O xuízo polo asasinato de Iñigo Cabacas celebrarase a partir do 15 de outubro en Bilbao. Que esperan vostedes?

Amaia: Pouco, pero sempre lles digo aos pais e nais de Iñigo que é conveniente non esperar nada e que, si imponse algún castigo, ter a sensación de que conseguimos algo. En calquera caso, a miña opinión é que non haberá sancións.

Pasaron 6 anos desde o asasinato de Iñigo. Crían que se ía a celebrar o xuízo?

Amaia: Si, porque confiei plenamente nos avogados.

Oier: Iso si, outra cousa é a actitude do xuíz instrutor, que non quere investigar a outras autoridades policiais. Ademais, en moitas ocasións o fiscal non aparecía nos interrogatorios e noutras ocasións dedicábase á avogada da defensa.

O Goberno Vasco tampouco puxo facilidades. Pedímoslle o protocolo que utilizan neste tipo de situacións e negáronnolo. Foi a segunda vez que o maxistrado tivo que pedir o permiso da Audiencia Nacional. Con todos estes antecedentes, non tiñamos claro si ía haber xuízo ou non. O fiscal, o xuíz e o Goberno Vasco non mostraron ningún interese no suceso, polo que foi unha sorpresa.Máis aínda si temos en conta que o xuíz deixou claro que a actuación da Ertzaintza foi absolutamente desproporcionada. Iso é unha base moi sólida, aínda que quizá a acusación non chegue a ningún lado, porque temos experiencia en Euskal Herria e sabemos que a algunhas persoas non se lles fai xustiza.

Amaia: Está claro que aquí non se fai xustiza, porque non van xulgar nin aos que están arriba, nin aos que están “en Ugarte”, responsable que ordenou o uso da violencia.

A quen van xulgar e, o que é importante, quen non vai estar ante a xustiza?

Amaia: Como se dixo, “Ugarteko” non vai ser xulgado. Os ertzainas que se atopaban en Indautxu dixeron que non pasaba nada. Por tanto, si el non ordenase: “entren con todo”, non pasaría nada.

Oier: O tres ertzainas que dispararon esa noite serán xulgados no Xulgado de Primeira Instancia de Vitoria-Gasteiz. Estes recoñeceron a súa autoría ante o xuíz. Con todo, noutra entrevista nos medios de comunicación indicouse que algúns dos seus membros tamén dispararon un tiro, pero o xuíz non quixo investigar ningunha das causas.

Ademais, hai tres mandos das furgonetas. Entre eles está o que lle dixo a “Ugarteko” que non había ningún problema. Nós queriamos xulgar a “Ugarteko”, polo menos para que aclare por que deu a orde de uso da forza. Na nosa opinión, había outro ertzaina de paisano que lle informou a “Ugarteko” de que había que facer uso da forza. E si non é así, polo menos, “Ugarteko” debería aclarar por que tomou esa decisión.

Si dubidades que se fará xustiza. Para que pode servir o xuízo nese sentido?

Oier: A nosa loita non é por conseguir tanto castigo, xa que non irán ao cárcere. O noso obxectivo é mostrar que a Herriko Taberna entrou por alí cun uso indiscriminado de violencia.

Amaia: Os pais da vítima temen que tras o xuízo póidase producir un duelo por esta causa. Despois de 6 anos aínda non dubidaron, xa que están inmersos nunha loita constante.

Terminará o xuízo con 6 anos de percorrido ou despois virán os recursos, etc.? Será posible o duelo?

Oier: Esa é a nosa dúbida. En casa cremos que, polo menos, pecharemos unha etapa tras o xuízo. Iso si, si todos son absoltos, non sabemos si imos recorrer. Isto é moi duro para a familia.Non sabemos si todo terminará, pero para Manu e para Fina -pais- isto é un esforzo enorme. Non só o xuízo, senón tamén as entrevistas, homenaxes, estar cos amigos, lembrar...

Amaia: Manu e Fina cren que teñen un deber e que teñen que ir a todos os sitios. Asisten a calquera dos actos nos que se menciona a Iñigo, especialmente a miña irmá, Fina. Ás veces arrástrase. Sempre din: “Temos que facelo por Iñigo.” Nestes casos ponse moi nerviosos. Si a sentenza non castiga a ninguén, o golpe será moi forte. Manu non ten moitas esperanzas, pero Fina si; Fina cre que se fará xustiza.

Durante todos estes anos as relacións coas institucións foron fluídas, non?

Amaia: As institucións non fixeron nada, e o pouco que fixeron foi porque Fina e Manu quedáronse ás portas do Athletic. Si chegábase á final íase a celebrar un acto público, alí ía o lehendakari para lembrarlle o caso. Urkullu sempre llas lavou dicindo que a investigación estaba en marcha.

Oier: Por exemplo, Urkullu nomeou ao inventor do operativo que causou a morte de Iñigo Cabacas como xefe da Ertzaintza. Ademais, puxéronse trabas a través da negación de protocolos. Neses xestos notouse que non tiñan ningún interese especial. Jonan Fernández tamén dixo aos pais de Iñigo que outros non sabían quen matou á súa familia, xa que o asasino de Iñigo está dentro da Ertzaintza e iso é unha competencia súa.

