“No último curso de Primaria vemos moitas pantasmas entre os alumnos, desde o principio de curso, moitos deles creámolos ademais os adultos, porque lles dicimos que teñen o último ano, van ao colexio de adultos e que todo vai cambiar, os exames… e iso non lles fai ben”, di o director da escola Julen Urkia Dunboa. “Pasarán de ser os máis grandes do centro ou ciclo a ser os máis pequenos, o que a miúdo lles xera medo e inquietude”, engade Sergio González, director da escola Toki Alai. “Hai que vivir os momentos de cada etapa, e ante as novas situacións todas facemos expectativas, o cambio sempre adoita traer inquietude, pero os cambios ás veces veñen ben, é cuestión de baixar un pouco a presión nesa transición, presión que moitas veces vén do ámbito académico, pensando que van ter dificultades académicas”, conclúe a directora de ESO, Otsanda Tolosa Toki Alai.

O tres entrevistaron a Aitziber Zapirain en Antxeta Irratia (escoitar audio neste enlace) e explicaron o proxecto que desenvolveron en colaboración: Os alumnos das escolas de Educación Primaria Dunboa e Toki Alai saltan ao Instituto Toki Alai que acolle a ESO (entre o tres centros hai uns 1.300 alumnos) e teñen en marcha un plan para paliar esta transición. “Os propios alumnos dinnos que senten moi protexidos en Primaria e que teñen medo a cambiar á ESO, pero reláxanse coas accións que facemos, aos poucos imos conseguindo o obxectivo”.

Traballo de ponte entre grandes e pequenos alumnos

O proxecto céntrase principalmente en pór en contacto aos alumnos dos distintos centros escolares e a mestura é bidireccional: os alumnos do instituto acoden ás dúas escolas de primaria e os mozos de último curso de primaria achéganse ao instituto. 2, entre outros. Os alumnos da ESO van contar os contos creados por eles mesmos ás clases de Primaria, a explicar os xogos de robótica, elaboran as postais do Nadal xuntos, dirixen as obras dos alumnos de Primaria as de ESO, participan nos chamados grupos de intercambio (cada semana os alumnos de EP reúnense en diferentes grupos e neles incorporan a un alumno de ESO, responsable do recuncho) e aos alumnos de ESO. Subliñan que as accións e as relacións aliméntanse ao longo de todo o curso, desde o primeiro trimestre até o último, entendendo que a transición queda curta se se deixa para o último trimestre.

“Os alumnos de FP coñecen a alumnos máis maduros, inician as primeiras relacións e están a ser experiencias moi enriquecedoras; cando fas unha primeira visita ao instituto e saes escoitando dicir ‘algo parecido a un cárcere que imaxinaba desde fóra’, pero se meten dentro e reláxanse”, conta Julen Urkia. Os alumnos da ESO “preocúpanse a gusto, cando os feixes protagonistas implícanse e dan todo. Os da segunda ESO, ademais, traballan cos da primeira ESO, contan as súas vivencias, no plan de acollida”, engade Otsanda Tolosa. O tres directores confirman que o resultado está a ser moi bo.

Por suposto, a relación non só se desenvolve entre os alumnos, senón tamén entre profesores, titores e orientadores dos tres centros. “Ante este proceso que vivirán os mozos, tamén é necesario transmitir esa información entre os adultos e explicar e analizar a casuística de cada alumno, para responder ben ás necesidades futuras, mesmo para que un profesor poida acudir ao outro no momento que sexa necesario”, explica Sergio González.

E a transición dos recentemente chegados?

“Falamos da adaptación e a transición de Primaria a Secundaria, e tamén é moi importante ter un bo plan de acollida cos recentemente chegados á cidade, construír pontes -di Otsanda Tolosa-. En Irun hai moita transición cidadá e a acollida debería ir máis aló da escola, o concello debería ser unha estratexia para facer unha boa acollida a estas familias. Moitos dos nosos alumnos teñen grandes mochilas, e compartir e coñecer esas vivencias e bibliografías é moi importante, e tamén tomar conciencia de toda esa diversidade cultural, porque entre todos formamos comunidade”. Tanto Dunboa como Toki Alai atópanse no programa de incorporación de centros de alto índice de vulnerabilidade, polo que dispoñen de recursos “máis e especiais”. “Irun é a realidade da cidade e a nosa responsabilidade é traballar con ela, dar un bo servizo e axudar a todas as familias”, subliñou Urkia.