Non me preocupa o debate, porque pode ser moi enriquecedor e debería haber moito máis sobre educación, porque é un tema estratéxico para o futuro de Euskal Herria. Pero me preocupa a actitude, porque vexo discusións parciais e declaracións a treo e, sobre todo, falta de respecto cara aos demais, que traballan de cheo no ámbito da educación.

Refírome a expresións que se fixeron a treo, por exemplo, que o movemento das ikastolas nos últimos cincuenta anos faga en favor do eúscaro e da cultura vasca e que se esqueceu ou desprezado en catro palabras o labor que segue desempeñando na actualidade. Porque dicir que é un movemento educativo privado xurdido da iniciativa popular e reivindicar que se lle debe dar un tratamento privado ou non ter en conta as achegas que na súa traxectoria fixo ao eúscaro, á pedagoxía e ao modelo escolar, é analizar a realidade de forma moi parcial.

Así mesmo, é unha inxustiza non recoñecer a achega da escola pública á difusión do eúscaro, xa que supuxo un fito na expansión natural do eúscaro na sociedade. E, por suposto, para garantir a igualdade e integración da sociedade, é miserable non aplaudir o inmenso traballo da escola pública. No mesmo sentido, é unha infamia que se tache de "escola da Administración" e acábese co traballo que se está levando a cabo en moitos pobos e barrios no camiño doutro modelo de escola.

En todo isto, nalgúns casos, hai demasiada miseria humana por parte duns e outros, porque detrás de supostas discusións serias escóndense intereses propios, como a competencia en matriculación nalgúns casos, o interese propio por determinados postos de traballo, ou a experiencia e as vivencias persoais. Porque, cando utilizamos aos demais para descualificar, facemos absurdas algunhas opinións que poden ser lexítimas.

Pero, no fondo, hai unha idea que temos que aclarar e debater, e iso é O público, que eu creo que en demasiadas ocasións analizámolo de forma parcial e fóra de contexto propio.

Desde o século XIX até a actualidade, o concepto de publicidade estivo vinculado unicamente á Administración. Así, en Francia e en España hai dous tipos de escolas, privadas e públicas, ninguén sente discriminado, porque reflicte ben a realidade. Pero na historia do País Vasco hai un fenómeno curioso, único en toda Europa: "O impacto da iniciativa popular na educación". E cando esta iniciativa popular é variada e ampla, cando ofrece un servizo aberto a todos, cando o control superior da administración apróbao, e ademais a vontade dos axentes é que sexa pública, non é comprensible que non se recoñeza a realidade da natureza pública.

A Administración ofrécenos en nome do pobo servizos públicos básicos como sanidade, educación, pensións, servizos sociais para nenos e persoas adultas, recursos para minusválidos... Pero, que ocorre cando a propia sociedade intervén nestes servizos e ofréceos de forma ampla e colaborativa coa administración? Cando non hai negocio privado, a cidadanía non é igualitaria á do público? É máis, a iniciativa popular non achega un complemento adicional á publicidade?

Si, sei que hai que liberar a clave da titularidade. Pero, que fai que a iniciativa cidadá sexa impensable como pública? Non se pode adaptar o concepto de publicidade á nova realidade? Seguiremos dominando sempre aos de fóra? Son inevitablemente as leis dos españois e franceses as nosas únicas referencias? Para cando unha lexislación respectuosa cos modelos organizativos creados como pobo?

Para todas as persoas que queremos transformar a sociedade, é un exercicio básico o recoñecemento da necesidade da iniciativa popular. Non se pode cambiar a situación se non se reforza o auzolan e a iniciativa popular. Sen o protagonismo directo de pais e nais, profesores e cidadáns nunca teremos unha educación nacional e euskaldun.A iniciativa popular é necesaria para fortalecer movementos como o de Euskaraldia, normalizar o eúscaro e construír un sistema educativo propio e novo que nos corresponde como nación.

Tanto as ikastolas como as escolas públicas teñen moito que aprender. Ambos son os alicerces da Nova Escola que soñamos. Construiremos a nova a partir da realidade actual. E si actuamos desde o respecto mutuo, gañaremos moito. Desprezarse é un camiño estéril. Temos que colaborar, renunciando a mofarnos. A responsabilidade que temos entre mans é enorme.

Tasio Erkizia.

Militante da Esquerda Abertzale