Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Luciérnagas salgadas

  • Que marabilla ten a capacidade de xerar luz, non? Os luciérnagas, familiares dos escaravellos, son os seres máis brillantes da terra, pero tamén existen no mar, nos océanos, unha serie de seres violuminiscentes que brillan.

05 de febreiro de 2024 - 06:00
Última actualización: 07:32
Bágoa azul (Noctiluca scintillans)

Grupo: Dinoflagelado mariño / Protista: organismos que non son animais, plantas ou fungos.

Tamaño: Entre 200 e 2.000 micras.

Onde vive? En alta mar, pelágicamente, en augas cálidas, frías e tépedas.

Que come? Plancto: diatomeas, dinoflagelados, bacterias, copépodos e ovos de peixe.

Crea as mareas vermellas: As altas concentracións do plancto, principal fonte de alimento desta especie, así como as condicións estacionais, provocan unha reprodución masiva da bágoa azul, dando lugar ao fenómeno coñecido como “marea vermella”.

O 76% dos animais mariños son violuminosos, de todos os tamaños, desde os crustáceos máis pequenos ás grandes quenllas, até os chipirones xigantes. Por tanto, podemos dicir que o mar está cheo de “luciérnagas”, aínda que non son fáciles de ver, xa que a maioría son especies de augas profundas.

Pero como produce unha luz un ser vivo? A natureza preséntanos diferentes maneiras. O fotoforo é un órgano emisor de luz a través de determinadas sustancias químicas, como a luziferina, que aparece nalgúns animais mariños con puntos de luz, fáciles de ver en peces e cefalópodos. Este órgano pode ser simple ou tan complexo como o ollo humano, xa que contén lentes, filtros de cor e reflectores. Por outra banda, existen outros animais que poden producir luz a partir de sustancias que absorben nas lisericas das presas, ben a través de células especializadas (fotocitos) ou ben coa axuda das bacterias simbióticas que posúe o organismo.

Entre os animais máis soados con violuminiscencia atópanse os peixes abisopelágicos, é dicir, aqueles que viven nos océanos a profundidades entre 4.000 e 6.000 metros sen luz solar. Por outra banda, os peixes lofiformes teñen un cebo de carne brillante para atraer e engulir ás súas presas, como unha técnica pesqueira avanzada. Acórdasche do peixe de lanterna da película de Nemo? Pois o sapo que compramos nas pescaderías (Lophius budegassa) tamén pertence á mesma familia. Chipirones xigantes que se atoparon en Asturias (Architeuthis sp.) tamén son bioluminiscentes, que utilizan a luz para cazar presas. Durante o día atópanse en augas profundas e durante a noite desprázanse cara a profundidades máis pequenas para cazar. A medida que as presas se van achegando céganas cun forte brillo de luz, como unha luz flash dunha cámara fotográfica.

Algunhas quenllas de augas profundas, como o Dalatias licha, controlan a produción de luz grazas a hormonas como a melatonina ou a prolactina. As quenllas máis pequenas do mundo (15 cm), pola súa banda, as quenllas lanterna (Etmopterus perryi) mostran orgullosamente a luz dos fotoforos que teñen nos seus órganos sexuais a membros da mesma especie para realizar unha autopromoción, aumentando así as posibilidades de atopar parella en augas escuras e profundas.

 

 

 

Bágoa azul ou faísca de luz. Cando estes diminutos organismos excítanse coas vibracións da superficie mariña, xa sexa polas ondas ou pola presenza doutros organismos, producen luz. Fotografía: Mutolisp / CC-BY-NC-SA 2.0

 

 

 

Non podemos deixar de presentar este último exemplo: a nosa “luciérnaga salgada” mariña. No golfo de Bizkaia temos un dinoflagelado, coñecido como bágoa azul ou faísca de luz, que se ilumina cunha reacción química similar ás luciérnagas (Noctiluca scintillans). Este organismo unicelular, que forma parte do plancto mariño, produce luz polo proceso de oxidación da molécula de luziferina. Cando estes diminutos organismos excítanse coas vibracións da superficie mariña, xa sexa polas ondas ou pola presenza doutros organismos, producen luz. Si na nosa costa podes navegar en barco de noite, esta é, en poucas palabras, a túa experiencia:no extremo dunha barca, golfiños saltando na quilla de proa, á luz dunha fouce lunar e a través das costas dos mamíferos, violencia do plancto. Un espectáculo único impregnado de faíscas, salpicaduras e “luciérnagas salgadas”. Se non hai barco, a outra opción é contemplar a luz que achegan as ondas que chegan á praia. Pero, iso si, necesitarao nunha praia bastante salvaxe, sen contaminación lumínica, porque esas marabillas que se acenden no noso interior non son tan visibles.


