en Euskal Herria. Substituíu agora á comisaria por Raquel Murillo? Ou segues sendo Nekane aquí?

Nos lugares euskaldunes sigo sendo Nekane. O outro día fomos a Ondarroa a dar unha volta e a xente dicía “Nekane Beitia!”. En sitios castellanoparlantes, como en Basauri, moita xente coñeceume agora, “non sabía que era de Basauri, non sabía que había un actor en Basauri”… e levaba toda a miña vida en Goenkale. Agora algúns empezaron a pedir fotos.

De feito, a serie A casa de papel tivo un éxito tremendo, non é así? Sobre todo desde que o subiron a Netflix.

Terrible. Empezaron a velos no mundo. Non me gustan moito as redes sociais, pero aconselláronme que abrise a conta de Instagram. A verdade é que tiña poucos seguidores, non chegaría a mil. E de súpeto, cada día máis, mil máis, sen parar. Un susto horrible! Menos mal que estás no teu sitio e dixeches, “bo, iso está a pasar no mundo pero eu estou aquí, tranquilo en Basauri, e listo”. Adquiriu unha dimensión moi grande.

Esperabades algo así?

Eu, desde logo, non. En Antena 3 emitiuse o último capítulo, e despois dixéronnos que a serie a comprou Netflix e que se vería por todo o mundo. Ben, a ver que pasa. Empezou en Italia, ben alí; tamén en Francia. Logo tivo un boom en Turquía, e agora foi en América Latina onde se levou o susto. Si créase algunha oportunidade de traballo na zona de Arxentina ou…

Gustaríalle?

Faríao por un curto espazo de tempo, un par de meses, para volver. Aquí vivimos moi ben.

Nekane Beitia e Raquel Murillo teñen similitudes, non é así? Quizá iso facilitaríache o traballo…

Si. Dúas mulleres de policía. Nekane estaba capacitada para exercer o mando. Raquel é unha muller maltratada que ten a vida trastornada. No seu traballo trata de non perder a súa autoridade, pero a súa vida está patas para arriba. Tamén lle ocorreu a Nekane Beitia. Por tanto, estaba un pouco preparado nese sentido, porque son perfís similares. Cando me chamaron para castín, deume un pouco de preguiza, si ía volver a meterme en algo parecido… Pero logo deime conta de que había outra formulación, que á hora de traballar era totalmente diferente. Os personaxes estaban moi traballados; en canto a guion, Goenkale era unha serie que se facía todos os días, e iso facía que todo se fixese moi rápido. A casa de papel estaba moi pensada. O personaxe tiña máis dun lado. Esta complexidade adquiríaa ao longo do tempo de Goenkale, xa que estivemos 13 anos. Os dous proxectos eran diferentes.

Canto tempo fai en Madrid?

Seis meses. Pensei que serían oito e cando me dixeron que serían seis, encantoume a noticia: dous meses antes. Non é fácil deixar a casa. Falo e falo a gusto. Cando estás alí faise o corpo. Ademais, custoume tomar a decisión de ir facer A casa de papel. Tiña algúns proxectos no teatro e tiven que deixar algúns aquí. Andei con dúbidas, o representante dicíame que me entendía pero que merecería a pena, que o proxecto tiña moi boa pinta, e que tiña que facelo. Non me arrepinto de habelo feito, foi duro, pero non me arrepinto.

O intento de boicot nas vésperas da estrea da teleserie quizá lle puido facer máis ben ao final que dano á serie, non?

Á serie, eu creo que si. Moita xente opúxose ao boicot, e só por iso, polo menos en Euskal Herria, moitos viron aquel primeiro capítulo, por dar o seu apoio. Moita xente díxome que nin sequera ve Antena 3, pero cando se decataron do boicot viron a serie e logo engancháronse. Supoño que algo parecido sucedería en España. Pero para min foi duro.

Talvez esperáchelo.

Si, porque vin outros casos. En moi pouco tempo estiveron Gotzon Sánchez, Miren Gaztañaga, Fe de etarras… Eu estaba a esperar. E sucedeu. Pero a pesar de todo, cando chegou, deume unha rabia terrible. Recomendáronme calar para non meterme en polémicas, pero iso costa.Os da produtora portáronse moi ben, pero os da cadea… Tiven unha chamada desde a cadea, preguntándome si algunha vez fixen declaracións contra as vítimas, e si era afiliado ou simpatizante de Bildu. Díxenlle que pensaba como quería. Si tiñan algún problema coa miña interpretación entón asombraríame, pero na vida tiña todo o dereito a pensar o que quería. Pareceume moi grave que mo preguntase. “Entendo, claro”, dicíame, “pasounos antes, non sei si coñecerás a unha actriz de Euskal Herria, a Miren Gaztañaga…”. "Como non ía coñecela? É o meu amigo”. Así llo dixen, “e sei moi ben que comunicado sacou o A3Media. Si a min téñenme que facer o mesmo sabedes que eu sairei en todas partes denunciando isto”. E quedaron calados até hoxe. Notei que logo para a promoción e cousas así, aínda que sexa protagonista, non me chamaron. A representación estivo a preguntar si pasara algo, si había algún problema, por que non estaba nas entrevistas e nalgunhas roldas de prensa… Contestábanlle que era porque así o decidiron, e non podes probar nada. Pero eu creo que é moi evidente. Coñecín tamén a Willy Toledo. Saíu en defensa de ETB, conseguín o seu teléfono para agradecerllo, e reunímonos en Lavapiés. Un tío moi decente. Explicoume como funcionan as cousas, leva oito anos sen traballo, ofrecéronlle en Arxentina, México, pero en España non. El ten a súa propia compañía, Teatro do Barrio, pero non para películas, non para series… E é un actor incrible. É moi grave, pero iso é o que temos diante, a herdanza directa do franquismo.

