Agamb[1] explica no seu artigo debatido o terror colectivo que o poder impuxo, o risco de que o estado de excepción convértase en normalidade da xestión. Así, a limitación da liberdade imposta polos Gobernos non queda máis que asumila en nome da vontade de seguridade que vive a sociedade. Admítese a perda da liberdade pola necesidade de boa seguridade. Iso é o intercambio de toma de autoridade: os aparellos de Estado ofrecen unha seguridade “falsa” ao individuo, para que este acepte a restrición das liberdades e a perda de dereitos. En nome da suposta seguridade acéptase o fortalecemento do estado policial, a militarización do espazo público, o toque de queda dos cidadáns, a violación das liberdades individuais, iso si, apoiado polo constante e cego goce dos aparellos tecnolóxicos: son os medios para fortalecer e ampliar a trama de poder do tecno-capitalismo na sociedade global; e mentres tanto, sofistícanse máis os mecanismos de control desa sociedade global, promovendo o uso dos dispositivos de geolocalización para obter datos que xa están infectados, como os dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos dos de Na escala planetaria, esta vez, en nome da saúde, destacáronse os indicios de totalitarismo democrático.

Si consideramos o coronavirus como un síntoma da orde económica, convertéusenos nunha metáfora da época hiper-liberal na que vivimos. Síntoma de malestar das sociedades neoliberais extremas. Como consecuencia diso, estableceuse o illamento e o distanciamento social da sociedade, estendeuse o discurso político e social que ten como obxectivo o control e a disciplina, integrándose na sociedade sen grandes gretas, de maneira global. Habemos interiorizado o mandamento de estar encerrados entre as paredes das nosas casas, baixo a ameaza de que calquera desobediencia[2] fose condenada non só legalmente, senón tamén eticamente. O risco de que a excepción se converta en norma social viuse máis claro que antes.

O coronavirus demostrounos que o vínculo entre o capitalismo (tecnocientífico)[3] e a democracia (privatización da democracia)[4] rompeuse/ destruído. Democracia, necesidade urxente de rexeneración desde a base das necesidades da comunidade. Os síntomas dinnos que xa o espello do Mundo Feliz Neoliberal, feito a medida das elites, achatouse (destruíuse). O modo Ego-distónico do síntoma (Freud). Se nun principio existía unha falsa adaptación que facía o malestar portátil, agora volveuse insoportable, despois de romper todas as falsas conexións que soportaban. A pandemia puxo de manifesto a insostenibilidad do mundo feliz hiperliberal. Un pequeno virus, todo no mundo, puxo de manifesto a mentira e a condena do mundo neoliberal, para traer á luz o estiaje do sistema que provocou o colapso. Este pequeno virus creou a necesidade de cuestionar as condicións estruturais que nos trouxeron a isto. Porque o que cada individuo ve e está a vivir é a sobredose da realidade. Xa non se poden manter durante moito tempo as fantasías omnipotentes do mundo neoliberal. Xa estamos na fase de cuestionamiento da subjetividad neoliberal[6], é dicir, chegou o momento de cuestionar o tipo de subjetividad que se fixo funcional á orde financeira e ao sistema de mercado. Se a subjetividad neoliberal foi sementada, ampliada e gobernada durante décadas, todo iso en beneficio do sistema financeiro dos mercados, mercantilizando as identidades e secuestrando aos suxeitos. Nesta ocasión, cando a pantalla do mundo feliz que levaba a orde neoliberal rompeuse/desmenuzado, os desmesurados e irreparables efectos producidos provocaron unha angustia global. O medo blanquea o camiño da autoridade na sociedade do medo. A revelación produciuse cando a cuberta se levantou, e agora sabemos o nome da enfermidade que provocou o virus, serviamos á orde social do capitalismo salvaxe extremo que nos levou ao colapso ecolóxico.

