Non digas que non vas facer nunca. Iso é o que a vida lle ensinou a Nerea Sorondo, Maritorena (Bera, 1987). Non tivera nunca a afección ao deporte rural que esperaba, que probara e que lle gustaba tanto, até o punto de engordalo e até o punto de que a súa conciencia o esixía. Pero así foi.

Desde que comezou no arpan en 2008, forxouse un bonito percorrido: na arpa gañou tres txapelas navarras con Amaia Gartzia (2011, 2013 e 2014), en dúas ocasións a do País Vasco (2012 e 2013) e en dúas ocasións o campionato mixto de Navarra (2014 con Xabier Urrutia e 2016 con Josetxo Barberena). Ultimamente, con todo, o golpe na man coa machada está aquí e o golpe está aquí. Os seus resultados son unha boa mostra do que está en forma: Gañou dous das catro edicións nas que se disputou a Copa de Ouro (en 2018 e 2019), impúxose nas dúas edicións do Campionato de Euskal Herria (en 2018 e 2019) e hase enfundado tres txapelas na Aizkora de Ouro (en 2017, 2018 e 2019). Este sábado, 7 de marzo, dispútase en Azpeitia (Gipuzkoa) a oitava final do Campionato de Aizkora de Ouro.

De onde che chegou a afección polo deporte rural?

Foi por casualidade. Coñeceremos a Oihan Larretxea e a través del, catro ou seis amigos da cuadrilla decidimos probalo no arpan. Así nos achegamos ao mundo do deporte rural, sen moita afección ao deporte. Unha vez probado gustoume e 11 anos despois seguimos aquí, gozando cada vez máis. Empezamos no arpan e a partir de aí probamos de todo: brasas, yunque, levantamento de pedra, machada... Algunha vez participei nalgunha competición ou nalgunha outra, porque sendo poucas mozas necesitábase xente.

Cando e como deu o paso á praza?

Foi ao ano seguinte de iniciarse no deporte rural. Pensamos participar vendo que había pouca xente para xogar no arpan. Arranxámosnolas/Arranxámonolas mellor do que pensabamos e quedámonos con ganas de seguir.

Desde entón púxose a sección de txapelas...

Si, en 2011 me enfundé a miña primeira txapela na arpa, tras gañar con Amaia Gartzia o Campionato de Navarra de Arpana. Custounos gañar pero quedamos contentos.

Sete txapelas na machada e no arpan... Hai algún máis singular que os demais?

Si, son dous especiais; en 2013 gañei o Campionato de Euskal Herria de Arpana en Elizondo, preto de casa, Amaia Gartzia e eu, e en 2018 gañei o Campionato de Euskal Herria de Aizkora en Usurbil tamén foi así. Foi o primeiro campionato feminino de aizkolaris e a vitoria foi moi satisfactoria.

Este fin de semana podes porche outra txapela, a Aizkora de Ouro. Como che ves?

Ben, estou a bo ritmo e faime ilusión pensar que podo gañar.

Considérase vostede o favorito?

Os outros o din, pero non sei... Non será fácil. Maika [Ariztegi] e Irati [Astondoa] tamén están a se preparar, e teñen un bo xogo. Eu terei máis forza, pero os outros dous non se cansan, son atletas e veremos que pasa, porque non basta con estar ben en casa, hai que ensinalos tamén na praza. Tamén ten que ver con saber controlar os nervios o mesmo día e coa boa madeira.

Que tipo de adestramentos realiza?

Normalmente fago a machada todo o ano, tres veces por semana na época dos campionatos e dúas veces, ás veces un pouco máis e ás veces un pouco máis. Durante todo o ano temos tres campionatos oficiais, nesta época o Campionato de Ouro de Aizkora, no verán o Campionato de Euskal Herria e en decembro a Copa de Ouro, e iso esixe estar sempre en forma. Á parte diso, fago algunhas voltas ao cardiofit, spinning ou ao monte, para estar en forma.

Adestras no Club dOs nosos Deportes de Oronoz-Mugaire, non?

Si, con Patxi Larretxea. Esa escola de deporte rural abriunos a porta. Hoxe en día xuntámonos uns 20 mozos, non todos estamos no mesmo nivel nin no mesmo deporte, pero todos andamos xuntos e axudámonos mutuamente. Somos unha cuadrilla bonita e iso tamén me fai sentir ganas de seguir. Axudounos moito, é difícil empezar no deporte rural sen axuda. Teño claro que coa miña economía non sería aizkolari, porque é un deporte caro.

Que che achegou cada deporte?

Arpana ofreceume a oportunidade de traballar en equipo e de abrir o camiño para chegar até aquí. A aizkora, pola súa banda, ensinoume a crer no individual que son e até onde podo chegar. Moitas veces somos nós os que nos pomos límites a nós mesmos, e no meu caso, iso é o que me facía a min mesmo. Pero a machada deume moita confianza en min mesmo.

Que lle dixeron en casa cando empezou a practicar deporte rural?

Nunca me puxeron trabas. Pareceulles ben empezar no arpan, pero debo confesar que ven un pouco máis de perigo coa machada. Ademais, saben que sufro máis. Pero admíteno, porque me gusta.

Aizkora ten fama de deporte duro...

Si, é duro, pero cando lle gusta é máis fácil. Ao principio, custábame recuperarme dun a outro día de adestramento. Sentía fatiga. Agora, aínda que me cansase un pouco as costas, diría que xa me afixen.

Machadas en plena actividade. Queres participar nos Campionatos de Arpana?

Non me gustaría, xa que teño bastante traballo coa machada. É verdade que cada vez son menos e que igual fará falta xente para sacar adiante os campionatos, pero agora o arpana non é unha das miñas prioridades. A machada e o arpana son dous deportes diferentes e para empezar nun, debería deixar un pouco a outra e non quero iso. Ademais, non me gusta saír á praza sen adestrar nada.

Como ves ás mulleres no deporte rural?

Somos algúns, pero non somos moitos. En Aizkora, por exemplo, en Euskal Herria seremos moito oito e algo máis somos catro. Por tanto, animaría aos mozos e sobre todo ás mozas a practicar deporte rural.

O deporte rural feminino será nalgún momento equivalente ao masculino?

Oxalá o fose! Pero hai que facer moito traballo por detrás e véxoo difícil de conseguir.

Cales son os teus obxectivos para este ano?

Gustaríame seguir a esta marcha e tentar mellorar os meus tempos. Aínda estamos a abrir camiño e creo que as mozas non chegamos todo o máis alto. Estamos a coller confianza e a ver si aparecen máis.

Ademais de participar en campionatos, tamén participas en exhibicións...

Si. Non sei si é unha cuestión de moda ou que, pero os concellos piden mozas para practicar deporte rural e estamos a aproveitar esa oportunidade. Vimos unha boa resposta por parte da xente.

Como ves o futuro do deporte rural?

Quero pensar que vai ter futuro, pero se queremos que haxa continuidade, fai falta xente nova. Por outra banda, a situación do deporte rural é cada vez máis desfavorable e hoxe en día move menos diñeiro que antes; economicamente non está valorado. Nalgúns pobos a afección ao deporte rural está asentada e é de agradecer a aposta que fan por nós. Pero en xeral, aínda que o deporte popular sexa a nosa cultura e como deporte rural os autóctonos valórennos moito, non é tan normalizado ou coñecido como outros ámbitos que forman parte da nosa cultura.