O último informe sobre educación da Unesco, xunto coa Fundación SM e Educación 2030, deixou un aluvión de datos a nivel mundial: entre outras cousas, soubemos que o número de profesores de Primaria que abandonaron o seu traballo duplicouse de 2015 a 2022 (do 4,6% ao 9%); que hai falta de profesorado –necesítanse 44 millóns máis no mundo para cumprir os obxectivos de educación de calidade–; que na nosa contorna, en materias relacionadas coa matemática, coa tecnoloxía e as aulas, ou coa maioría de aula. Este é precisamente un dos motivos polos que abandona a profesión, pero o informe tamén fai referencia ás dificultades de conciliación, á saúde, á gran burocracia, aos excesivos cocientes, á inestabilidade… Entre os profesores e profesoras vinculados á ciencia, tamén se fala de mellores condicións e salarios noutras profesións, como motivo de abandono do ensino.

A pesar de todo, os números, tendencias e cifras macro a nivel mundial non sempre valen, xa que a realidade local é diferente segundo o territorio. Con todo, a brecha de xénero mantense igual no mundo que no País Vasco: as educadoras e profesoras dos máis pequenos son mulleres nunha gran proporción.

En ARGIA falamos sobre o tema con Rafa Lizeaga, ex profesor de Educación Infantil e Axi Iriarte, educador da escola infantil, e déronnos unha clave: “Como home non nos preparan para o coidado, é máis, parece que está mal visto”. E outra clave: “Poder acceder a profesións de prestixio ou a todas as profesións é é algo que as mulleres conseguiron grazas á loita que fixeron, mentres que a incorporación dos homes a unha profesión pouco valorada é case nula aos ollos da sociedade, os homes talvez aínda non demos ese paso”. É máis, “diría que en xeral a figura do profesor foi perdendo prestixio e que na pirámide somos os últimos: profesores universitarios, de instituto, de Secundaria Obrigatoria, de Primaria, de Educación Infantil e logo de escolas infantís, no prestixio e nos salarios vexo esa orde”.

Homes "modernos" menos modernos

Por unha banda, como dicía Lizeaga, “chama a atención ver a un home traballando con nenos pequenos, é sospeitoso para a xente, é posible que sexa pedófilo… ‘Sendo unha obra de mulleres, que fai un home aquí?’, di o noso inconsciente. En Inglaterra, por exemplo, durante moitos anos estivo prohibido que os homes exercesen como profesores en Educación Infantil”. E doutra banda, Iriarte cre que “na sociedade actual non están mal os homes sensibles, doces, coidadores… pero os cambios veñen moi amodo, e no caso dalgúns homes aos que consideraba referentes e modernos, logo deime conta de que as cousas non cambiaron tanto nos seus roles coas súas parellas e cos seus fillos. Diría que as horas de coidado igualáronse máis pola necesidade (si os dous pais traballan, por exemplo), pero a implicación non é a mesma e o traballo emocional antes mencionado, as conversacións que hai que ter co neno, etc. seguen sendo maioritariamente realizadas por mulleres”.

Os interlocutores téñeno claro: “Sería moi importante e enriquecedor que os grupos máis mixtos fosen os dos educadores de 0-6 anos. É anormal que nas escolas infantís e na Educación Infantil a presenza dos homes sexa tan escasa. E máis aló do xénero, unido á raza, á diversidade funcional, etc., é enriquecedor que haxa diversidade entre o profesorado”. Iso si, “máis importante que ser home ou muller é o que transmitimos, que valores, porque transmitimos moitas cousas todos, consciente e inconscientemente, e iso é o que reciben os nenos e nenas. Para cando teñen 4-5 anos, no día a día hai unha chea de estereotipos, porque a rosa é a cor das mozas e moitos outros exemplos, moi incrustados, é un labor constante polo en cuestión cos nenos, tanto por parte dos homes como das mulleres”.

Entrevista completa: “É anormal que nas escolas infantís e en Educación Infantil haxa tan poucos homes”