A sobredose de realidade provocada polo virus, nese sentido, pódenos axudar a quitarnos a cuberta, a espertar á multitude do mundo da fantasía e a ver cos nosos propios ollos a realidade cruel do capitalismo neoliberal. Vemos cos nosos propios ollos que o tolo desexo de quen alimentan a fantasía de levar á humanidade a outras galaxias (pola vía de homologacións e robotización da humanidade) ponnos en grave perigo a todos; ou nos dá conta das graves consecuencias do colapso ecolóxico que xeran os que teñen o poder de utilizar a enerxía infinita. Na sobredose da realidade, o poder demostrounos que sempre actúa a favor do capital, confinando á xente e facéndoa dona do espazo público, pero ao mesmo tempo protexendo ben os beneficios dos poderosos que serán capaces de sacrificar as vidas dos traballadores e traballadoras. Baixo o disfrace neoliberal sempre estivo o Biopoder do capital. E esa inquietante forza, a estratexia do poder, está a alimentarse unha e outra vez con metáforas bélicas, reproducindo falsas e interesadas narrativas sociais, sempre a favor das elites.

Michel Foucault estudou a genealogía do biopoder como técnica de gobernabilidade. A súa investigación realiza un borrador da creación histórica das sociedades de seguridade, controlando os procesos vitais das poboacións, a natalidade, a mortalidade, a demografía e as pandemias, como sucedeu nesta ocasión. A mensaxe do biopoder é que as sociedades, como colectivo, están a levar a cabo unha loita contra a enfermidade (metáfora da narrativa bélica). Con todo, a preocupación da Biopolítica non é tanto a preocupación polo ben común da súa poboación, nin a miserable protección que se lle vai a crear, senón a preocupación por un medo máis profundo. É dicir: o medo profundo é o medo a que un virus descoñecido contáxiese. Especialmente porque é un virus compartido por toda a humanidade e, en parte, alimentado pola sobredose de información. Porque este virus supuxo un risco vivo que pode transformar todas as capas estruturais do réxime heteropatriarcal e tecnocapitalista. De súpeto, o home branco heterosexual de clase privilexiada, cultura hexemónica, está inmerso nunha contorna de risco viroso. Esta vulnerabilidade da odenu económica activou con máis forza todos os dispositivos de seguridade dos estados membros. 8

En particular e con todo, a pandemia de SARS-CoV-2 non se limita a ser un problema de saúde pública global, senón que tamén é un problema social terrible, un reto ético, un reto económico, un feito xeopolítico e un feito subxectivo. Ademais de producir efectos locais, terá consecuencias particulares para cada suxeito, provocando a conciencia do individuo político. En lugar dunha obediencia cega impulsada polo medo, a nosa corentena voluntaria segue o camiño compartido dos coidados e os afectos, a confianza, a axuda mutua e a reflexión comunitaria, para pór no centro a vida digna, é por agora o soporte e a cura máis forte da vida comunitaria.

______________________________________

[1] A invención dunha epidemia, Ficción da Razón. https://ficciondelarazon.org/2020/02/27/giorgio-agamben-a-invencion-de-unha-epidemia/

2º ”Habitar a desobediencia: incubando a insurrección en tempos pestilenciais (análises de urxencia)”,

5. Gutiérrez, A voragine.net. Vivir a desobediencia neste contexto de pandemia significa moitas veces vivir a solidariedade entre os de abaixo. Desde a responsabilidade persoal, mostra diversas formas construtivas de vivir a desobediencia.

3. A tecnociencia é a principal forza do capitalismo, o individuo da tecnociencia é híbrido e complexo, está formado por numerosos grupos de traballo e redes de investigación: técnicos, enxeñeiros, militares, científicos, políticos, etc. A tecnociencia serve para a superioridade política e militar, é sinónimo de poder e riqueza.

4. Goikoetxea Jule, A privatización da democracia, Txalaparta, 2017

5. Neste sentido, a omnipotencia pertence a un poder ilimitado. A crenza todopoderosa de moitos dirixentes políticos e empresarios, o ser "Salvador" dun país, a miúdo oculta cegueira ou impotencia para ver e percibir ao outro.

6. Merlín, Nora: A colonización da subjetividad, Letra Viva

7. ”Do biopoder á biopolitica”, Lazaretoa Maurizio, https://www.multitudes.net/Do-biopoder-a-a-biopolitica

8. ”Un virus e as súas metáforas militares: gramáticas, fronteiras territoriais e estratexias económicas do biopoder”, unha visión resumida que explica o autor nas conclusións da obra.