Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Piratas e ladróns de sementes

  • No verán recóllense unha chea de sementes na horta, xa sexan as que recibimos ao recoller os froitos do verán (como as sementes de tomate, pemento, calabacín ou pepinillos) ou as que proceden de deixar florar ou secar as verduras de inverno (como as sementes de zanahoria, remolacha, fabas, guisantes ou allos porros). Mesmo ao engurrar e secar as flores que nos alegran, diversifican e embelécennos a horta, tráennos un pequeno tesouro, as sementes que necesitaremos para volver obter a horta ao ano seguinte.
Ilenaren haziak lehortutako loretik askatuta erortzen dira lurrera. Argazkia: Dominicus Johannes Bergsma / Wikimedia Commons

11 de setembro de 2023 - 05:00
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Esta semana recollín as sementes de pelo. As flores do cabelo vanse secando aos poucos e tómanse alternativamente todas as sementes. Hai dúas semanas xa reunín varias sementes, ata que uns poucos que tiña no barco caeron ao solo. Deixeinos alí, e esta semana deime conta de que han germinado e empezan a tirar as primeiras follas.

Si non recollemos froitas ou verduras, as sementes van ao solo. En ocasións, dentro do froito que podrecería co tempo (cabazas, por exemplo); noutras, dentro das xudías secas (guisantes ou rodajas, por exemplo); e noutras, liberando a semente da flor secada (pelos, por exemplo). Si a especie e a variedade están ben adaptadas a un lugar, as sementes caídas poden dar lugar ao nacemento de novas plantas ao ano seguinte. Pero nós recollemos as sementes para conservalas ben e sementalas e plantalas ao ano seguinte, onde e cando queiramos. Niso consiste a agricultura, a recolección e seméntaa. E unha das claves para a conservación das sementes é a temperatura. Necesitan tépedo ou frío para a súa conservación.

Pois cando o outro día vin novas plantas procedentes dos pelos que caían ao solo dubidei. Cando recollemos as sementes, só as arrefriamos, si roubámolas. Roubar a planta. Roubando a terra. O home e a cultura son ladróns e, de súpeto, o roubo é a base da agricultura. O noso roubo é pequeno, de acordo. Si as sementes son o primeiro elo da produción alimentaria, a agricultura baséase nun roubo fundacional, de acordo. É cuestión de escala, entón, de cuestión?

Non o esquezamos. Expertos e expertos en roubos de sementes son sobre todo transnacionales en biotecnoloxía. Vandana Shiva utilizou hai tempo o termo "biopiratería" para designar o roubo destas grandes empresas. Gran roubo organizado, estrutural de sementes. A valoración ética do roubo é entón cuestión de escala. Os piratas non sempre foron malos dos contos, e foron e existen algunhas vías bastante "piratas" para combater a privatización e os monopolios. É cuestión de escala, de acordo. Pero, cando pasamos de piratas a grandes ladróns? Os ladróns e os campesiños pirata, non esquezamos que cando recollemos e gardamos sementes, dalgunha maneira roubamos algo ás plantas, á terra, aos paxaros e á nosa contorna. Ou "tomalo en préstamo". A reciprocidad non se limita ás relacións humanas. A recollida, conservación e coidado das sementes é, por tanto, de gran responsabilidade.


Interésache pola canle: Landareak
2025-03-10 | ARGIA
Badator Bizi Baratzea Orria, ARGIAren aldizkari berri eta berezia

Gaur abiatu da Bizi Baratzea Orrian kide egiteko kanpaina. Urtaro bakoitzean kaleratuko den aldizkari berezi honek Lurrari buruzko jakintza praktikoa eta gaurkotasuneko gaiak jorratuko ditu, formato oso berezian: poster handi bat izango du ardatz eta tolestu ahala beste... [+]


2025-03-10 | Jakoba Errekondo
Loratu ala hil. Loratu eta hil

Noizbait. Noiz izan ote zen? Noizbait landareren batek lorea egitea erabaki zuen. Bai, bai, landareek ere erabakiak hartzen dituzte, eta guk maiz ez bezala, erabakiak bete egiten dituzte. Eta loreak sortu zituzten.


