A cidadanía e a natureza, máis cerca a través do eúscaro
- Eñaut Agirre Goia e Iñaki Sanz Azkue editaron un libro sobre a fauna e a flora do val do Urumea, da man da asociación de eúscaro Dobera de Hernani e Aranzadi. A través do patrimonio oral e das crenzas e costumes, queren mostrar que a cidadanía vasca ha vivido “en plena conexión” coa natureza.
É un libro que describe 150 especies de animais e plantas do Val do Urumea, mirando á nosa fauna e flora. Pero para ser máis que iso, os autores crearon unha vocación, xa que o lector atopará “o que non está nos libros de ciencia”, nos que recibiron un patrimonio “inmaterial” relacionado coa lingua, as lendas e os costumes.
O libro foi elaborado polo filólogo Eñaut Agirre e o biólogo Iñaki Sanz e foi presentado este xoves en Donostia por Juantxo Agirre-Mauleon, representante de Dobera e secretario xeral de Aranzadi, Nagore Zubitur.
No libro, de 300 páxinas, realizáronse fichas por fichas, paxaros, réptiles, anfibios, peces e mamíferos sobre a rica fauna e flora que se pode atopar no val do Urumea. Ademais dos nomes ou variantes dos arredores de Hernani e Ereñotzu, nestas páxinas pódense ver os doutros dialectos: un total de 600 nomes en eúscaro, relacionados coa natureza, integrados no noso patrimonio lingüístico e documentados a partir de agora.
Libro a entender en eúscaro
O libro tamén recolle as vivencias, lendas e crenzas das xentes das casas e barrios que aínda perviven na incógnita rise do Urumea. A través deles pódese entender o modo de vida da cidadanía en relación coa natureza, tomando como eixo a linguaxe.
Por iso, os autores subliñaron que se trata dunha obra que “hai que entender en eúscaro”, xa que, ademais do dicionario do val, tamén se utilizou o doutras comarcas e o recolleito na literatura histórica vasca, para, a través dunha pincelada pero dun modo máis completo, “visualizar como os vascos viron a natureza”.
A presentación, ademais de en Donostia-San Sebastián, realizarase o xoves pola tarde no barrio municipal de Ereñotzu, en Hernani; e o sábado realizarase en Hernani o I Festival Internacional de Música Dobera. Feira do Libro.
Satorralaia plataformak Donostiako Metroaren Mirakontxa-Easo zatiko lanek “%164ko gainkostua” izan dutela salatu zuen joan den astean, eta, horren harira, EH Bilduk gainkostu hori argitzeko eskatu du, Eusko Legebiltzarrean erregistratutako galdera sorta baten bidez.
Agintari gutxik aitortzen dute publikoki, disimulurik eta konplexurik gabe, multinazional kutsatzaileen alde daudela. Nahiago izaten dute enpresa horien aurpegi berdea babestu, “planetaren alde” lan egiten ari direla harro azpimarratu, eta kutsadura eta marroiz... [+]
Mendizale batek asteburuan ikusi du animalia Lapurdiko Azkaine herrian, eta otsoa dela baieztatu du Pirinio Atlantikoetako Prefeturak. ELB lurraldean "harraparien presentziaren kontra" agertu da.
Elkarretaratzea egin zuen Aiaraldeko Mendiak Bizirik plataformak atzo Laudioko Lamuza plazan, Mugagabe Trail Lasterketaren testuinguruan.
Udaberri aurreratua ate joka dabilkigu batean eta bestean, tximeletak eta loreak indarrean dabiltza. Ez dakit onerako edo txarrerako, gure etxean otsailean tximeleta artaldean ikustea baino otsoa ikustea hobea zela esaten baitzen.
Nori ez zaio gustatzen ahuakatea? Ia denok atsegin dugu fruitu berri hori, di-da amaren batean etxekotu zitzaigun. Zenbat urte da ba dendaero ikusten hasi garela? Gure mahaietara iritsi aurretik, historia luzea du.
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Leihatila honetan behin baino gehiagotan azaldu ditugu Ama Naturaren engainuak bere izakiak babestearren. Batzuetan, erle edo liztor itxura zuten euliak ekarri ditugu, beste batzuetan inongo arriskurik ez duten arrisku-kolorazioko intsektuak ere bai (kolorazio aposematikoa... [+]
Espainiako Estatuko zentral nuklearrak itxi ez daitezen aktoreen presioak gora jarraitzen du. Otsailaren 12an Espainiako Kongresuak itxi beharreko zentral nuklearrak ez ixteko eskatu zion Espainiako Gobernuari, eta orain berdin egin dute Endesak eta Iberdrolak.
"Historikotzat" jo du otsailaren 27an plazaraturiko epaia Lurraren Altxamenduak sare ekologista antikapitalistak. Bere aldetik, epaiaren "krudelkeria" salatu eta helegitea jarriko duela jakitera eman du Frantziako Estatuak. Duela hogei urte baino gehiago jarri... [+]
Iazko urriko bileran lortu ez zuten akordioa erdiestea espero dute COP16ko parte-hartzaileek, eta ostegun honetan dute gailurraren azken eguna. 2030. urtea bitartean, bioaniztasunaren alde 200.000 milioi dolar bideratzeko engaiamendua hartu zuten 2022ko COP15 gailurrean, eta... [+]
Biologian doktorea, CESIC Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusiko ikerlaria eta Madrilgo Rey Juan Carlos unibertsitateko irakaslea, Fernando Valladares (Mar del Plata, 1965) klima aldaketa eta ingurumen gaietan Espainiako Estatuko ahots kritiko ezagunenetako bat da. Urteak... [+]
Nola azaldu 10-12 urteko ikasleei bioaniztasunaren galerak eta klima aldaketaren ondorioek duten larritasuna, “ez dago ezer egiterik” ideia alboratu eta planetaren alde elkarrekin zer egin dezakegun gogoetatzeko? Fernando Valladares biologoak hainbat gako eman dizkie... [+]
Ur kontaminatua ur mineral eta ur natural gisa saltzen aritu dira urte luzeetan Nestlé eta Sources Alma multinazional frantsesak. Legez kanpoko filtrazioak, iturburuko ura txorrotakoarekin nahasi izana... kontsumitzaileen osagarria bigarren mailan jarri eta bere interes... [+]