Quixeches pór o hitano no centro. Por que?

Ao ser dun pequeno pobo do centro de Gipuzkoa, podo dicir que crecín e vivo nunha contorna totalmente euskaldun. Ademais de utilizar o eúscaro para comunicarse no día a día, tiven a oportunidade de escoitar e coñecer de cerca este tratamento que inclúe o eúscaro. Sempre escoitei á xente hitana ao redor, en familia, na rúa e entre amigos, pero só escoitei, dei o paso de uso nunha contorna moi pequena. Partindo da impresión de que esta situación é cada vez máis habitual, puxen o hitano no centro para entender a razón ou a orixe desta situación.

A investigación situouse nun pequeno pobo de Gipuzkoa. Por que?

El Grado en Educación Primaria, a través do período de prácticas, ofrécenos a posibilidade de coñecer de cerca tanto á escola como aos alumnos, e combinando o tema do hitano, o obxectivo foi que os nenos e nenas coñezan os principios que teñen no hitano. Para iso, quixen elixir un centro que teña un contexto similar ao que vivín, un pequeno pobo dunha contorna euskaldun.

Contorna escolar, familia, xénero... que variables quixeches ter en conta para que os nenos e nenas empecen a utilizar o hitano?

Na investigación tratei de ter en conta o maior número de variables posibles que poden influír na introdución do uso do hitano por parte dos nenos e nenas, valéndome da oportunidade que nos brinda o período de prácticas para investigar de cerca tanto aos nenos como á contorna infantil. A familia, o círculo de amizades e a escola foron os grupos que tiven en conta á hora de realizar o estudo, con diferentes variables e tipos de relacións que se poden atopar no mesmo. Todo iso sen esquecer o xénero, dado o papel que ten o xénero no uso do hitano, xa que nos primeiros pasos deste tratamento é importante ter en conta as diferenzas que esta variable leva.

Cal foi o procedemento?

Utilicei as observacións, entrevistas e cuestionarios para recompilar datos para a investigación. O primeiro paso foi realizar observacións para coñecer o uso que fan os nenos e nenas na vida cotiá.

Analizando os datos obtidos nas observacións de alumnos de diferentes idades e xéneros, identifiquei 3 perfís de alumnos por idade, realizando un diálogo individual para coñecer máis a fondo o seu uso e a súa percepción do hitano. Ao mesmo tempo, difundín unha enquisa entre profesores e pais para obter información directa sobre a contorna dos nenos e nenas.

Que características aparecen para que o neno empezo a utilizar o hitano? Que din os resultados?

Hoxe en día os nenos aprenden hitano practicando cos seus iguais, non como meros oíntes senón como usuarios. Por suposto, para iso é imprescindible coñecer este tratamento e, por tanto, escoitalo na contorna, pero quedou claro que é tan importante como escoitalo. Entre os que falan Hika notouse a influencia do xénero, como entre os mozos o salto ao hitano prodúcese de forma natural, xa que entre as mozas é máis difícil.

Dis que a tendencia do uso do hitano é decrecente... Como frear esta tendencia?

Hai que superar os estereotipos que se relacionaron de xeración en xeración co hitano, para estender este tratamento a todos os xéneros e mantelo vivo en diferentes contornas. Para iso é necesario que os nenos e as nenas teñan modelos variados e sólidos, recollendo o uso do hitano de pais e profesores que son referentes, xa que deixa de ser o que se ouve ou non se utiliza como se sabe. Como se mencionou anteriormente, a clave está en utilizalo, como calquera outro idioma, xa que é o que mellor se aprende facendo uso del.

Publicou os resultados da investigación na revista Uztaro. Son importantes estas plataformas?

Paréceme moi importante o traballo que fan estas plataformas, xa que nos ofrecen moitos datos e información sobre diferentes temas.