E visto o panorama, non parece que vaia mellorar, non?

Todo o contrario! O que levanta a cabeza teno claro, dá igual quen sexa, dentro, no cárcere. É enorme, é moi grave. Pero que podes facer ante iso? Calas, non te impliques nos problemas do que pasa na sociedade e vasche? Ou, aínda que teña medo, seguir adiante? Si tes medo non vas. Si resúltame incómodo, son o seguinte: este é o meu oficio e este son eu. Pero diante temos un monstro impresionante, e iso sabémolo moi ben os vascos, aínda que algúns o notaron agora.

Fixéronse moitas e moi boas series ao longo de moitos anos en Euskal Herria. Que pasou agora?

Non o sei. O certo é que se aproveitou a crise para facer recortes, e moito, ademais. Pero creo que cambiou a forma de ver a televisión. As cadeas xeneralistas que viamos antes, e agora xurdiron estas plataformas: Netflix, HBO… Ou podes atopar case calquera serie na rede, descargarcha e vela de forma pirata, cando ti queiras e cantos capítulos queiras. Estar agora semana tras semana esperando un capítulo… A xente non está preparada para iso. Os hábitos cambiaron e as audiencias cambiaron. Como vas medir a audiencia en Internet? Os audimetros seguen facendo medicións, pero iso xa non ten o mesmo valor. Moita máis xente viu o produto que vostede está a medir, pero iso non o pode medir. Por unha banda está ese cambio. Doutra banda, volvendo a Euskal Herria, a nós dixéronnos ao terminar Goenkale que era un produto moi caro, fixémolo durante anos, e de súpeto era caro. Cara? Non se pode facer nada máis barato, tantos actores, tanta xente… Ademais, non investían nada, vestidos con roupa de 10 anos anteriores, etc. E dicían que era caro. Recordo que antes se facían un par de series ao longo do ano e logo no verán outras dúas ou tres máis… Pero foron desaparecendo e hoxe en día non hai unha aposta firme por iso. E mire, porque os cigarros saíron de aquí. Atrapa a eses, inviste un pouco de diñeiro en cultura, non todo en fútbol, e feixe unha serie potente. E logo quizá Netflix cómprello e estará feito en eúscaro! A película Errementari foi comprada por Netflix, polo que se vai a seguir insistindo nesa posibilidade de vela en eúscaro no mundo. En plataformas tan grandes vese unha luz, porque se compran cousas boas e ábrense ao catro ventos. O que nos falta aquí é investir e facer, atrevernos, pero para iso fai falta unha política cultural fixa e creo que non está.

Despois das estreas de LOREAK e Lasa e Zabala aínda non crías que o cine vasco estivese en pleno esplendor; así nolo indicaches nunha entrevista realizada en GEURIA. Que di vostede agora?

Agora creo que empezou a florecer. Pero, despois daquelas dúas estreas, Loreak tivo un gran eco… Pero foi unha forma de empezar. E agora si que tomou un pouco de calerilla. Agora creo que creemos ou que as institucións cren que aquí se poden facer estas cousas.

Naquela entrevista de 2014 tamén mencionou que o peche da Escola de Teatro de Basauri produciulle unha gran dor de corazón.

Cando se pechou eu estaba fóra, de modo que non me colleu tan por dentro. Pero foi unha perda inmensa para o pobo. Eu acórdome de que cando empecei na escola aínda o Social Antzokia estaba moi vello, as butacas coméronse, había ratas… estaba moi vello, pero era noso, e aí empecei a estudar. O grupo Tarima era o encargado de levar a iniciativa, e grazas ao seu esforzo abrir a escola. Logo interveu o Concello: Durante a reforma do Social Antzokia trasladouse a unha escola de teatro buxán, e ao renovarse fíxose a parte inferior para que puidese existir expresamente unha escola de teatro. Todo era novo, todo marabilloso. Non sei moi ben cal foi o problema, pero sei que no pleno todos os partidos votaron a favor do peche da escola, todos e cada un deles. Creo que se lles ofreceu a posibilidade de volver á antiga casa, pero Tarima non a aceptou en absoluto. Eu creo que o peche da escola de teatro foi un erro tremendo. A xente viña de toda Euskal Herria, e a escola tiña un nivel moi alto. Ademais, en Basauri celebrábase un festival de teatro de rúa organizado pola propia Tarima, que tamén desapareceu. Fomos perdendo e perdendo. Tiven excelentes mestres: Ramón Barea, Itziar Lazkano… Cando souben que ían pechar, achegueime aos actos que se organizaron como protesta, pero non serviu de nada. E hoxe en día hai xente que se arrepinte desta decisión: polo menos alguén me dixo que iso era un erro.

Di-Dá

Un obxecto que aprecias moito? Era da avoa un libro de fotos

Cando teño o día libre… Sesta, e logo en casa tranquilo ou ou logo ao cine

Unha virtude túa? Creo que sei escoitar

Un erro? Testarudo

Cal é a túa última viaxe? Á selva, o ano pasado, á Amazonia

E o que quixeses facer? Filipinas

O libro que estás a ler. Demasiado corazón, de Eider Rodriguez

E vendo algunha serie? The OA

Unha canción? Electricidade de ZEA Mays

Unha película? Relatos salvaxes

A virtude que máis admiras nos demais? Seguridade nun mesmo

Onde e cando es feliz? Tomando un café coa familia na súa casa

Algún personaxe histórico que admires? Che Guevara e Angela Davis

Esta noticia foi publicada por geuria.eus e trouxémola a ARGIA grazas a licénciaa CC-by-sa.