A directora de Langune, Lohitzune Txarola, considera que “é necesario pór en valor a lingua e as linguas. Deben ser vistas fóra do mero compoñente cultural e de sentimento”. Txarola comezou a traballar en institucións europeas, tras cursar o Master en Dereito Europeo e o Master en Dereitos Humanos Internacionais en Bruxelas. De volta ao País Vasco, foi nomeado presidente das Xuntas Xerais de Gipuzkoa (lexislatura 2011-2015), e tras unha nova lexislatura en política, incorporouse á dirección da asociación Langune, na que traballa desde entón.

Lemos que o Congreso quere pór de manifesto a contribución das linguas minorizadas como o eúscaro á economía local. Cal é esa achega económica?

Os idiomas, na medida en que xeran actividade de negocio (tradución, desenvolvemento tecnolóxico, formación...), afectan á economía. É dicir, para que se produza a convivencia entre as linguas, necesitamos tradutores, tecnoloxías de tradución, transcrición ou formación. Todo iso mobiliza a todo un sector económico. Segundo os últimos datos, as empresas do catro segmentos que compoñen a Industria das Linguas da CAV facturan ao redor de 211,3 millóns de euros e xeran ao redor de 4.600 empregos, considerando unicamente as actividades relacionadas coa industria das linguas. Hai algo.

Con todo, para iso é importante a necesidade de xestionar o multilingüismo... En realidade, até onde senten as institucións esa necesidade?

Bo, por parte da administración pública existe unha obrigación legal, é dicir, na CAPV por exemplo, é imprescindible publicar todo o contido en eúscaro e en castelán. Outra cousa é como se xestionan as cousas a nivel interno. En cambio, a realidade das empresas é diferente, o sector privado non sente coaccionado, pero cada vez está máis asumido que a xestión das linguas é un factor de competitividade. É dicir, creo que as empresas entenden cada vez máis que falar ao cliente no seu idioma ten vantaxes para o seu negocio, o que significa que as linguas non hexemónicas tamén teñen que ser parte desa xestión, por exemplo, o eúscaro.

A postura da Unión Europea tamén é favorable á diversidade lingüística, aínda que para ela as decisións sobre as linguas son competencia dos Estados membros. Coa explosión da intelixencia artificial, a Unión Europea entende que o inglés se está convertendo nunha lingua hexemónica e que, por tanto, hai que apostar pola diversidade.

Esa posición da Unión Europea é boa para unha lingua minoritaria como o eúscaro, non?

Si, o eúscaro non é oficial en Europa, en inglés ten status de additional languages (‘linguas adicionais’), é unha especie de oficialidade media. Pero só iso significa que a lexislación ten que traducirse tamén a esas linguas. Con todo, está ben que Europa entenda que a diversidade é importante. Ademais, en Europa hai moitas linguas minoritarias, nós traeremos aos congresos 17 realidades das mesmas, con situacións e condicións moi diferentes. O percorrido que tivo que facer o noso pobo a favor do eúscaro tamén pode servir para outros.

Entón podemos ser un exemplo para as linguas minoritarias en Europa?

Non sei como modelo, pero podemos exportar moitos dos nosos estudos: a nosa experiencia en plans de lingua e euskera, investigación e desenvolvemento da tecnoloxía para a promoción do eúscaro... Afortunadamente, Euskal Herria, se ten particularidade, é plurilingüe, temos dúas linguas hexemónicas e unha lingua minoritaria nas nosas propias linguas, ademais doutras linguas derivadas dos fluxos migratorios. A loita pola supervivencia e o desenvolvemento do eúscaro e a necesidade de xestionar as diferentes linguas á vez nun nivel equilibrado han creado unha importante industria das linguas no País Vasco, onde tivemos que construír un ecosistema para facer fronte a todo tipo de necesidades: para que a nosa lingua non quede atrás nas novas tecnoloxías, para que a nosa lingua teña presenza en ámbitos especializados para desenvolver a terminología, para adecuar o ensino de calidade aos novos tempos... O noso territorio pode mostrar a outras linguas os avances que realizou no seu proceso de supervivencia e desenvolvemento.

Supomos que para unha pequena asociación como Langune foi un gran esforzo organizar un congreso deste tipo. Que é o que lle levou a iso?

Si, foi un gran esforzo e creo que se nos escapou das mans. Con moi poucos recursos ao final creo que saíu un gran programa. A ver si unha vez pasado facemos unha boa valoración. Por que o organizamos? Porque vemos que na maioría das ocasións a lingua e especialmente o eúscaro asócianse á cultura e Langune quere reivindicar o peso económico e estratéxico das linguas e en concreto das linguas minorizadas. Segundo os últimos datos, o emprego xerado polos sectores do eúscaro na CAV é o 7% do total da economía e o peso do eúscaro sobre o Produto Interior Bruto da CAV é do 4,5%. En definitiva, a necesidade de supervivencia e desenvolvemento das linguas minorizadas axuda a crear unha industria forte relacionada coa lingua que, ademais de xerar riqueza cultural, reforza economicamente o territorio.