As sementes cuestionan algúns conceptos, a distinción e a dicotomía que están na base do pensamento occidental moderno. De feito, a semente é a mesma colleita ou alimento e materia prima para a seguinte colleita. Dito doutro xeito, as sementes poden ser, por unha banda, as fabas, o millo ou as pipas que imos comer, e, por outro, as que gardamos aparte e que imos sementar ao ano seguinte para que con elas poidamos ter unha próxima colleita. Teñen un carácter dobre, dalgunha maneira as sementes.

Pero o pensamento moderno, capitalista e heteropatrial pretendeu diferenciar a reprodución ou reprodución da produción, opóndose á lóxica da produción (capitalista) da vida. Desde esta perspectiva, a produción é o traballo que se realiza fóra de casa e a cambio dun salario. A reprodución, pola contra, é a que se realiza para crear e manter a man de obra necesaria no mercado laboral, sen percibir a cambio salarios, dereitos e recoñecemento do "traballo". Parece que en realidade son dous tipos de obras.

Pois ao mirar as sementes preguntoume varias veces. Cando "crea" ou "produce" unha semente, que está a facer, reproducindo a semente ou a variedade, ou producindo semente? Dito doutro xeito, o traballo de gardar sementes é un traballo produtivo ou reprodutivo? Quizá cando plantamos fabas para comer ou millo podemos dicir que estamos a producir un produto que imos comer. Pero cando reproducimos unha semente coa intención de volver saír dela, que facemos exactamente? Producir? Reproducirse? Os dous á vez?

En 1988 Jack Ralph Kloppenburg escribiu unha afirmación aclaratoria no seu libro First the seed sobre a mellora e privatización das sementes. As sementes, en principio, teñen unha dobre dimensión, pero as sementes híbridas e as patentes das sementes distinguiron este dobre carácter das sementes, xa que estes mecanismos impiden que calquera poida reproducir as sementes destas variedades e, por tanto, son diferentes as "sementes" que se venden para sementar ou os "alimentos" que se venden para comer. Por tanto, a través destes mecanismos chegou ás sementes unha mirada moderna capitalista que separa a produción da reprodución da vida. Pero, que ocorre aínda cos alimentos e sementes que non entran nesta distinción? É dicir, que pasa cada ano coas sementes e os alimentos que cada un pode reproducir, gardar, sementar, comer e plantar na súa casa? Que ocorre tamén cos alimentos e sementes que creceron?

Como digo, moitas veces que estiven coas sementes tiven esta pregunta na cabeza. Que facer unha pregunta sen darse conta é, dalgunha maneira, caer na trampa dese pensamento moderno dicotómico. Non é máis interesante dar a volta á pregunta e pensar que nos din as sementes sobre a vida, a reprodución e a produción? Nas sementes que podemos reproducir e conservar en casa estas dimensións son inseparables. Así, agora que a colonización do capitalismo e do patriarcado chegou até as sementes, de momento aínda hai moitas sementes que se escapan desta lóxica, e a vida, a reprodución e a produción, o tres, móstrannos que forman parte esencial dun mesmo proceso, pondo en dúbida a separación entre elas. Dito doutro xeito, as pegadas móstrannos a falsa dicotomía de reprodución produtiva que a economía feminista ha posto tantas veces en perigo.

Para a economía feminista, como vimos, as sementes poden ser capaces de inspirar. Tamén nos din moito sobre a reprodución. Tirando das sementes para reflexionar profundamente sobre a reprodución, pero creo que estamos nas necesidades do transfeminismo... Pero iso lévanos a un novo camiño de sementes que, de momento, deixaremos para outro.