O 59% das persoas de 65 e máis anos residentes en Pamplona son mulleres, e esta cifra aumenta a medida que aumenta a idade: A partir dos 80 anos, o volume das mulleres é superior ao 60% e no grupo de maiores de 99 anos é do 84%.

Tamén se analizou o volume de persoas que viven soas: O 23% das persoas de 65 e máis anos viven soas. Esta porcentaxe é especialmente importante entre as persoas maiores de 85 anos, debido ao seu forte incremento: Só o 32% das persoas de entre 85 e 89 anos vive en solitario, mentres que entre as maiores de 90 anos sobe até o 36%. Por sexos, o perfil das persoas maiores que viven soas é claramente feminino.

Os diagnósticos, ademais, recollen os aspectos económicos e que a taxa de risco de pobreza dos maiores de 65 anos sitúase en Pamplona de media no 13,5%, con diferenzas significativas entre homes (9,5%) e mulleres (16,3%). En canto aos niveis de calidade de vida, analizáronse os niveis de poboación e dependencia atendidos polo Servizo de Atención a Domicilio (SAD). Segundo os datos dos estudos, o servizo de axuda a domicilio atende a 947 persoas en Pamplona, sendo a maior demanda a Txantrea (140) e a Rochapea (132).

Iturrama e San Juan, os barrios máis antigos

Segundo os datos do padrón de febreiro, en Pamplona viven 46.342 persoas de 65 e máis anos, o que supón o 22% da poboación, con tendencia á alza ano tras ano. A idade media da poboación empadroada en Pamplona é de 44 anos. O fenómeno non é homoxéneo en toda a cidade. Hai barrios nos que o índice de envellecemento está por encima da media, como Iturrama, Donibane, Ermitagaña-Oeste e Txantrea, mentres que outros como Buztintxuri-Euntzetxiki e Mendillorri non alcanzan o 10%.

En xeral, o envellecemento tende a aumentar de forma importante nos próximos anos. Os diagnósticos apuntan como causa unha amálgama dos fenómenos demográficos: o aumento da esperanza de vida (en Navarra é de 83,8 anos), o tardío 'Baby boom', a diminución dos índices de natalidade e o estancamento da inmigración nos últimos anos.

Os diagnósticos municipais indican que, aínda que en xeral se fale de persoas maiores de 65 anos ou máis, non se pode considerar este colectivo de forma homoxénea. A situación, necesidades e capacidades dos maiores de 80 anos son diferentes ás dos máis novos. Os barrios con máis poboación de máis de 80 anos son San Juan de Luz, Iturrama, Ensanche e Chantrea, mentres que no outro extremo atópanse Buztintxuri e Mendillorri.

Así, hai que analizar dous grandes bloques de persoas maiores con necesidades e preocupacións diferentes. Por unha banda, os de maior idade, para o que se deben reforzar os servizos de apoio existentes e abordar as situacións de illamento e soidade. Doutra banda, as persoas máis novas: haberá que darlles unha resposta máis activa e variada, con máis actividades e espazos que permitan a socialización, evitando vivir esa soidade que afecta cada vez a máis persoas. O traballo municipal tamén propón promover o compromiso social a través do voluntariado neste colectivo.

Ademais, a medio prazo, prevense outros procesos que transformarán esta realidade e conformarán unha nova caracterización das persoas maiores, froito dun envellecemento masivo derivado do tardío 'Baby boom' e da incorporación de persoas con maior nivel formativo e inmigrantes. Como consecuencia de todas estas transformacións, producirase un envellecemento diferente ao actual e xeraranse outras preocupacións, seguramente máis activas, con maior heteroxeneidade. En consecuencia, as súas peticións serán diferentes.

O traballo ten a súa orixe no diagnóstico realizado o ano pasado polo consultora Impacto sobre o Barrio de San Juan. Este diagnóstico baseouse en doce estudos posteriores realizados por técnicos municipais da área de Acción Comunitaria, Cooperación ao Desenvolvemento e Deporte e da área de Oficina Estratéxica.

O Concello de Pamplona asume que facer fronte ao fenómeno do envellecemento é un reto e require dunha intervención multisectorial que concilie o compromiso e a acción participativa da entidade municipal cos axentes sociais e profesionais dos diferentes sectores e servizos. Neste sentido, considera necesario profundar nas necesidades do colectivo de persoas maiores, coa participación de persoas expertas no ámbito e das persoas maiores, para poder configurar liñas de traballo na dirección correcta. Como consecuencia diso, puxéronse en marcha diversas iniciativas para facer fronte a este fenómeno. Unha delas foi a da inclusión de Pamplona na "Rede de Cidades Amigas e Maiores".