Interésache pola canle: A ze fauna!
Cazador poderoso de aspecto débil
Os insectos máis grandes que actualmente viven no planeta Terra poden ter un tamaño aproximado de 30 cm, aproximadamente unha sexta parte dun ser humano. Entre eles atópanse as bolboretas e os xigantes sits ou os escaravellos gordos. Como observar a unha criatura de apenas... [+]

2025-01-20 | Iñaki Sanz-Azkue
Unha ra que ama o frío
As follas das árbores caeron e o solo do bosque está cuberto. Con todo, entre a terra e as follas vermellas prodúcese unha fina capa que recibe pouca atención, pero que pode ter gran importancia para a supervivencia de moitas especies. Mantén a humidade, atrae aos bichos e... [+]

Bagera, nós tamén, sempre contentos... as angulas non tanto.
Cando fai 180 millóns de anos o continente de Pangea se desmembró, a anguía aprendera a atravesar o mar de Thetis. Desde entón os continentes foron movéndose e diferenciando as especies de anguía. Entre as 20 especies de anguía que se distinguiron do seu antepasado... [+]

2025-01-06 | Nagore Zaldua
Calma cantábrica
Obras de arte da advertencia
Coloridos, brillantes, de formas tan estrañas como belas, os nudibranquios parecen ser seres chegados doutro planeta. Estas criaturas espidas do fondo mariño visten as vivas cores das cristas da década de 1980 e a moda arquitectónica dos grandes nomes da costura parisiense.

2024-12-23 | Irati Diez Virto
Non son un rato, nin un topo; son un rateador
Ao ouvir a palabra mamífero, a miúdo os primeiros representantes que se nos veñen á cabeza son os de maior tamaño: o oso, o lobo, o cervo… Ás veces os primeiros en aparecer son o gato domesticado ou o can, ou leóns afastados e elefantes. A espectacularidade adoita... [+]

Ouro na cabeza, a maioría na acuicultura
Hai varias especies que parecen forzadas a permanecer sempre nas pescaderías. Un peixe entre eles ten un resplandor especial, porque nos mira cunha coroa de ouro: douradas (tamén en castelán, obedecendo á mesma característica, dourada). Xunto a eles hai un lote que parecen... [+]

Cazador forestal
É de noite. A luz da lúa pasa a través das poucas follas que quedan nas árbores. O silencio é absoluto. Os paxaros dormen entre a maleza, protexidos, durmidos. Pero de súpeto algo golpeou o estómago. A maioría dos paxaros asustáronse, pero quedáronse xeados, en... [+]

Meñique de escudo xaspeado
Turista non convidado
Foi vista por primeira vez en 2016 nos Países Cataláns. Dous anos despois, en 2018, os entomólogos Xanti Pagola e Imanol Zabalegui deron a coñecer a súa presenza en Gipuzkoa. E tamén nomealo en eúscaro! Pasaron uns anos e non vou dicir que nos afixemos a velos entre nós,... [+]

2024-11-25 | Iñaki Sanz-Azkue
Unha lagartija “onde non hai nada”
Ultimamente fálase moito do bosque. A miúdo escoitarás sobre a recuperación dos bosques, a creación de bosques e a extensión do bosque. E pode ser unha boa acción, sen dúbida, porque o seu valor como ecosistema é alto. Pero, nesa atención e forza que lle prestamos ao... [+]

2024-11-18 | Nagore Zaldua
Cabaleiro, bailarín ou guardador, un tesouro invisible
Estes animais, considerados polos antigos gregos e romanos como seres mitolóxicos, nacendo e crecido no fondo do mar, ao alcanzar o tamaño dos cabalos de terra, serían tirados do carro de Neptuno. Víanos de lonxe, saltando sobre as cimas das ondas.

2024-11-11 | Irati Diez Virto
Incansable xigante mariño
Os bosques cambian de cor, o vento arrefríase e os días acúrtanse. Chega o inverno e aparece en terra seca e tamén no mar. Os animais migrantes comezan o seu camiño cara ao sur, e mentres as grullas pasan voando polo ceo, o ceo flúe a través do mar, nadando en augas máis... [+]

Sardiña europea
Sen límites pero non ilimitados
Atopáronse dúas sardiñas... No Atlántico, no Mediterráneo, no Índico, no Pacífico… De noite, a 25-55 metros de profundidade; de día, até 100 metros, para protexerse dos depredadores.

Tórtola europea
Protagonista da época de pase
Un Ürx’aphal é un trixte no pobo que se fai en Nigarrez polo canellón, Co seu agarimo Lagün: Espéraos, diaños.

Eternidade dun instante
Neste apartado mencionamos en varias ocasións que no mundo dos seres pequenos, como no noso, a aparencia lévanos a empeorar moitas veces. E o amigo que hoxe traemos é un claro exemplo diso, xa que poucos animais teñen un aspecto máis débil ou máis vulnerable na Terra... [+]

2024-10-14 | Iñaki Sanz-Azkue
Tridente de esquina
Catro patas pequenas para un corpo rápido
Sacaremos dúas fotos á nosa memoria: unha levaranos ás Bardenas de Navarra. Alí, xunto a unha pista poeirenta, atoparemos un pequeno campo de herba alta. A foto mostra a un mozo herpetólogo que se penetra nela: á espreita, que ver. Pero máis que ver, percibe movementos... [+]

Eguneraketa berriak daude