Amaia: Aquí equivocáronse as cousas. Por exemplo, tras a morte de Iñigo, pouco tempo despois, atopeime con Txema Urkijo en Laudio (cando era asesor da Oficina de Atención ás Vítimas do Terrorismo do Goberno Vasco) e pregunteille si saberiamos o que sucedera. Ela respondeume que tamén en Erandio mataron a un neno e que aínda a familia non sabe quen foi o asasino. Pero iso ten que ver co caso de Iñigo?

Foi a familia de Iñigo Cabacas a que tivo unha presenza incómoda para as institucións?

Amaia: Ás veces si. Produciuse un choque con Aintzane Ezenarro, por exemplo.

Oier: E tamén para a Ertzaintza. Ás veces lembrar á policía que pasou con Iñigo e mostrouse moi agresivo, tanto coa afección do Athletic como noutras situacións. Para a Ertzaintza, o asasinato de Iñigo foi un punto de inflexión, e moitas veces falan nas súas reivindicacións sobre a “Síndrome de Cabacas”.

Tomáronse poucas medidas para que o caso de Iñigo non se repita. De feito, a Brigada Móbil aínda pode lanzar pelotas. Credes que cando despois do xuízo pérdese a tensión, é posible que isto volva suceder?

Oier: Si, nós loitamos para que ese tipo de actitudes desaparezan. A Ertzaintza é como os demais policías: instrumento de goberno. Serven para reprimir á xente en determinadas circunstancias. Nós reivindicamos a creación de garantías para que o caso de Iñigo non se repita e que non haxa impunidade. Os dereitos fundamentais non se poden negar, e moito menos co apoio do Goberno.

Amaia: O xuízo pode servir para enviar unha mensaxe contra a impunidade se hai penas, pero tamén pode suceder o contrario. A mensaxe podería ser que a Ertzaintza está protexida, a pesar de que alguén morreu, como sucedeu noutros casos.

Oier: Dentro das reivindicacións dos axentes da Ertzaintza, está que, neste caso tamén, o Goberno Vasco ten que apoialas dalgunha maneira. Piden impunidade.

Falamos das institucións, pero cal foi a postura do Athletic Club?

Amaia: Para os pais, o apoio do club non foi suficiente.

Oier: O Athletic alega que non sucedeu en San Mamés, que foi despois do partido, que non era socio (aínda que ía a todos os partidos), para non facer nada.

Amaia: Na miña presenza Manu tivo un debate co presidente Josu Urrutia, pero a verdade é que non se que esperaban do Athletic Club.

Oier: Están moi enfadados porque á bancada de animación prohibíuselle colocar calquera tipo de pancarta, incluídos os de Iñigo.

Con todo, a xente apoiou moito á familia.

Amaia: Si, a afección, por exemplo, propuxo que a bancada de animación designe a Iñigo Cabacas como Tribuna Popular, e así lle chaman, aínda que non sexa oficial, porque o Athletic non deixou a placa.

Oier: Nós destacamos que todo o mundo sabe o que ocorreu alí, e había moitas persoas, por exemplo, moitísimas de Llodio. A Manu e a Fina achéganselle moita xente a mostrar o seu apoio e a sociedade recoñece o que sucedeu, pero aínda falta a sentenza para que se asegure que iso foi unha barbaridade.

Amaia: Iñigo non facía nada especial, só tomaba cervexas. A Ertzaintza utilizou a escusa dunha pelexa para agredir á vítima e entrar no local, pero o agresor chamou á Ertzaintza para dicirlle que se atopaba noutra rúa.

Oier: Os feridos provocaron unha gran cantidade de feridos para sacar a un posible ferido, que resultou ferido leve. Isto non ten xustificación.

En Zuhatza construístes un monólito a favor de Iñigo.

Amaia: Si, Manu e Fina teñen terreo nel e fixémolo alí. Especialmente, os amigos. Iñigo foi asasinado. Foi asasinado en abril deste ano e xa se construíu en setembro. Foi un gran traballo.

Oier: Realizáronse numerosas homenaxes, puxéronse placas... Agora co xuízo formouse un manifesto e varias persoas asinaron para reivindicar e protexer á familia que iso non se pode repetir.

Amaia: En Basauri tamén se bautizou co nome de Iñigo Cabacas a unha praza, a proposta dos veciños da localidade.Nos últimos 6 anos organizáronse numerosas actividades para denunciar o asasinato de Iñigo a mans das súas parellas. Partidos, manifestacións, homenaxes cada ano na praza Kirruli, documental, cancións... Cando elixiron a Aldekoa recolléronse firmas para ser xefe da Ertzaintza.

E preparastes algo máis de face ao xuízo?

Oier: Si, o domingo -14 de outubro- faremos unha velada a partir das 19:00 até as 08:00. Até as 23:00 organizamos actividades culturais (por exemplo, cantará Aiora Renteria) e o día do xuízo convocamos unha concentración de 08:00 a 10:00 horas. Todo o que queira pode participar, nós poremos a infraestrutura. Despois do xuízo veremos si facemos máis mobilizacións, xa que o procedemento se prolongará durante 3 semanas.

Esta entrevista foi publicada por Aiaraldea e trouxémola grazas á licenza Creative Commons.