Bailar a madeira de lume e acender o lume. O lume dános alegría nos solsticios: como cando o día pasa de curto a longo a principios de inverno, cando no verán o día pasa de longo a curto, cando facemos lume na rúa e vivímolas. O lume nos cosquillea, quéntanos.
Si queremos calor xunta ao lume, hai que darlle madeira, pero dáselle madeira, dáselle con carbón. Soprarás e queimaranche os fríos. Así traballa tamén o carboeiro. Dise que o carbón, como a leña de lume, quenta dúas veces: ao facer e ao queimar. O carboeiro ou carboeira realizará carbón, vivindo na carboeira ou no carboeiro ou no carboeiro ou no carboeiro ou no carboeiro, onde non se fixo carbón. Quizá habería alguén nas Carboeiras!
Cantos carbóns hai? O carbón xérase a partir da carboeira elaborada co ramaje. Pero tamén hai unha trampa. É a pouca area de carbón que quedaba ao redor da carboeira. Tamén poderían aproveitalo, pero non se metería nos sacos do carbón. Tamén temos Iduria. O carbón de adaki ou de abella era un pequeno carbón de ramas pequenas, sobre todo para braseros e para fundir metais preciosos nas cociñas. A imaxe realizouse nos orificios de Iduri, sobre todo co gando (Quercus coccinea).
Bringuillas, carboeiras de labras, ilinta e carboeiras. Os chicharros chamábanse segundo o tamaño da madeira utilizada. O carbón máis apreciado é a da arte (Quercus ilex). Pero o carballo (Quercus robur e Quercus petraea), o haxa (Fagus sylvatica), a castaña (Castanea sativa), o espino branco (Crataegus spp. ), arce (Acer campestre), fresno (Fraxinus excelsior) e calquera madeira que se atopase a man , tamén se coceu nas carboeiras.
Os carbóns non son só para fumar nas grellas ou nos fogóns. A cantidade de mineral hase derretido en numerosos fogóns e fornos. As pólvoras fanse con carbón, entre un 10 e un 30%, e a explosión terá unha duración e forza similares ás da madeira, e no debuxo do ceo dará algunha cor. Do mesmo xeito que arrincan as balas e as bombas asasinas, tamén acende os espectáculos pirotécnicos máis elegantes. Na pirotecnia utilízanse pólvoras especiais, de cor, durabilidad, etc., que producen o efecto desexado: salgueiro de cabra (Salix caprea), chopo (Populus nigra), esbrancuxado (Populus alba) e garza (Populus tremula) quéimanse rapidamente, piñeiros (Pinus spp.) engade o ouro, a vide (Vitis vinifera) o ouro e a forza, o miter (Juniperus sabina) e o enebro (Juniperus communis) desprenden fume vermello e quéimanse rapidamente, e a arte (Quercus ilex) dá ao dourado fume arroxado e ten unha longa duración.
Para facer as coñecidas cuñas de carbón de debuxo, o pau de madeira tamén ten que facer un camiño parecido ao carbón: cocer. Salgueiros e vimbias (Salix spp.) Son os mellores e o máis apreciado das vimbias llorones (Salix babylonica). Tamén se utilizan boj (Buxus sempervirens), loureiro silvestre (Euonymus europaeus), nogueira (Juglans rexia), abeto (Picea sp. ), Tilia sp. ), ciruelo (Prunus domestica) e higuera (Ficus carica).
E cando se quería facer debuxos no corpo e non atopábanse tintas ou era demasiado caro, os mariñeiros facían as tatuaxes cunha mestura de carbón: carbón á superficie.
Gaur abiatu da Bizi Baratzea Orrian kide egiteko kanpaina. Urtaro bakoitzean kaleratuko den aldizkari berezi honek Lurrari buruzko jakintza praktikoa eta gaurkotasuneko gaiak jorratuko ditu, formato oso berezian: poster handi bat izango du ardatz eta tolestu ahala beste... [+]
Noizbait. Noiz izan ote zen? Noizbait landareren batek lorea egitea erabaki zuen. Bai, bai, landareek ere erabakiak hartzen dituzte, eta guk maiz ez bezala, erabakiak bete egiten dituzte. Eta loreak sortu zituzten.
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Katalanen ustetan artzainak engainatzen omen ditu hegazti honek: “enganyapastors”. Espainiar eta latindarrek, aldiz, ahuntzari esnea kentzen diola diote, hortik datorkio hain zuzen ere izen zientifikoan (Caprimulgus europaeus) islatzen den caprimulgus (capra... [+]
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Udaberri aurreratua ate joka dabilkigu batean eta bestean, tximeletak eta loreak indarrean dabiltza. Ez dakit onerako edo txarrerako, gure etxean otsailean tximeleta artaldean ikustea baino otsoa ikustea hobea zela esaten baitzen.
Nori ez zaio gustatzen ahuakatea? Ia denok atsegin dugu fruitu berri hori, di-da amaren batean etxekotu zitzaigun. Zenbat urte da ba dendaero ikusten hasi garela? Gure mahaietara iritsi aurretik, historia luzea du.
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Leihatila honetan behin baino gehiagotan azaldu ditugu Ama Naturaren engainuak bere izakiak babestearren. Batzuetan, erle edo liztor itxura zuten euliak ekarri ditugu, beste batzuetan inongo arriskurik ez duten arrisku-kolorazioko intsektuak ere bai (kolorazio aposematikoa... [+]
Administrazio Epaitegiak arrazoia eman dio EH Bilduk Lizarrako plantilla organikoaren hizkutnz profilen aurka jarritako helegiteari.
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Ibon galdezka etorri zait Bizibaratzea.eus webguneko kontsultategira. Uda aurre horretan artoa (Zea mays) eta baba gorria (Phaseolus vulgaris) erein nahi ditu. “Arto” hitza grekotik dator eta oinarrizko jakia esan nahi du, artoa = ogia; arto edo panizo edo mileka... [+]
Nekazal eremu lehor baten erdian ageri da putzua. Txikia da tamainaz, eta ez oso sakona. Egunak dira euririk egiten ez duela, baina oasi txiki honek oraindik ere aurretik bildutako urari eusten dio. Gauak eremua irentsi du eta isiltasunaren erdian kantu bakarti bat entzun da... [+]
Zuhaitza esnatzear dago, kimuak ageri dira adarretan. Gutxi falta da loraldirako, laster aro berria hasiko du, indarberrituta.