Guerras castaño Indi
- Estar metido no buraco non é o peor –díxolle Manu–, o peor é non saber cando nos vai a saír, ou mesmo si vainos a saír. Na novela A Pequena Guerra de Lander Garro, na que se narran as peripecias dos refuxiados dunha guerra, entre os seus personaxes, Anna Frank.
“Ás veces esquécelleme a síndrome de Anna Frank, que o sabe, o terror de quedarme aquí para sempre e así. Despois contoulle o caso de Anna Frank, unha nena xudía fuxida dos nazis durante a Segunda Guerra Mundial, que pasou dous anos escondida nun caserón onde escribiu un diario e que morreu na zona de concentración de Auschwitz despois de que un holandés a denunciase”. Fugitivo en falso tempo e tamén Anna. Vasco e xudeu nun terror.
Anna escribiu, mentres permaneceu no agocho, un diario que logo se fixo famoso, despois de ser publicado no xenocidio contra os xudeus da Segunda Guerra Mundial tras ser asasinado nun campo de concentración de holocausto.
Un dos protagonistas deste día é a árbore que se podía ver desde o portelo da casa, o castiñeiro indi (Aesculus hippocastanum), que vivía no centro de Amsterdam. Máis tarde, tras pasar a súa fama polo campo, tentaron derrubar aos da célula de asasinato CAN (Axudantes dos Opositores Criminais das Árbores), pero uníronse á xente natural do barrio e conseguiron salvar. Cansado de pelexar cos asasinos das guerras, enfermo, o 23 de agosto de 2010 foi derrubado por un forte vento, duns 160 anos. Unha árbore que quedará para a historia, unha árbore vinculada ao guerreiro, ao xenocidio, ao holocausto e á paixón pola vida dunha nena.
Recolléronse as castañas desta árbore e plantáronse en todo o mundo multitude de crías labras, en museos ou similares que se construíron para lembrar e rexeitar o xenocidio dos xudeus ou as accións deste nivel. O castiñeiro Indi está a proliferar coa chegada das súas castañas en todos os continentes. As seguintes árbores viven en escolas de Fukuyama, Nova York, Bradfor, Indianápolis e numerosos pobos de Europa, xunto ao concello do distrito 3 de Lyon, capital da resistencia francesa da guerra, e no xardín Anne Frank de París. Hai moitas rúas, prazas, hortas, etc. que levan o nome de Anna Frank. No Parque de Aiete de San Sebastián tamén hai un alevín desta árbore, no seu recordo, onde quere satisfacer as ansias de paz de numerosas guerras e crimes.
Os cans están abertos en todas partes. Varas negras en todas as casas.
Para non esquecer os xenocidios e os holocaustos e dotar dun sentido pedagóxico á memoria, a oliveira (Olea europaea) ou que árbore pretenden pór en recordo ás nenas Anna, asasinadas polos xudeus mentres escriben a súa adolescente diaria escondidas en casa en Palestina? En Donostia? Lyon da resistencia? Para cando o primeiro Parque Palestina en Euskal Herria?
Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]
Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ugaztunei eskainitako azken artikuluaren amaierako hitzak hurrengo animalia aurkezteko aitzakia paregabea dira. Bertan esaten genuen muturluzeak erreka “garbi eta txukunak” behar dituela, kutsadurarik gabeak baina elementu natural anitzekin. Animalia txiki horren... [+]
Mila milioika mintzo dira agintariak. CO2 isurketak konpentsatzeko neurri eraginkor gisa aurkeztuta, zuhaitz landaketei buruzko zifra alimaleak entzuten dira azken urteetan. Trantsiziorako bide interesgarria izan zitekeen, orain arteko oihanak zainduta eta bioaniztasuna... [+]
Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko oihaneko liken eta goroldioetan. Ikerketan ondorioztatu dute kutsatzaile horietako batzuk inguruko hiriguneetatik iristen direla, beste batzuk nekazaritzan egiten diren erreketetatik, eta, azkenik, beste batzuk duela zenbait... [+]
Magnoliak eleganteak dira. Dotoreak. Anddereak. Pontxoak. Apainak. Pimentak. Gurbilak. Ponposak, ponpoxearrenak. Ortiroak. Ia-ia fazazkoak, kriket eta kraket. Ez naiz harritzen, beren loraldien azpian lurrarekin urtzerainoko handitasunaren menpeko sentitzen naiz urtero.
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Antxoa, bokarta edo albokartia, gure arrain komertzialen artean txikiena, euskal kostaldera hurbildu da.
Katalanen ustetan artzainak engainatzen omen ditu hegazti honek: “enganyapastors”. Espainiar eta latindarrek, aldiz, ahuntzari esnea kentzen diola diote, hortik datorkio hain zuzen ere izen zientifikoan (Caprimulgus europaeus) islatzen den caprimulgus (capra... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Noizbait. Noiz izan ote zen? Noizbait landareren batek lorea egitea erabaki zuen. Bai, bai, landareek ere erabakiak hartzen dituzte, eta guk maiz ez bezala, erabakiak bete egiten dituzte. Eta loreak sortu zituzten.
Gaur abiatu da Bizi Baratzea Orrian kide egiteko kanpaina. Urtaro bakoitzean kaleratuko den aldizkari berezi honek Lurrari buruzko jakintza praktikoa eta gaurkotasuneko gaiak jorratuko ditu, formato oso berezian: poster handi bat izango du ardatz eta tolestu ahala beste... [+]
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Udaberri aurreratua ate joka dabilkigu batean eta bestean, tximeletak eta loreak indarrean dabiltza. Ez dakit onerako edo txarrerako, gure etxean otsailean tximeleta artaldean ikustea baino otsoa ikustea hobea zela esaten baitzen.