2025-03-10 | Garazi Zabaleta
Bordaxaki
Euskal txerriak hazteko eta eraldatzeko proiektu txikia Nafarroako Pirinioan

Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]


Zata arrunta
Ahuntzak gustuko omen dituen gautxoria

Katalanen ustetan artzainak engainatzen omen ditu hegazti honek: “enganyapastors”. Espainiar eta latindarrek, aldiz, ahuntzari esnea kentzen diola diote, hortik datorkio hain zuzen ere izen zientifikoan (Caprimulgus europaeus) islatzen den caprimulgus (capra... [+]


Kontzertuak, hitzaldiak, antzerkiak, dantzak, bertso-saioak... M8ko ekitaldi kulturalen bilduma

Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]


Txikori-belarra udaberrian

Udaberri aurreratua ate joka dabilkigu batean eta bestean, tximeletak eta loreak indarrean dabiltza. Ez dakit onerako edo txarrerako, gure etxean otsailean tximeleta artaldean ikustea baino otsoa ikustea hobea zela esaten baitzen.


2025-03-03 | Jakoba Errekondo
Zakilixuten potroximela

Nori ez zaio gustatzen ahuakatea? Ia denok atsegin dugu fruitu berri hori, di-da amaren batean etxekotu zitzaigun. Zenbat urte da ba dendaero ikusten hasi garela? Gure mahaietara iritsi aurretik, historia luzea du.


2025-03-03 | Garazi Zabaleta
Amillubi
Lanerako, proiektua zabaltzeko eta komunitatea egiteko auzo(p)lanak

Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]


Engainuaren eredu

Leihatila honetan behin baino gehiagotan azaldu ditugu Ama Naturaren engainuak bere izakiak babestearren. Batzuetan, erle edo liztor itxura zuten euliak ekarri ditugu, beste batzuetan inongo arriskurik ez duten arrisku-kolorazioko intsektuak ere bai (kolorazio aposematikoa... [+]


Lizarrako kultur teknikari izateko nahitaezkoa da euskara Administrazio Auzitegiaren arabera

Administrazio Epaitegiak arrazoia eman dio EH Bilduk Lizarrako plantilla organikoaren hizkutnz profilen aurka jarritako helegiteari.


2025-02-24 | Estitxu Eizagirre
Ziminttere
Sukaldea emakumeen jakintzak partekatzeko botere eta plazer espazio denean

Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.


2025-02-24 | Jakoba Errekondo
Abarkak astintzen zituen

Ibon galdezka etorri zait Bizibaratzea.eus webguneko kontsultategira. Uda aurre horretan artoa (Zea mays) eta baba gorria (Phaseolus vulgaris) erein nahi ditu. “Arto” hitza grekotik dator eta oinarrizko jakia esan nahi du, artoa = ogia; arto edo panizo edo mileka... [+]


2025-02-24 | Iñaki Sanz-Azkue
Apo pikart europarra
Gaueko kantari bakartia

Nekazal eremu lehor baten erdian ageri da putzua. Txikia da tamainaz, eta ez oso sakona. Egunak dira euririk egiten ez duela, baina oasi txiki honek oraindik ere aurretik bildutako urari eusten dio. Gauak eremua irentsi du eta isiltasunaren erdian kantu bakarti bat entzun da... [+]


Udaberrian loratzen ausartzen naiz

Zuhaitza esnatzear dago, kimuak ageri dira adarretan. Gutxi falta da loraldirako, laster aro berria hasiko du, indarberrituta.


2025-02-17 | Jakoba Errekondo
Invernada de insectos
Fai moito frío. Cando non é así, pero este inverno algúns países están a tocar moi ben. E como sobreviven os insectos para rexurdir coa primavera? Onte á noite tiven unha pregunta da rúa. De aí o pequeno problema que existe entre a intelixencia e a intelixencia dos... [+]

Eguneraketa berriak daude