Historiadores na cociña
Tiven problemas para decidir o tema desta semana. Podía escribir sobre xenocidios, Palestina e a banalidade do mal. Pero no número especial de LARRUN non podía engadir nada mellor ao xa dito. Tamén podía escribir sobre o debate historiográfico que se produciu en Navarra en torno ao carlismo, pero Hedoi Etxarte adiantouse en Berria. Fronte ás masacres non deberiamos quedarnos embriagados, pero non vou ter fígado para escribir con este material cru. Decidín polo momento tratar temas máis inocentes e inocentes: neste caso, fontes e metodoloxía histórico-científica.
As fontes para os historiadores son imprescindibles porque nos achegan ao pasado. Poden ser de varios tipos. Os máis habituais e utilizados son os documentos públicos e privados (políticos, económicos, xurídicos, cartas, censos…), as publicacións de hemeroteca (xornais, revistas), as memorias e diarios persoais, as fontes literarias e un longo etcétera. Entre as fontes iconográficas e audiovisuais clasifícanse as artes plásticas (pintura, escultura, carteis, propaganda, …), a música, o cine, os vídeos de todo tipo, a cartografía ou as fotografías. A arqueoloxía, pola contra, ocúpase das fontes materiais, analizando os edificios, os obxectos ou a paisaxe no seu contexto. Tamén son importantes as fontes orais recollidas a través das entrevistas.
Pois todas esas fontes históricas son os nosos compoñentes. Pero, claro, estas fontes non as podemos utilizar en cru. Non podemos crer esta información en absoluto, aí radica a capacidade culinaria do historiador. Primeiro temos que definir e delimitar cal é o noso obxecto de investigación e expor preguntas e hipóteses respecto diso. A continuación buscamos e seleccionamos as fontes máis axeitadas para responder a estas preguntas ou hipóteses (si é posible, conformarnos co que hai doutra maneira). A continuación, e esta é a clave, debemos analizar críticamente a credibilidade das fontes. Podemos asegurar que as fontes son orixinais e daquela época? Cal é o emisor? Cal é o destinatario? Por que xorde esta fonte? Porque non hai que esquecer que as fontes non son neutras e obxectivas, senón que detrás delas poden existir intereses políticos e sociais en función do seu contexto social e cultural. Unha vez extraídos os datos das fontes, hai que contrastar toda esta información, é dicir, si é compatible ou contraditorio co que din outras fontes. Para terminar, emplatamos e servimos o preparado. É dicir, hai que escribilo en función dos datos obtidos, porque a historia á fin e ao cabo adopta unha forma narrativa. O texto debe reflectir as nosas ideas e argumentos e, de acordo coa información obtida, dar resposta ás preguntas iniciais e expor unha interpretación dos feitos históricos.
En definitiva, elixir as fontes, xulgar rigorosamente o seu contido e contexto, contrastar os datos obtidos e finalmente publicalos. Niso consiste o método histórico-científico, que é a nosa receita.
79. urtean, Vesubio sumendiaren erupzioak errautsez eta arrokaz estali zituen Ponpeia eta Herkulano hiriak eta hango biztanleak. Aurkikuntza arkeologiko ugari egin dira hondakinetan; tartean, 2018an, gorpuzki batzuk aztertu zituzten berriro, eta ikusi zuten gizon baten garuna... [+]
Luxorren, Erregeen Haranetik gertu, hilobi garrantzitsu baten sarrera eta pasabide nagusia aurkitu zituzten 2022an. Orain, alabastrozko objektu batean Tutmosis II.aren kartutxoa topatu dute (irudian). Horrek esan nahi du hilobi hori XVIII. dinastiako faraoiarena... [+]
AEB, 1900eko azaroaren 6a. William McKinley (1843-1901) bigarrenez aukeratu zuten AEBetako presidente. Berriki, Donald Trump ere bigarrenez presidente aukeratu ondoren, McKinleyrekiko miresmen garbia agertu du.
Horregatik, AEBetako mendirik altuenari ofizialki berriro... [+]
Andeetako Altiplanoan, qocha deituriko aintzirak sortzen hasi dira inken antzinako teknikak erabilita, aldaketa klimatikoari eta sikateei aurre egiteko. Ura “erein eta uztatzea” esaten diote: ura lurrean infiltratzen da eta horrek bizia ekartzen dio inguruari. Peruko... [+]
1936ko Gerran milaka haurrek Euskal Herria utzi behar izan zuten faxisten bonbetatik ihes egiteko. Frantzia, Katalunia, Belgika, Erresuma Batua, Sobietar Batasuna eta Amerikako herrialdeetara joandako horien historia jasotzeko zeregin erraldoiari ekin dio Intxorta 1937... [+]
49 urte eta gero Espainiako Poliziak Gasteizko Maria Sortzez Garbiaren katedralean eraildako bost langileak oroitu dituzte beste behin astelehen arratsaldean. Milaka pertsona batu dira Zaramagatik abiatutako eta katedralean amaitutako manifestazioan. Manifestari guztiek ez dute... [+]
Martxoaren 30erako Iruña-Veleia martxan, SOS Iruña-Veleia eta Euskeraren jatorria elkarteek manifestaziora deitu dute, Aski da! Argitu, ez suntsitu lelopean. Azken bi urteetan "hondeatzaileak sistematikoki eremu arkeologiko oso aberatsak suntsitzeko modu... [+]
1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]
Martxoak 3ko sarraskiaren 49. urteurrena beteko da astelehenean. Grebetan eta asanblada irekietan oinarritutako hilabetetako borroka gero eta eraginkorragoa zenez, odoletan itotzea erabaki zuten garaiko botereek, Trantsizioaren hastapenetan. Martxoak 3 elkartea orduan... [+]
Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.
Urruña, 1750eko martxoaren 1a. Herriko hainbat emakumek kaleak hartu zituzten Frantziako Gobernuak ezarritako tabakoaren gaineko zergaren aurka protesta egiteko. Gobernuak matxinada itzaltzeko armada bidaltzea erabaki zuen, zehazki, Arloneko destakamentu bat. Militarrek... [+]
Ezpatak, labanak, kaskoak, fusilak, pistolak, kanoiak, munizioak, lehergailuak, uniformeak, armadurak, ezkutuak, babesak, zaldunak, hegazkinak eta tankeak. Han eta hemen, bada jende klase bat historia militarrarekin liluratuta dagoena. Gehien-gehienak, historia-zaleak izaten... [+]
Martxoaren 3ko Memoriala hornitzeko erabiliko dira bildutako objektuak. Ekimena ahalik eta jende gehienarengana iristeko asmoz, jardunaldiak antolatuko ditu Martxoak 3 elkarteak Gasteizko auzoetan.